Thông tư 40/2021 của Bộ Tài chính chưa khả thi

-----

Hơn tuần nay, giới kinh doanh thương mại điện tử nhốn nháo về thông tư mới được ban hành của Bộ Tài chính, Thông tư 40 ký ban hành ngày 1/6/2021 hướng dẫn thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Điều 8, khoản 1, điểm đ Thông tư này quy định “Tổ chức là chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử thực hiện việc khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân theo lộ trình của cơ quan thuế”. Chỉ một câu trong thông tư này thôi nhưng hệ quả của nó được ví như một quả bom đối với ngành thương mại điện tử đang rất tiềm năng.

Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định các tổ chức cá nhân có trách nhiệm tự kê khai, khấu trừ, nộp thuế. Luật Quản lý thuế cũng quy định cá nhân kinh doanh phải tự kê khai và nộp thuế tại nơi họ đặt địa điểm kinh doanh. Khi hướng dẫn như vậy không biết Thông tư 40 lấy căn cứ pháp lý từ đâu? Các sàn chắc chắn phải đau đầu với việc thực thi quy định này, đơn giản như hiện cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 100 triệu/năm thì được miễn thuế, làm sao họ biết doanh thu, thu nhập người bán trên sàn thực sự như thế nào? Thông tư có hiệu lực từ 1/8 năm nay, không biết thời gian gấp gáp như thế cách thức nào để thực hiện? Chỉ biết chắc chắn được rằng chi phí thực hiện quy định này quá lớn với doanh nghiệp.

Nhưng điều đáng lo nhất là các sàn sợ mất khách hàng, để kê khai và khấu trừ thuế thì khả năng các sàn buộc phải khấu trừ tiền thuế của người kinh doanh trước khi thực hiện các giao dịch. Người bán tội gì mang hàng lên bán trên sàn điện tử cho đắt đỏ và phức tạp, họ sẽ chuyển sang FB, các mạng xã hội khác hay bê hàng trở về hình thức truyền thống cho tiện. Bộ Tài chính chắc cũng khó bắt Ban quản lý chợ truyền thống phải đi quyết toán, nộp thuế thay cho các tiểu thương như trên chợ điện tử.

Có một điều đáng lo ngại từ quá trình soạn thảo Thông tư 40 này là dự thảo trước đây được công bố rộng rãi lấy ý kiến không hề có chế định này, các doanh nghiệp khi tìm hiểu góp ý đã từng khá yên tâm. Sau khi nghe phong phanh có quy định như vậy được đưa vào, ngày 7/6 Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam VECOM phát công văn lên Bộ tài chính chủ động đề nghị góp ý. Tổng cục Thuế cũng đã đồng ý thu xếp một cuộc gặp để các doanh nghiệp góp ý. Nhưng té ra cuộc gặp góp ý như dự kiến ngày 15/6 đã trở thành cuộc họp phổ biến quy định mới vì Thông tư đã được ký ban hành từ… 1/6. Các doanh nghiệp kể lại khi nhận chương trình, giấy mời mà ngã ngửa! Quy định ban hành đã hơn nửa tháng trời mà doanh nghiệp trong ngành không hề hay biết. Không hiểu bạn soạn thảo đã kịp đánh giá tác động chưa, đã lấy ý kiến doanh nghiệp như quy định của Luật Ban hành văn bản pháp luật hay chưa?!

Rủi ro từ thương trường, từ cạnh tranh đã khắc nghiệt nhưng rủi ro từ thay đổi chính sách, pháp luật có khi lại khắc nghiệt hơn nhiều lần.