video
Thư viện
Tài trợ
Tiền tỉ cứu trợ động đất ở Haiti chảy vào túi nào?
09 Apr, 2013
 |
| Port-au-Prince Haiti, January 20, 2010.Photo courtesy newbeatphoto |
Ngày 5/4, NYTimes mới có bài về sự thực số tiền cứu trợ của Mỹ dành cho Haiti: hầu hết số tiền này quay lại các công ty và tổ chức có trụ sở ở Mỹ. Thấy tuoitre cách đây 1 năm đã có bài chi tiết rồi, nên langdu lưu lại đây:
-----
1
Đối tượng hưởng lợi lớn nhất là chính quyền Mỹ. Theo báo cáo tài chính của Mỹ, sau trận động đất Washington cam kết hỗ trợ Haiti 379 triệu USD và gửi 5.000 lính đến Haiti. Tuy nhiên, cứ mỗi USD Mỹ hỗ trợ Haiti thì có 33 cent được đưa trở lại ngân khố Mỹ để thanh toán các chi phí gửi quân. Cứ mỗi USD thì có 42 cent chảy vào túi các tổ chức phi chính phủ như Save The Children, Chương trình Lương thực thế giới và Tổ chức Y tế liên Mỹ...
Mỹ cam kết hỗ trợ tổng cộng 1,6 tỉ USD, nhưng 655 triệu USD được chia cho Bộ Quốc phòng Mỹ, 220 triệu USD cho Bộ Y tế, 350 triệu USD cho Cơ quan Phát triển quốc tế (USAID), 159 triệu USD cho Bộ Nông nghiệp Mỹ vì hỗ trợ lương thực khẩn cấp cho Haiti, 15 triệu USD cho Bộ An ninh nội địa để thanh toán các chi phí nhập cư...
Đặc phái viên LHQ về Haiti thừa nhận trong tổng số 2,4 tỉ USD tiền cứu trợ và tái thiết Haiti, 34% quay ngược trở lại các tổ chức dân sự và quân sự của nước đó để thanh toán chi phí hỗ trợ trong thảm họa, 28% chảy vào các tổ chức LHQ và các tổ chức phi chính phủ, 26% rơi vào túi các nhà thầu tư nhân và các tổ chức phi chính phủ khác, 5% chảy vào các công ty quốc gia và quốc tế của Hội Chữ thập đỏ. Trong khi đó, theo Trung tâm Nghiên cứu chính sách và kinh tế (CEPR), chỉ 1% chảy vào chính quyền Haiti và 0,4% vào các tổ chức phi chính phủ của Haiti.
2
Các công ty và tổ chức phi chính phủ Haiti cũng chẳng được xơ múi gì. CEPR cho biết sau động đất, chính quyền Mỹ ký 1.490 hợp đồng cứu trợ và tái thiết Haiti. Chỉ 23 hợp đồng được trao cho các công ty và tổ chức Haiti, giá trị tổng cộng 4,8 triệu USD, tương đương 2,5% tổng đầu tư. Ngược lại, các nhà thầu ở thủ đô Washington (Mỹ) nhận 76 triệu USD, tức 39,4% tổng đầu tư.
3
Một phần không nhỏ tiền cứu trợ rơi vào tay các tổ chức cứu trợ quốc tế và các tổ chức phi chính phủ "có mối quan hệ tốt". Tổ chức Chữ thập đỏ Mỹ nhận 486 triệu USD tiền tài trợ cho Haiti. Tổ chức này cho biết đã chi 2/3 cho các hoạt động cứu trợ và tái thiết Haiti, nhưng chưa công bố chi tiết cụ thể các hoạt động. Chỉ biết rằng lương của tổng giám đốc Tổ chức Chữ thập đỏ Mỹ lên tới hơn 500.000 USD/năm, không kém gì các giám đốc Phố Wall.
USAID ký hợp đồng 8,6 triệu USD với Công ty tư nhân CHF để dọn dẹp thành phố Port au Prince. Ban lãnh đạo CHF có quan hệ rất tốt với nhiều nghị sĩ Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ Mỹ. Những chuyện vận động hành lang để giành hợp đồng tái thiết Haiti là rất nhiều.
4
Cộng đồng quốc tế cam kết rất nhiều nhưng chưa đóng góp bao nhiêu. Tháng 3-2010, các nước thuộc LHQ cam kết hỗ trợ Haiti 5,3 tỉ USD trong vòng hai năm và 9,9 tỉ USD trong ba năm sau đó. Số tiền này sẽ được đưa vào Ngân hàng Thế giới và Ủy ban lâm thời khôi phục Haiti (IHRC) sẽ phân phối. Nhưng đến nay mới chỉ 10% được chuyển đến IHRC. Trên thực tế, IHRC gần như chẳng có hoạt động gì.
5
Phần lớn số tiền đã đóng góp chưa được chi. Gần hai năm sau động đất, USAID và Bộ Ngoại giao Mỹ mới chỉ thực chi chưa đến 1% trong tổng số 412 triệu USD tiền dành riêng cho các dự án hạ tầng ở Haiti.
Thảm họa khủng khiếp ở Haiti hóa ra đã trở thành một mối làm ăn cực kỳ béo bở đối với không ít tổ chức, công ty quốc tế. Giáo sư Quigley và luật sư Ramanauskas nhận định các nhà hảo tâm quốc tế cần đưa tiền đến tận tay các tổ chức và cá nhân ở Haiti, chứ đừng đưa qua các tổ chức trung gian quốc tế.
-----
bài mới của NYTimes, nói nhiều về Chemonics International Inc. (một công ty phát triển quốc tế có trụ sở ở Washington với hơn 4800 nhân viên), bên cạnh Ngân hàng Thế giới và Liên Hợp Quốc, Chemonics là đối tượng nhận được lớn nhất tiền của USAID trên toàn thế giới, đã nhận được hơn 680 triệu USD chỉ trong năm tài chính 2012. Ở Haiti, Chemonics đã nhận được hơn cả ba đối tượng nhận lớn nhất sau nó, kể từ năm 2010, tổng cộng là 196 triệu USD, hay 17% của tổng số tiền.
 |
| Le Palais National. Photo courtesy AIDG |
Ở Haiti, nhiệm vụ của Chemonics là 'tham gia xây dựng trụ sở tạm thời cho Quốc hội, cải tạo quảng trường công cộng và sửa chữa tòa án chính của đất nước, cũng như tổ chức các cuộc tranh luận trên truyền hình cho các cuộc bầu cử tổng thống năm 2011.
Có nhiều trở ngại khiến các doanh nghiệp Haiti khó dành được các hợp đồng. Họ thường không cạnh tranh bởi vì có thể không có khả năng để có được nguồn tài chính cần thiết từ các ngân hàng địa phương. Và, các công ty nhỏ cũng thiếu các nguồn lực để theo các thủ tục, đơn xin tốn kém và mất thời gian, và họ cũng không có hồ sơ theo dõi bởi các công ty lớn ở các nơi khác của thế giới hoặc cũng không có các mối quan hệ để giúp 'đi đúng cửa'.
Báo cáo kêu gọi các thông tin thầu phụ phải được công khai, và dành hợp đồng cho các công ty Haiti nhiều hơn.
Bài trước: Chấn thương đảo giấu vàng
Tags: economics
-----
“They do what they want,” she says. “After the earthquake you would see [foreign workers] asking to have sex in exchange for supplies. I never did it, but I saw some people who did.”
A UN report, published in May 2015, found that members of its peacekeeping mission in Haiti traded sex for aid with more than 225 women between 2008 and 2014.
That is from Joe Parkin Daniels at The Guardian.