Cờ bạc ở Nhật Bản: Bóng đang rơi

Time-off in Sapporo. Photo courtesy Jean-Marie Hullot.

Các hình thức chơi bạc hợp pháp và thị hiếu thay đổi đang đe dọa ngành kinh doanh pachinko khổng lồ của Nhật Bản.

Các tiệm chơi pachinko lòe loẹt làm mất mỹ quan nhiều đường phố lớn rồi cũng thành quen mắt. Trên cả nước, 12.000 tiệm như vậy đã cách ly người chơi khỏi thế giới bên ngoài bằng một bức tường dày của tiếng ồn, khói thuốc và căng thẳng thần kinh của người chơi. Các máy chơi pinball có thưởng, với đèn hiệu nhấp nháy và âm thanh đinh tai nhức óc liên hồi, đưa người chơi vào trạng thái như bị thôi miên. Hình ảnh này khiến Donald Ritchie -- một nhà văn Mỹ ở Nhật Bản -- mô tả pachinko như một loại hình "Thiền hạ giá".

Sức hút của pachinko đã suy giảm trong nhiều năm qua, nhưng doanh thu năm ngoái của nó vẫn đạt mức 19 nghìn tỷ yên (tương đương 175 tỷ USD). Để dễ hình dung, con số này gần gấp đôi doanh thu xuất khẩu của ngành công nghiệp xe hơi của Nhật Bản. Cứ bảy người Nhật trưởng thành thì có một người thường xuyên chơi trò này. Trong nhiều thập kỷ, nó đã phát triển mạnh trong một “vùng xám luật pháp”, chỉ để lách lệnh cấm chính thức về cờ bạc. Nhưng hiện nay nó phải đối mặt với hai thách thức: kế hoạch của chính phủ nhằm xây dựng và hợp pháp hóa các sòng bạc lớn; và cách thức đổi mới để phục vụ một thế hệ chơi video-game.

Vấn đề thứ hai là khó nhằn nhất. Với giới trẻ Nhật Bản, pachinko là một thứ lỗi mốt, chỉ mấy ông già trung niên lạc hậu mới lãng phí thời giờ với nó. Số lượng người chơi thường xuyên đã giảm một nửa kể từ năm 2002 và lượng khách hàng truyền thống hiện tại đang già đi. Theo Toshiharu Kikuchi, phát ngôn viên của Dynam Japan - công ty có chuỗi pachinko lớn nhất, sự tồn vong của trò chơi này sẽ bị đe dọa trừ khi nó có thể thu hút thêm nhiều nam và nữ thanh niên tham gia.

Vì vậy, rủng rỉnh với 200 triệu USD thu được từ sau đợt phát hành cổ phiếu lần đầu tiên trên thị trường chứng khoán Hồng Kông năm 2012, Dynam đang lên kế hoạch mở thêm 1.000 tiệm chơi mới (hiện công ty này có 380 tiệm). Những tiệm chơi mới được bài trí sang trọng và lắp điều hòa, có các nhà hàng ăn uống và nhân viên mặc đồng phục giống như tiếp viên sòng bạc. Theo ông Kikuchi, rốt cuộc tất cả các điểm dịch vụ của Dynam sẽ cấm hút thuốc - một bước đi quyết liệt trong ngành công nghiệp vốn phụ thuộc vào những người chơi lớn tuổi nghiện thuốc lá. Các công ty lớn khác cũng đang đầu tư vào cơ sở hiện đại hơn. Đầu năm nay, Zent -- một đối thủ của Dynam -- đã khai trương một cửa hiệu tại Nagoya được quảng cáo là lớn nhất trên cả nước.

Đạo luật hợp pháp hóa sòng bạc mà Thủ tướng Shinzo Abe muốn thông qua trong vài tháng tới, sẽ không chỉ mang lại sự cạnh tranh mới cho các tiệm pachinko. Mục đích là nhằm đưa các dịch vụ cờ bạc ra khỏi tay các công ty ngầm hoạt động bất hợp pháp trong những quán bar ám muội và mang nó tới các khu nghỉ mát lớn, thân thiện với các gia đình. Vì vậy, theo ông Takeshi Iwaya, một nhà làm luật của đảng cầm quyền Dân chủ Tự do, pachinko không thể tránh khỏi sự giám sát tương tự.

Các ông chủ pachinko cứ khăng khăng trò này chỉ để chơi cho vui và ăn thua không đáng kể. Tuy nhiên, các viên bi kim loại mà người chơi "thắng" trên máy cũng có thể được đổi thành vật thật và sau đó là tiền mặt, tại một tòa nhà khác gần đó. Đây từng là thủ đoạn chính mà các băng nhóm tội phạm yakuza dùng để tống tiền các ông chủ pachinko. Có nhiều cửa hiệu ở đây do những người Nhật Bản gốc Triều Tiên quản lý, trong đó từng có người quyên tiền cho chính phủ thù địch ở Bình Nhưỡng. Các nhà chức trách đã ngăn chặn dòng tiền chảy sang Triều Tiên, và cảnh sát tiến hành vây bắt các băng đảng, nhưng đã xảy ra những hậu quả không mong muốn.

Hiện nay ngành công nghiệp này trực thuộc sự quản lý của Hiệp hội An ninh điện tử và Công nghệ truyền thông (SECTA), một cơ quan nhà nước gồm toàn các cảnh sát về hưu. Nhiều bộ phận của ngành công nghiệp này, như các nhà sản xuất máy pachinko (được SECTA chứng nhận và kiểm tra) thuê các cựu cảnh sát làm tư vấn. Theo nghiên cứu của Andrew Rankin từ Đại học Cambridge, nạn quan liêu của cách làm này “gây ra nhiều rắc rối và tốn thêm nhiều chi phí của các doanh nghiệp pachinko hơn cả yakuza." Và như ám chỉ của ông Colin Jones từ trường Luật Doshisha, cảnh sát đang tham gia quá sâu vào ngành công nghiệp này theo cách "có thể không phải lúc nào cũng thể hiện được sự liêm chính."

Rất có khả năng, đạo luật hợp pháp hóa pachinko của chính phủ sẽ mở đường cho việc đánh thuế dịch vụ này. Bộ Tài chính có thể trông đợi để thu về hàng tỷ USD mỗi năm. Và có lẽ khoảng chục công ty kinh doanh dịch vụ này có thể niêm yết trên thị trường chứng khoán Tokyo, huy động nguồn vốn cho việc hiện đại hóa. Chủ tịch công ty Dynam, ông Yoji Sato khẳng định, công ty của ông đã sẵn sàng so găng với các sòng bạc được hợp pháp hóa: ông nghĩ rằng chính phủ có thể chỉ cho phép không quá 10 sòng bạc như vậy; và chúng sẽ chủ yếu phục vụ khách du lịch nước ngoài giàu có. Còn những khách hàng thuộc tầng lớp lao động của ông vẫn sẽ gắn bó với máy pachinko của họ.

Phương Anh
The Economist

Tags: japan

Post a Comment

Tin liên quan

    Tài chính

    Trung Quốc