Vòm Sắt Iron Dome của Israel hoạt động như nào?

Secretary of Defense Leon Panetta visit the Iron Dome battery in Ashkelon. Photo courtesy U.S. Embassy Tel Aviv.

Israel từ lâu đã được bảo vệ bởi các 'Bức tường sắt' nổi tiếng. Giờ đây, các bức tường này có thêm "mái vòm" phía trên. Các nhà sản xuất vũ khí ở Israel đã hình thành hệ thống chống tên lửa gọi là Vòm Sắt (Iron Dome) trên không phận nước này. Họ tuyên bố đây là hệ thống đáng tin cậy và nhanh nhất hiện nay, có khả năng bắn hạ (shoot down) tên lửa chỉ 15 giây sau khi được phóng lên (launch to impact time of 15 seconds). Chương trình trị giá 1 tỉ USD do Mỹ tài trợ đã phục vụ đắc lực cho Israel trong chiến dịch Protective Edge gần đây chống lại lực lượng Hamas ở dải Gaza. Các lực lượng vũ trang Palestine đã bắn (lob) gần 1.000 quả tên lửa về phía Israel nhưng các tên lửa đánh chặn (interceptor) của Vòm Sắt Iron Dome đã bắn hạ 87% số mục tiêu theo số liệu của Israel, giúp đời sống ở các thành phố Israel ít nhiều diễn ra bình thường. Hệ thống chống tên lửa này hoạt động như nào?

Vòm Sắt Iron Dome là bộ phận tầm gần trong hệ thống phòng thủ tên lửa 3 tầng của Israel. Hai tầng còn lại là David's Sling vẫn đang được phát triển nhắm tới các mục tiêu trên bầu khí quyển với phạm vi vươn xa hơn Địa Trung Hải và hệ thống Arrow - được thiết kế để đánh chặn tên lửa đạn đạo tầm xa hơn nữa trong không gian. Khi tên lửa đối phương được phóng ra, radar của Vòm Sắt Iron Dome ngay lập tức lần theo quỹ đạo (trajectory), tính toán điểm va chạm và phóng lên một quả tên lửa khác sẽ khoá mục tiêu trong vài giây và bắn hạ. Mỗi vụ đánh chặn tốn khoảng 60.000 USD nhưng các kiến trúc sư của hệ thống này khẳng định Vòm Sắt Iron Dome giúp Israel tránh được thiệt hại hàng tỉ đôla về cơ sở hạ tầng và kinh tế cũng như thương vong về người.

Hệ thống này đã giải quyết được nhiều vấn đề hóc búa (teething problem). Ban đầu các chiến lược gia quân sự Israel muốn bố trí nó ở các sân bay để đáp trả máy bay địch trong trường hợp cần thiết. Các tướng lĩnh đã phát triển một mạng lưới nhận diện tất cả các hoạt động không lưu 'thân thiện' (friendly airborne traffic) trên toàn quốc giúp đảm bảo Vòm Sắt Iron Dome chỉ nhắm vào các mục tiêu không xác định. Tuy nhiên, vẫn tồn tại các vấn đề khác: ngay cả khi tên lửa bị bắn hạ, các mảnh vụn (shrapnel) nguy hiểm sẽ rơi từ trên trời xuống. ‘Bất cứ cái gì (bay) lên cũng sẽ phải (rơi) xuống’, kiến trúc sư của hệ thống Arrow – Uzi Rubin nói. Vì thế, đường xá và các khu vực nông thôn của Israel vẫn bị đe dọa (remain exposed). Nông dân - thường là dân nhập cư từ Thái Lan sẽ sống trong sợ hãi giữa đồng không mông quạnh (cower among their crops). 200.000 người Bedouin đang sống trong các khu ổ chuột (shanty towns) cũng không có nơi nào để trốn. Những công nhân đang xây dựng hạ tầng cho Israel sẽ chỉ biết nhìn lên trời và cầu nguyện. Ngày 14 tháng Bảy, một quả tên lửa đã làm bị thương nghiêm trọng một bé gái 10 tuổi đang ở trong nhà tại khu ổ chuột Lakiya. Ngay cả trong thành phố, cứ 10 tên lửa bắn ra, xác suất sẽ có một quả lọt qua được lưới bảo vệ.

Một vài người cho rằng vấn đề chính của Vòm Sắt Iron Dome thực ra là chuyện chính trị. Thành công của hệ thống này có nghĩa là Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu có thể sử dụng Vòm Sắt Iron Dome để duy trì chính sách giải quyết xung đột của mình mà không phải lo lắng về sự trả đũa (retaliation) từ phía Palestine. Theo một cựu quan chức cấp cao: ‘Vòm Sắt Iron Dome đã làm thay đổi tính toán của tất cả các cấp trong chính giới (political echelon) Israel mà họ vẫn chưa lường hết được. Hệ thống này giúp Israel không phải chiều theo sức ép từ dân chúng trong nước và về mặt quân sự đòi hỏi phải chấm dứt xung đột một cách nhanh chóng, từ đó có thể tiếp tục ném bom dải Gaza.’ Nó cũng giúp nước này phần nào bất khả xâm phạm (degree of immunity) trước các nước láng giềng trang bị tên lửa như lực lượng vũ trang Hezbollah của người Hồi giáo Shia ở Lebanon hay Syria, khiến cho một thỏa thuận về hòa bình lâu dài trở nên bớt cấp thiết hơn. Dù sao, khi tiếng còi báo động không kích (air-raid siren) vang lên, hầu hết người Israel đều thở phào nhờ có sự bảo vệ của Vòm Sắt Iron Dome.

Đăng Duy
The Economist


Tags: economics

5 Comments

Tin liên quan

    Tài chính

    Trung Quốc