Nghệ thuật xăm mình Irezumi của Nhật Bản

Horimono có nghĩa là tất cả các hình xăm. Tuy nhiên, Irezumi là thuật ngữ được sử dụng chung để chỉ những hình xăm truyền thống bao gồm các bộ phận lớn của cơ thể, và đôi khi là toàn bộ cơ thể như một làn da thứ hai. Irezumi (入れ墨, 入墨, 紋身, 刺花, 剳青, 黥 hay 刺青) tiếng Nhật là chèn mực dưới da để lại một dấu ấn vĩnh viễn, thường vì mục đích trang trí, là một hình thức xăm mình.

Xăm mình cho các mục đích tâm linh và trang trí ở Nhật Bản được cho là có từ khoảng thời gian ít nhất là Jomon hoặc kỳ đồ đá cũ (khoảng 10.000 năm trước Công nguyên ). Một số học giả cho rằng các mẫu đánh dấu bằng dây đặc biệt quan sát được trên khuôn mặt và cơ thể một số nhân vật thời đó thể hiện hình xăm, nhưng phát biểu này không được đồng thuận. Tuy nhiên, có những điểm tương đồng giữa các dấu hiệu như vậy và truyền thống xăm mình quan sát thấy trong các nền văn hóa khác cùng thời.

Trong thời kỳ Yayoi sau đó (khoảng năm 300 trước Công nguyên đến năm 300 sau Công nguyên) thiết kế hình xăm đã được các du khách Trung Quốc quan sát và nhận xét. Những thiết kế này được cho là có ý nghĩa tâm linh cũng như biểu tượng quyền thế.








Photo: djr5obe
Bắt đầu từ thời kỳ Kofun (300-600 sau Công nguyên) các hình xăm bắt đầu mang ý nghĩa tiêu cực. Thay vì được sử dụng cho mục đích nghi lễ hoặc biểu hiện quyền thế, các hình xăm bắt đầu được xăm trên cơ thể tội phạm như một hình phạt - bokukei (tục lệ này đã được bắt chước ở La Mã cổ đại, nơi mà những người nô lệ đã được biết đến với các vết xăm với những câu như "Tôi là một nô lệ đã bỏ chạy từ ông chủ của mình").





Irezumi là một hình thực nghệ thuật xăm mình mất thời gian, tốn kém và đau đớn. Đến nay các horishi - chuyên gia xăm mình quen với việc tạo ra mẫu thiết kế xăm mình truyền thống. Hình thức xăm mình này chủ yếu bao gồm cánh tay, lưng, đùi, ngực, nhưng phần giữa cơ thể lại không xăm. Phải mất từ 1-5 năm, mỗi tuần một lần gặp và một số tiền khổng lồ khoảng 30.000 đô la Mỹ, để có thể hoàn thành xăm mình tất cả các bộ phận trên cơ thể.


Đến thời kỳ Edo (1600-1868 AD) vai trò của các hình xăm trong xã hội Nhật Bản có sự dao động. Các vết hình xăm vẫn còn được sử dụng như là hình phạt, nhưng xuất hiện mốt nhỏ nhất thời về việc xăm với mục đích trang trí, những hình xăm chỉ có thể được hoàn thành khi người yêu cũng tham gia. Tuy nhiên, chính thời kì này, xăm mình trang trí Nhật Bản đã bắt đầu phát triển thành loại hình nghệ thuật tiên tiến, và được biết đến như ngày nay.

Động lực cho sự phát triển nghệ thuật này là sự phát triển của nghệ thuật in khắc gỗ và việc phát hành tiểu thuyết nổi tiếng Suikoden của Trung Quốc, kể về lòng dũng cảm nam tính và nổi loạn được minh họa bằng tranh khắc gỗ xa hoa với những người đàn ông trong những cảnh anh hùng như sử thi, cơ thể của họ được trang trí với hình rồng hay các con thú thần thoại khác, hoa, hổ hung dữ và những hình ảnh tôn giáo. Cuốn tiểu thuyết thành công không lâu sau đó, và gia tăng nhu cầu đối với các loại hình xăm được thấy trong minh họa của tiểu thuyết.
Photo: burbrujita
Các nghệ sĩ khắc gỗ bắt đầu xăm mình. Họ đã sử dụng nhiều công cụ tương tự khi dùng để khắc tranh gỗ để in các hình xăm lên cơ thể người, bao gồm cả dùi đục (chisel), đục máng (gouge) và, quan trọng nhất là, mực in độc đáo được biết đến với tên gọi mực Nara, Nara đen, loại mực nổi tiếng chuyển sang màu xanh da trời hay màu xanh lá cây dưới da. 

Có sự tranh luận về việc những người như nào mang trên mình những hình xăm công phu này. Một số học giả nói rằng đó là những người tầng lớp thấp mặc và phô trương hình xăm. Những người khác cho rằng các thương gia giàu có, theo quy định của pháp luật bị cấm không được phô trương sự giàu có của mình, nên đã xăm irezumi đắt tiền dưới quần áo của họ. Tuy nhiên, được biết chắc chắn rằng irezumi trở nên gắn với lính cứu hỏa, những người dũng cảm, nhanh nhẹn và những người hấp dẫn về tình dục ma mãnh (roguish) mang trên mình những hình xăm như là một hình thức bảo vệ tâm linh (và, hiển nhiên là, để đẹp nữa).

Vào đầu thời kỳ Minh Trị, chính phủ Nhật Bản mong muốn bảo vệ hình ảnh của mình và tạo ấn tượng tốt đối với phương Tây, đã đặt các hình xăm ra ngoài vòng pháp luật, irezumi mang ý nghĩa tội phạm. Tuy nhiên, người nước ngoài vẫn thích thú đến Nhật Bản để học hỏi các kỹ năng từ những nghệ sĩ xăm mình, và xăm mình truyền thống vẫn diễn ra ngầm.

Xăm mình đã được hợp pháp hoá bởi các lực lượng chiếm đóng vào năm 1948, nhưng vẫn mang hình ảnh phạm tội. Trong nhiều năm, hình xăm truyền thống của Nhật Bản được liên kết với yakuza, mafia khét tiếng của Nhật Bản, và nhiều cơ sở tại Nhật Bản (như phòng tắm công cộng, trung tâm thể dục và suối nước nóng onsen) vẫn cấm khách hàng với hình xăm.
Photo: floral-tattoo
Xăm mình và các hình thức trang trí hay sửa đổi cơ thể, như phần lớn thế giới phương Tây, đang dần trở nên phổ biến lại tại Nhật Bản. Tuy nhiên, thanh niên Nhật Bản, những người quyết định xăm mình thường chọn mẫu xăm "một điểm", là những hình xăm có thể được hoàn thành trong một buổi xăm, thường mang phong cách Mỹ hay bộ lạc. Và gần đây, các hình xăm trong kinh Siddham tiếng Phạn đang trở nên ngày càng thời trang.

Sơn Phạm chuyển ngữ từ Wikipedia English
Tags: japan

11 Comments

Tin liên quan

    Tài chính

    Trung Quốc