Vì sao kiểm tra sân bay không thể ngăn chặn dịch Ebola?

Airmen support OUA to contain the outbreak of the Ebola virus in West Africa. Photo courtesy DVIDSHUB.

Nhiều người bị bệnh, xuất hiện các vết phát ban (blister) lớn, tối màu rỉ (ooze) máu và mủ (pus). Sau đó là sốt và nôn (vomit) ra máu. Trước Ebola, bệnh Dịch hạch (Black Death) đã làm hàng triệu người chết trong thế kỷ 14. Và cũng như Ebola, các giới chức lo lắng cố gắng không cho người bệnh vào thành phố. Chính quyền thành phố Venice giữ tàu tại vịnh trong 40 ngày - từ đó có từ cách ly (quarantine) - để kiểm tra các bệnh nhiễm trùng (infection). Thế nhưng, bệnh dịch hạch vẫn tàn phá thành phố này. Ngày nay, các nước đang kiểm tra hành khách hàng không đến từ những nơi có dịch Ebola. Liệu những nỗ lực này sẽ hiệu quả hơn?

Ebola đã làm chết hơn 4.000 người, hầu hết trong số này là nạn nhân ở Tây Phi. Tuy nhiên, mối đe dọa đối với các nước bên ngoài khu vực đã trở nên rõ ràng khi ông Thomas Duncan người Liberia được chẩn đoán mắc căn bệnh này ở Mỹ. Có thể ông Duncan đã nhiễm bệnh khi giúp đỡ một người phụ nữ bị nhiễm bệnh ở Liberia. Sau đó ông lên máy bay trở về Mỹ. Ông Duncan đã chết tại Dallas ngày 08 Tháng Mười, cùng ngày khi giới chức Mỹ tuyên bố hành khách từ các nước có dịch Ebola nặng nề nhất - như Guinea, Liberia và Sierra Leone - sẽ bị thẩm vấn về sức khỏe, di chuyển và tiếp xúc của họ với người bệnh, và kiểm tra nhiệt độ tại năm sân bay lớn. Những người bị nghi có bệnh sẽ bị cách ly. Một ngày sau đó, Vương quốc Liên hiệp Anh tuyên bố sẽ kiểm tra khách du lịch từ các nước này tại sân bay Heathrow và Gatwick (và cả hai ga tàu hỏa). Các nước châu Phi và châu Á đã kiểm tra hành khách hàng không từ nhiều tháng qua, một số nước sử dụng camera hồng ngoại (infrared) để phát hiện sốt. Biện pháp này bổ sung cho việc kiểm tra tất cả các hành khách xuất phát từ những nước bị ảnh hưởng.

Một số chính phủ đang áp dụng lại các biện pháp trước đây được dùng để chống lại sự lây lan của dịch cúm gia cầm và hội chứng hô hấp cấp tính nặng (Severe Acute Respiratory Syndrome - SARS). Nhưng giáo sư David Heymann tại trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London cho biết kiểm tra sân bay đã không chặn được các căn bệnh trên và cũng sẽ không có khả năng chặn được dịch Ebola. Như trong trường hợp ông Duncan, ông không bị sốt khi rời Liberia và cả khi hạ cánh ở Mỹ. Các triệu chứng chỉ xuất hiện một tuần sau đó. Các giới chức Mỹ thừa nhận rằng các thủ tục kiểm tra mới có thể cũng không phát hiện được ông ở sân bay. Có thể mất đến 21 ngày, những triệu chứng Ebola mới xuất hiện. Những hành khách không muốn bị cách ly, nhất là ở khu cách ly (ward) Ebola ở châu Phi, hoặc không muốn điều trị ở phương Tây, có thể nói dối. Ông Duncan đã không nói với giới chức Liberia rằng ông đã tiếp xúc với người bệnh. Trong vụ bùng phát dịch SARS, một số hành khách hàng không uống thuốc giảm đau để làm giảm thân nhiệt của họ. Những người khác có thể không biết rằng họ đang bị nhiễm bệnh, và máy quét hồng ngoại không phải luôn đáng tin cậy. "Tôi nghĩ chắc chỉ có một số trường hợp trong vài tháng tới," ông Sally Davies, giám đốc Y tế Anh cảnh báo, sau khi các biện pháp kiểm tra đã được công bố.

Tuy nhiên, kiểm tra sân bay ít nhất cũng giúp mọi người bình tĩnh. Bất chấp nỗ lực vụng về (bungled) trong chẩn đoán và điều trị ông Duncan ở Texas, nơi một nhân viên y tế có kết quả dương tính với căn bệnh này, các nước phát triển được trang bị tốt để ngăn chặn dịch Ebola. Việc tuyên bố kiểm tra đã tập trung sự chú ý. Đây cũng là biện pháp đối phó thận trọng - không thiệt hại về kinh tế như lệnh cấm bay hoàn toàn, hoặc bất tiện như kiểm tra hàng loạt. Nhưng cách tốt nhất để ngăn chặn dịch Ebola lây lan, theo các chuyên gia y tế, là rút cạn các hồ chứa bệnh, nghĩa là giải quyết tận gốc ở phía tây châu Phi. Thực hiện điều này lại xuất hiện một loạt các thách thức hoàn toàn khác. Khi nói đến ngăn chặn dịch Ebola, lợi ích của các nước giàu gắn chặt với nhu cầu của các nước đang phát triển. Tuy nhiên, các nước ở vị thế có thể giúp đỡ vẫn hành động chậm chạp.

Sơn Phạm
The Economist

Tags: idea

Post a Comment

Tin liên quan

    Tài chính

    Trung Quốc