Vì sao Nam Phi ít bạo lực hơn bạn tưởng?

Oscar Pistorius wins the 400m T44 final. Photo courtesy David Jones.

Vụ án Oscar Pistorius, vận động viên Paralympic (Thế vận hội dành cho người khuyết tật) bị buộc tội giết bạn gái Reeva Skeenkamp vào ngày Valentine năm ngoái, làm thế giới tập trung sự chú ý vào tỉ lệ tội phạm cao tại Nam Phi. Tòa án vẫn chưa đưa ra phán quyết liệu Pistorius đã cố ý bắn bạn gái hay đây chỉ là một vụ tai nạn như Pistorius vẫn khẳng định. Tuy nhiên, các nhà hoạt động đã dùng câu chuyện này để nêu bật vấn đề bạo lực mà nhiều phụ nữ Nam Phi đang phải đối mặt tại chính gia đình họ. Trung bình cứ 8 tiếng lại có một phụ nữ Nam Phi bị chồng hoặc người yêu giết. Tỉ lệ này so với thế giới ra sao?

Hàng năm trên thế giới, cứ 17.000 người thì có một người bị giết hại. Phần lớn trong số này là nam giới. Chỉ có 2 trong 10 nạn nhân là phụ nữ (và tỉ lệ phụ nữ là thủ phạm ít hơn 1/10). Theo thống kê công bố hồi tuần trước của Văn phòng Liên hợp Quốc về Ma túy và Tội phạm (UN Office on Drugs and Crime), gần một nửa trong số những nạn nhân nữ bị chồng, người yêu hoặc thành viên trong gia đình giết. Tỉ lệ phụ nữ bị giết hại là khoảng 1/37.000 và cứ khoảng 77.000 phụ nữ thì có 1 người bị chồng, người yêu hoặc một thành viên trong gia đình giết.

Tỉ lệ này ít hơn ở châu Phi. Lục địa này là nơi có nhiều bạo lực thứ hai thế giới (chỉ sau châu Mỹ La Tinh) với tỉ lệ giết người nhiều gần gấp hai lần so với tỉ lệ trung bình của thế giới. Và Nam Phi là một trong những nơi có nạn bạo lực diễn ra phổ biên nhất: hằng năm, cứ 3.300 người thì có một người bị giết hại. Điều này đồng nghĩa với việc Nam Phi chỉ đứng sau Swaiziland và Lesotho về tỉ lệ người bị giết hại tại châu lục này. Có thể nói, bạo lực tại Nam Phi chủ yếu tập trung vào nam giới so với hầu hết các nước khác. Chỉ có 15% nạn nhân là phụ nữ. Thực tế, tại Swaiziland và Lesotho, tỉ lệ này lần lượt là 22% và 26%. Tuy nhiên, so với trung bình thế giới, tại Nam Phi, tỉ lệ phụ nữ bị giết hại cao hơn 3 lần, và tỉ lệ phụ nữ bị chồng hoặc người yêu giết cao hơn bốn lần.

Nhưng mọi việc đang trở nên tốt đẹp hơn. Số vụ giết người đã giảm hơn 1/3 kể từ năm 2000. Tỉ lệ này đối với phụ nữ còn giảm mạnh hơn nữa: Theo Hội đồng Nghiên cứu Y tế Nam Phi (South African Medical Research Council), trong khoảng thời gian từ 1999 tới 2009, tỉ lệ phụ nữ bị giết hại đã giảm hơn một nửa. Số nạn nhân bị chồng hoặc người yêu giết cũng giảm từ tỉ lệ 1/12.000 người xuống còn 1/18.000 người. Dù bản án vụ Pistorius – Steenkamp có thế nào đi nữa, tin tức cũng sẽ tập trung vào tỉ lệ bạo lực cao tại Nam Phi. Mọi chuyện thật sự khá nghiêm trọng (pretty dire). Tuy nhiên, sự thật là đối với cả nam giới và phụ nữ ở nước này, mọi thứ đang tốt dần lên so với trước kia nhiều.

Tuấn Minh
The Economist

Tags: economics

1 Comments

Tin liên quan

    Tài chính

    Trung Quốc