video
Thư viện
Tài trợ
Thuế tài sản: Tận thu và cào bằng?
15 Apr, 2018
cứ như Uganda, sẽ chỉ nhắm một số đối tượng thôi, thu thuế đối tượng nào "chém gió" quá nhiều trên facebook...
câu cuối mới hay này: Bộ tài chính và cục thuế bị phê bình là lười biếng vì chậm... nghĩ ra các nguồn thu thuế mới :D
-----
Ugandan President Yoweri Museveni wants social media users to suffer (chịu đựng) the consequences (hậu quả) of their gossip (ngồi lê đôi mách, chuyện tầm phào) — and to bolster (nâng đỡ) the national budget (ngân sách quốc gia) at the same time.
In early April 2018, Museveni directed the Ministry of Finance to introduce taxes on “over the top” communication platforms (OTTs) such as Facebook, Twitter, and WhatsApp.
In Museveni's view, social media users use these platforms for what he called ‘lugambo’ (meaning gossip in Lugwere). In a statement quoted by The Daily Monitor, Musveni explained his position:
I am not going to propose a tax on internet use for educational, research or reference purposes… these must remain free. However, lugambo on social media (opinions, prejudices, insults, friendly chats) and advertisements by Google and I do not know who else must pay tax because we need resources to cope with the consequences of their lugambo…
The president accused the Finance Ministry and Uganda Revenue Authority of not working hard enough to identify new sources of taxes, lamenting that the government currently lacks tax income (doanh thu thuế).
Bài trước: Dân khổ vì chính quyền
Tags: funny
1. Kiểm soát đầu cơ bất động sản;
2. Giãn dân ra khỏi khu vực mật độ cao (bằng thuế cao), hút dân đến khu vực mật độ thấp (bằng thuế thấp, hoặc zero);
3. Hạn chế kẹt xe, tắc đường; hạn chế việc doanh nghiệp cứ bám mặt đường, xin đấu nối vào đường cao tốc, biến cao tốc thành cao tắc sau 5 năm; đường huyết mạch đô thị thành đường ngẽn mạch -> bằng cách đánh thuế các căn nhà mặt đường cao hơn các căn nhà không nằm trong khu vực kẹt xe, không gây ra áp lực lên giao thông công cộng;
4. Khuyến khích phát triển thị trường nhà cho thuê (kèm theo nhiều quy định bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng...);
5. Trở thành công cụ điều tiết việc nhập cư của mỗi đô thị (muốn hút, đẩy dân cư loại nào thì thiết kế ra chính sách thuế bất động sản tương ứng).
6. 100% thuế bất động sản thuộc về nguồn thu địa phương & sử dụng tái đầu tư phát triển địa phương và chỉ cho 3 mục tiêu: phát triển hạ tầng giao thông công cộng; giáo dục; y tế.
7. Do chính quyền địa phương (HĐND) quyết định; không cào bằng...
Ở Pháp cũng có cả "thuế thân", gọi là "taxe d'habitation", của mức địa phương, đánh vào người sống trong địa phương, được quy định bởi giá trị sử dụng của nhà (theo định giá của nhà nước). Thuế này khá là regressive (tính tỷ lệ, người nghèo thiệt so với người giầu), nhưng chính quyền hiện nay định bỏ mà gặp rất nhiều cản trở của các địa phương, vì nó vẫn là nguồn thu nhập quan trọng của địa phương. (Chính quyền có thể bù lại từ ngân sách trung ương, nhưng với xu hướng giảm ngân sách và gộp các địa phương lại thì không địa phương nào tin.)
Mấu chốt ở Việt Nam chắc là ở phần accountability của tiền thuế. Nhưng xu hướng có lẽ là người dân càng phải tự bỏ tiền túi đóng vào ngân sách (chứ không phải là ngân sách lấy từ tài nguyên hay tài trợ), thì càng có động lực đòi hỏi accountability của chính quyền.
Có thể thấy điều này khi tờ trình dẫn chứng 174/193 nước có đánh thuế tài sản hay các ví dụ cụ thể về thuế suất ở các nước. Bản thân dự luật này cũng xem xét một khả năng cho phép chính quyền cấp tỉnh thay đổi thuế suất giống như các council ở Úc có quyền định đoạt "council rate". Nhưng dự luật lờ đi đặc điểm phổ biến của property tax (chí ít với hầu hết các nước phát triển) là nguồn thu này chỉ dành cho ngân sách địa phương, trung ương không được xơ múi gì hết.
Thực ra VN đã có property tax qua hai bộ luật Thuế Sử dụng Đất Nông nghiệp (1993), hiện đang được miễn, và luật Thuế Sử dụng Đất Phi Nông Nghiệp (2010). Vì property tax của VN hiện đang rất thấp và chỉ áp dụng với đất chứ không lên các công trình xây dựng trên đó nên dự luật thuế tài sản ra đời (để "tận thu" như thuyết âm mưu của nhiều người hay để "cơ cấu lại nguồn thu/mở rộng cơ sở thu" theo chỉ đạo của Bộ Chính trị).
Năm 2014 sau khi quyển sách đình đám Capital in the 21st Centutry (C21C) của Thomas Piketty xuất bản (bản tiếng Anh), wealth tax lại được giới kinh tế/chính trị/media phương Tây nhắc đến. Chủ đề chính của C21C là wealth (tài sản/của cải) phân chia không đồng đều trong xã hội và cơ chế/thể chế/bàn tay vô hình của chủ nghĩa tư bản có khuynh hướng càng ngày càng đẩy xa khoảng cách giầu nghèo, chỉ trừ những giai đoạn chiến tranh/khủng hoảng. Giải pháp của Piketty là wealth tax.
Trước khi giải thích wealth tax là gì cần phải làm rõ wealth là gì trước. Theo Luật Dân sự VN (2015) "... tài sản gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và các quyền tài sản" (chắc sau này sẽ phải bổ sung thêm bitcoin và các loại tiền mật mã khác nữa :)). Nói nôm na wealth là tất cả những gì bạn có được từ tiết kiệm, đầu tư, trúng số, thừa kế, thậm chí cả từ "làm chổi đót/giá đỗ" hay "thối móng tay". Ngày xưa wealth chỉ là những thứ sờ được, đếm được, bây giờ một phần khá lớn của nó chỉ là một entry trên sổ sách (hay blockchain).
Do đó wealth tax có thể hiểu là một sắc thuế đánh lên tổng (net) tài sản của một người, bao gồm mọi thứ mà anh/chị ta sở hữu. Lưu ý tax là một hoạt động định kỳ (hàng năm) đối với mọi công dân và có tính chất cưỡng bách (là một trong 2 thứ bạn không thể tránh được trong đời). Khác với property tax, wealth tax chỉ đánh lên cá nhân chứ không áp dụng với pháp nhân. Một điểm khác biệt quan trọng nữa là wealth tax có thể âm, nghĩa là nếu bạn quá nghèo sẽ nhận được wealth transfer từ nhà nước mà đúng hơn là từ những người giầu có trong xã hội. Đây là lý do Piketty và những người có khuynh hướng cực tả ủng hộ loại thuế này.
Nhưng wealth tax đánh vào một trụ cột căn bản của chủ nghĩa tư bản: quyền tư hữu. Một khi cái gì đã là của tôi thì không ai có quyền tước đoạt bằng bất kỳ hình thức nào, dù là thông qua bạo lực như Robin Hood hay Cải cách ruộng đất, hay phi bạo lực như wealth tax. Đây là lý do wealth tax đã gần như biến mất trong thế giới hiện đại, không chỉ giới conservative/right-wing mà tất cả các đảng phái chính thống ở các nước phương Tây không đời nào chấp nhận wealth tax.
Dụ thảo luật tài sản của BTC đưa ra một giải pháp cho vấn đề này là cho phép nợ thuế mà không bị phạt (Điều 13), chỉ buộc phải trả hết nợ thuế khi bán tài sản. Nếu ai cũng có thể dễ dàng nợ thuế thì sắc thuế này (sẽ chỉ phải đóng 1 lần khi bán tài sản) sẽ tương đương như stamp duty (thuế/phí trước bạ). Nhưng có một rủi ro là số nợ thuế lớn hơn giá trị tài sản (negative equity) dẫn đến chủ tài sản không có incentive bán nữa. Còn nếu siết chặt đối tượng được nợ thuế thì sẽ tạo thêm một cơ chế xin cho mới rất dễ dẫn đến tham nhũng.
Ngược lại, những người dựa vào sự tăng giá của tài sản, nói thẳng ra là đầu tư vào đất đai, để nhanh chóng làm giàu thì xứng đáng phải nộp thuế tài sản. Ở Việt Nam, chênh lệch giàu nghèo không hẳn do thu nhập trực tiếp đem lại; chênh lệch giàu nghèo ngày càng lớn phần nhiều do chêch lệch về tài sản và khai thác tài sản mà ra. Ở Việt Nam đất đai trở thành nguồn tư bản tạo ra những tỷ phú qua đêm. Có những thời điểm, rõ ràng thu nhập từ 100 năm lao động miệt mài cũng không bằng lợi nhuận do đất đai mang lại trong vài ba tháng.
Cách hay nhất để triệt tiêu sự mất công bằng nói trên là xác định đối tượng chịu thuế tài sản. Thuế tài sản chỉ nên đánh vào những tài sản được đưa vào kinh doanh; với người dân bình thường không kinh doanh thuế tài sản chỉ đánh vào ngôi nhà thứ hai trở đi. Còn một sắc thuế áp dụng đại trà có lẽ phải chờ thêm một thời gian khi GDP đầu người Việt Nam tăng kịp đà tăng của tài sản như các nước đang áp dụng thuế tài sản.