video
Thư viện
Tài trợ
Một mình tiến thoái trong cuộc duy tân
06 Jan, 2015
Tôi vốn sinh ra trong một gia đình sĩ tộc cấp thấp. Khi đó, Nhật Bản vẫn ở vào tình trạng của một xã hội phong kiến, nên bất kỳ vở đâu cũng như nhau, chế độ trong các lãnh địa nhất mực đều thủ cựu. Quyền hạn và đẳng cấp của mỗi võ sĩ đều được quy định chặt chẽ. Võ sĩ đẳng cấp trên là trên, mà võ sĩ đẳng cấp dưới là dưới. Tất cả như bị lèn kín trong một chiếc hộp không thể cựa quậy được.
Cũng giống như "Con vua thì lại làm vua. Con sãi ở chùa thì quét lá đa", nghĩa là, nếu cha ở đẳng cấp cao thì con cũng sẽ là võ sĩ ở đẳng cấp cao, có trải qua hơn trăm năm cũng không có gì thay đổi. Vì vậy, một người sinh ra từ gia đình sĩ tộc bậc thấp, tự nhiên sẽ bị những người ở cấp bậc cao hơn khinh miệt. Không kể người đó là trí hay ngu, hiền hay ác, mà cứ là thuộc hàng trên thì có quyền coi thường người bên dưới. Ngay từ thuở nhỏ, tôi đã rất bất bình về điều đó.
Không hận bản thân những người thuộc các bè phái mà hận chính thói chia bè phái, đẳng cấp.
Nhưng tột cùng của sự bất bình ấy là vì bị người khác khinh rẻ và hận thù sự khinh rẻ. Điều đó, cuối cùng, lại làm tôi quên đi những người gây nên chuyện mà chỉ trằn trọc vì chính bản thân chế độ đó. Trong tôi nảy sinh một suy nghĩ rằng: Nói là chia bè phái, đẳng cấp để ra oai vô lối là điều đáng xấu hổ và đáng thương của một đấng nam nhi. Chẳng hạn, một võ sĩ đẳng cấp cao gặp một võ sĩ đẳng cấp thấp hơn thì võ sĩ đẳng cấp cao sẽ ra oai. Tôi nhìn thấy thế thì giận thói ngạo mạn, vô lễ của võ sĩ đẳng cấp cao, nhưng trong tâm nghĩ lại thấy họ cũng chỉ là những kẻ ngu tối, hăng máu lộng hành mà thực ra chẳng hiểu biết gì. Thậm chí, tôi cho đó là những kẻ đáng phải xấu hổ và đáng thương. Trong thâm tâm, chính tôi lại thấy khinh miệt họ.
Lúc đó, nếu tôi là một ông già hay Phật giả, chắc đã thuyết giáo cho họ rằng lòng nhân đạo là thế nào, rằng cần phải biết yêu sự bình đẳng, xóa bỏ phân biệt giữa con người với con người. Nhưng một đứa trẻ hơn mười, mà dù có là mười chín hay hao mươi thì cũng chưa thể có những ý nghĩ sâu xa đến thế được. Lúc đó, tôi chỉ nghĩ những kẻ như "thùng rỗng kêu to" thật khó chịu, rằng những kẻ lộng hành là những kẻ ngu tối, vô liêm sỉ.
Vì vậy, khi ở trong lãnh địa, dù có bị những người thuộc đẳng cấp trên coi thường, miệt thị thế nào, tôi vẫn không bao giờ có thể đổ sự giận dữ đó xuống người khác hoặc làm người khác phải hổ nhục. Chẳng hạn, tôi thuộc hàng võ sĩ cấp thấp, nên trước những võ sĩ thuộc hàng cao hơn, tôi phải cúi mình. Nhưng nói về thứ tự, dưới tôi lại còn biết bao nhiêu người nữa, nên tôi có thể khinh miệt họ như đã bị người khác khinh miệt, như là thanh toán nhau bằng cách bắn kẻ thù của Edo ở Nagasaki vậy. Nhưng tôi không thể làm như thế. Không những là không thể, mà ngược lại với những người thuộc đẳng cấp dưới, tôi còn đối xử với thái độ hết sức nhã nhặn.
... Tất nhiên, với những người thuộc đẳng cấp trên tôi có muốn cũng không thể ra oai với họ, nên cố tránh không động chạm và không quan hệ, một mình tu đạo để giữ lấy sự tĩnh tâm.
P. 287-291 - Vương chính Duy Tân - Phúc ông tự truyện
Bài trước: Đồng đôla rẻ
Tags: book
8 Comments