Các bài thi điểm 0: dốt hay sáng tạo?
Kết quả đã bắt đầu có từ đợt thi tuyển sinh đại học cực kỳ mệt mỏi của Trung Hoa (gaokao). Sau 12 năm học, các em học sinh (và những phụ huynh đầy âu lo của các em) cuối cùng đã biết một điểm duy nhất (tối đa là 750 điểm) để xác định trường đại học nào các em có thể có cơ hội được chấp nhận. Trong kì thi đại học năm nay, mỗi em phải cạnh tranh với 9,15 triệu em khác để giành 6,85 triệu suất vào các trường ĐH, CĐ.
Các phương tiện truyền thông Trung Hoa và internet cũng nóng lên với kỳ thi. Đề thi và đáp án được công bố công khai trên mạng, tiêu đề các bài luận văn được thảo luận trên đài phát thanh và truyền hình, và sinh viên thủ khoa được ca ngợi trên báo chí quốc gia và khu vực (quán quân năm nay ở Bắc Kinh là Zhu Chenzhuo, được 725 điểm).
Tuy nhiên, không phải tất cả các thí sinh đều làm bài kiểm tra một cách nghiêm túc. Một hiện tượng phổ biến từ lâu đó là "các bài điểm 0". Đây là những câu trả lời cho phần câu hỏi chính trong môn ngôn ngữ và văn hóa bắt buộc, hầu như không được điểm nào. Nhiều bài trong số này sau đó được công bố trên mạng, và do ở mỗi vùng khác nhau có câu hỏi bài luận khác nhau, nên luôn có một thang điểm (range). Nhiều thí sinh bị trượt (flop) vì quá nhiều bài bị đánh hỏng (pluck) bởi giám viên chấm, chứ không phải do "dốt".
Một trong những bài điểm kém như vậy là ở tỉnh Sichuan (Tứ Xuyên) trong năm nay, trong câu trả lời cho bài luận về "cân bằng kiểu Trung Hoa" (Chinese-style equilibrium). Thí sinh bị điểm kém, tức là người giành chiến thắng "bài điểm 0 tròn trĩnh", viết "Khi thấy tiêu đề như vậy, đương tự nhiên tôi thấy rất buồn cười," và bắt đầu liệt kê một loạt các vụ bê bối bất bình đẳng ở Trung Hoa từ vài năm qua, từ việc giá bất động sản tăng vọt (rocketing) cho tới quan chức tham nhũng và những thói quen đặc quyền của các "con cha cháu ông". Bài luận kết thúc với lời kêu gọi: "Đừng ngần ngại gì nữa, nhanh lên, 0 điểm cũng được, nhanh ra khỏi phòng thi còn chơi mạt chược..."
Một thí sinh khác ở Thượng Hải, khi được yêu cầu luận về "những điều quan trọng" trong cuộc sống, đã viết: "là một kẻ vô lại nhưng chân thật" (be a true punk?), "đánh nhau với một ban nhạc metal", "sống tự do" và "có bạn gái". "Tôi không muốn ngồi trong kì thi gaokao này", em viết. "Cuối cùng thì, với điểm này, tôi chỉ có thể được nhận vào duy nhất một trường, đó là: trường đời." Bài này hiển nhiên bị (được?) điểm 0.
Trước đó, vào năm 2009, một thí sinh hy vọng sẽ nổi tiếng, khác với các học sinh khác, đã viết bài luận của mình bằng chữ sấm truyền (oracle-bone), một kiểu bí kíp cổ xưa được sử dụng ở thời đại đồ đồng (Bronze Age). Giáo viên chấm thi đã phải tìm chuyên gia giải mã để có thể đọc được, và nhiều cuộc thảo luận đã được tiến hành trước khi số điểm được công bố. Cuối cùng, bài này được 8 trên 60 điểm.
Có lẽ, điều đáng chú ý nhất là, những bình luận trên mạng về các bài viết như thế này rất tích cực. Nhiều người cho rằng nỗ lực hay bài viết của các thí sinh này phải được đánh giá cao vì 'rất sáng tạo'. Trong một đất nước đang thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo hơn, không chỉ riêng các thí sinh mới cảm thấy chán ngấy với hệ thống thi cử hiện nay.
Sơn Phạm
The Economist
Bài trước: Tất chống... hiếp dâm ở Trung Hoa
Tags: china
[img]http://kenhtuyensinh.vn/images/2013/06/-26-1370610060.jpg[/img]
Photo courtesy Hoa Hoc Tro
Việt Nam:
[img]http://sphotos-c.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-frc1/s403x403/1006230_530089433717653_78190698_n.jpg[/img]
Photo courtesy Luatsu Binh
-----
Việc hữu ích của sinh viên là việc học. Công tác xã hội nếu làm thì nên là những việc phù hợp như là đi dạy trẻ con học, đi dọn dẹp môi trường bờ biển chẳng hạn...
Việc phân luồng giao thông, xử lý kẹt xe trong mùa thi cử đều có trong lịch công tác của CSGT, của CAP và ban ngành cả tháng rồi. Nếu có chuyện, những người được ăn lương, có nghiệp vụ, quyền hạn, sức khỏe: cảnh sát, trật tự sẽ làm điều đó.
Việc đoàn TN đứng ra tổ chức phân luồng hay làm hàng rào giữa trời nắng nóng 50 độ (ngoài mặt đường) như thế là sai chức năng và tối kiến. Mình ví dụ như xe buýt, xe tải bất ngờ lạc tay lái thì hậu quả ntn? Ai đền bù? CSGT? Đoàn TN? Nhà trường? Ốm đau đổ bệnh ra đấy, kg đảm bảo chuyện học hành, ai chịu? SV bị tai nạn, chết khi đứng phân luồng thế có đc liệt sĩ không?
Nếu không tin, các đồng chí thử trả lời câu hỏi: Tại sao rất nhiều đồng chí phụ huynh lại bỏ mấy tiếng đồng hồ để đi kèm và đợi các đồng chí con thi THPT ở quanh cổng trường thi? Trong khi hoàn toàn có thể đưa đến và hẹn lúc hết giờ đón về, hoặc… để nó tự lập đi mà thi?
Số đông phụ huynh sẽ trả lời là vì bố mẹ yêu thương con, lo cho con, lo cho tương lai…v.v… Thực ra họ toàn nói dối các đồng chí ạ, họ nói dối chính bản thân họ. Vì đơn giản, họ có thi hộ được cho con, sống hộ được cho con của họ đâu. Họ chỉ tụ tập hóng và tán chuyện với các phụ huynh khác giống như họ.
Họ lo những đồng chí con không thực hiện được những giấc mơ mà chính họ cũng không thể thực hiện được về vị trí xã hội, tiền bạc, địa vị…. Đùn đẩy mơ ước đời mình sang đời con cái. Y như chuyện tiếu lâm: Hoàng Sa, Trường Sa ….hãy để con cháu chúng ta đòi lại.
Họ biến những công dân đủ 18 tuổi ( hoặc sắp đủ ) trở thành đứa bé chập chững vào lớp 1 với cơm bưng, nước rót, hộp sữa - ống hút cầm tay…luôn có thể òa khóc nếu thi trượt, làm tan vỡ giấc mộng “con hơn cha”. Và sẽ luôn là “em chã” trong vòng tay của các bậc sinh thành…nhưng lại mang thân phận của một con bò kéo xe chở nặng những giấc mơ….của những người khác.
Mà phàm đã làm con bò thì….thi trượt là điều dễ hiểu, nhưng khó được thông cảm bởi phụ huynh. Vì họ đi thi phần nhiều sẽ là …vì bố mẹ, chứ chưa chắc đã vì mơ ước, mong muốn của chính bản thân mình.
Y như đồng chí Albert Einstein đã từng nói "con cái các đồng chí đều là thiên tài. Nhưng nếu đồng chí đánh giá một con cá bằng khả năng leo cây của nó, nó sẽ sống suốt cuộc đời với suy nghĩ là nó thật ngu ngốc và vô dụng".