video
Thư viện
Tài trợ
Chạy bộ vui vẻ
05 Mar, 2020
Con người, dường như tiến hóa để nghiện tập thể dục
 |
| Bạn muốn tôi làm gì đây? |
Như hàng đoàn người tập gym (gym bunny) và những người đam mê chạy bộ, những người chạy đua dưới ánh nắng xuân hàng năm cho thấy một điều rõ ràng: chạy bộ mang lại niềm vui. Cụ thể hơn, chạy bộ gây nên việc giải phóng chất trong não gọi là điếu cần sa của cơ thể (endocannabinoids), tạo ra cảm giác vui mãnh liệt. Như tên gọi cho thấy, endocannabinoids hoạt động tương tự thành phần hoạt chất của cần sa.
Từ quan điểm tiến hóa, sự gia tăng endocannabinoids và "cảm giác phởn phơ" do chạy bộ tạo ra (runner's high), hoàn toàn có lý. Đối với con người cổ đại, việc giữ thân hình cân đối vừa đủ để chạy xa khỏi thú săn mồi và kẻ thù là điều tối quan trọng để tồn tại. Tiến sĩ David Raichlen ở Đại học Arizona đã thực hiện nghiên cứu và kết luận rằng runner's high tồn tại ở người cũng như các động vật khác nữa, nhưng không phải tất cả các loài.
Tiến sĩ Raichlen giả thuyết rằng cảm giác phởn phơ sau khi tập thể dục do gia tăng endocannabinoids có thể thấy ở những loài động vật có vú đạt được lợi ích tiến hóa do chạy nhanh như linh dương (antelope), ngựa và sói. Tuy nhiên, ông cũng nghĩ rằng cảm giác này không có ở những động vật nhanh nhẹn nhưng không phải chạy như chồn sương (ferret). Để kiểm tra ý tưởng này tiến sĩ và đồng nghiệp đã thực hiện thí nghiệm đối với 10 người, 8 con chó và 8 con chồn sương. Các đối tượng chạy hoặc đi bộ trên máy chạy trong 30 phút. Do tốc độ chạy và đi bộ khác nhau, nên tốc độ được thiết lập ở máy chạy sao cho nhịp tim của đối tượng thí nghiệm như nhau. Tốc độ chạy đối với người là 2,5m/giây, đối với chó là 1,83m/giây và 0,84m/giây đối với chồn sương. Tốc độ đi bộ được đặt là 1,25m/giây đối với người và 1,1m/giây đối với chó. Do chồn sương rất dễ không tập trung khi đi bộ trên máy chạy nên nhóm nghiên cứu để chúng ngồi trong cũi đối với phần nghiên cứu này. Mỗi đối tượng đều tham gia một phiên chạy và một phiên đi bộ khác, và đã làm như vậy vào những ngày khác cách nhau, để tránh kiệt sức. Trước và sau mỗi phiên, các đối tượng đã được trích máu và đo mức endocannabinoid.
Các nhà nghiên cứu báo cáo trong tạp chí Sinh học thực nghiệm, mức endocannabinoid không tăng khi người và chó đi bộ 30 phút hay chồn sương ngồi trong lồng. Tuy nhiên, sau khi chạy, mức độ endocannabinoid của người tăng từ 2,4 picomoles mỗi ml (pmol/ml) đến 6,1, của chó tăng từ 2,4 pmol/ml đến 8,0. Chồn sương thì khác. Mặc dù mức endocannabinoid có tăng từ 3,0 đến 3,9 pmol/ml, tuy nhiên đây không phải là một sự gia tăng có ý nghĩa thống kê. Những phát hiện này cho thấy chó có runner's high nhưng chồn thì không.
Tiến sĩ Raichlen lập luận rằng điều đó hoàn toàn có lý vì chồn sương không có hệ thống đem lại lợi ích cho các hoạt động tim mạch, do tập thể dục tiêu thụ rất nhiều năng lượng, có thể gây thương tích, và không quan trọng đối với các kỹ thuật săn bắn lén lút lẻn xuống hang và ăn thịt thỏ khi chúng đang ngủ. Điều không rõ ràng là liệu chất endocannabinoid là một cơ chế cổ đại đã bị mất ở các chi nhánh của loài động vật có vú mà không cần nó, hay là một cơ chế phát triển nhanh chóng ở các loài trở nên nhanh nhẹn linh lợi. Đối với việc tổ tiên sống trên cây giống khỉ (arboreal simian) của loài người cần phải chạy một chút, kết luận có lẽ là ý thứ hai. Tuy nhiên, để chắc chắn, tiến sĩ Raichlen sẽ cần phải đặt các động vật ít hợp tác hơn những con chồn sương trên máy chạy bộ.
Source: Economist
Tags: idea
[img]https://i.chzbgr.com/maxW500/7629250816/h4BCF9953/[/img]