video
Thư viện
Tài trợ
Chủ nghĩa dân tộc Hindu có nghĩa gì?
21 May, 2014
 |
| Shri Narendra Modi addressed rallies in Punjab. Photo courtesy Narendra Modi. |
Kể từ khi giành được độc lập vào năm 1947, hầu hết các nhà lãnh đạo của Ấn Độ đều là những người dân tộc chủ nghĩa nhiệt thành. Và tới tận giờ đây, tất cả họ đều là người Hindu. Vậy thì, vì sao có người lại lo ngại khi Thủ tướng sắp tới của Ấn Độ, ông Narendra Modi, là một người Hindu theo chủ nghĩa dân tộc?
Có lẽ hơn 80% người Ấn Độ tự coi mình là người Hindu. Tuy nhiên, thật khó định nghĩa chính xác thế nào là người Hindu bởi không có văn bản hay tổ chức nào đưa ra tuyên bố chính thức cả. Tương tự là chủ nghĩa dân tộc Hindu, một hệ tư tưởng chính trị được diễn giải khác nhau bởi các nhóm mà sự tương đồng chủ yếu mang tính hình thức. Đôi khi các nhóm này tập hợp lại thành Sangh Parivar, ‘gia đình của các tổ chức’. Sangh có nguồn gốc từ cuộc xung đột ở thế kỉ 19 giữa thực dân châu Âu và những người Ấn Độ khao khát một bản sắc dân tộc riêng. Họ mong muốn một thứ dựa trên hình mẫu máu-và-đất-mẹ (blood-and-soil) của phương Tây với đặc tính riêng của Ấn Độ để chống lại những kẻ cai trị ngoại quốc, cả người Anh lẫn các triều đại Hồi giáo trước đó. Cha đỡ đầu của gia đình này trong thế kỉ 20 có thể là Vinayak Savarkar - một người vô thần (atheist), tác giả cuốn sách nhỏ ‘Hindutva: Ai là người Hindu?’ năm 1928. Người Hindu theo định nghĩa của Savarkar coi Ấn Độ vừa là quê cha đất tổ vừa là đất thánh. Những nhà hành hương khác thành lập Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS - Quân đoàn Tình nguyện quốc gia) cũng trong thời gian đó, tập trung vào kỷ luật cá nhân và sự cống hiến cho đất nước Hindu. Lãnh tụ có ảnh hưởng nhất của họ, M.S. Golwalkar là một người sùng đạo hơn Savarkar và có ấn tượng đặc biệt với sự cực đoan của Đức Quốc xã. (Tuy nhiên ông không phải người bài Do thái (anti-Semite) mà còn có sự đồng cảm (affinity) sâu sắc với chủ nghĩa phục quốc Do thái - Zionism.) Dưới sự lãnh đạo của Golwalkar, RSS đã hình thành (spawn) hầu hết những nhóm cấu thành Sangh ngày nay. Đảng Dân tộc Chủ nghĩa Hindu (BJP) của ông Modi được thành lập năm 1980 là thành viên sinh sau đẻ muộn của nhóm này. Ông Modi đã tham gia RSS trước đó từ khi mới 8 tuổi.
Để định nghĩa Hindutva, hay là ‘tính Hindu’ như một nền tảng phù hợp cho chủ nghĩa dân tộc, bước đầu tiên phải định nghĩa lại: cái gì được coi là tôn giáo. Trong một cuộc phỏng vấn trước bầu cử, ông Modi trích lời của RSS: ‘Hindu không phải một tôn giáo mà là một lối sống’. Điều này có thể gây ngạc nhiên cho rất nhiều người thuộc các tôn giáo thiểu số ở Ấn Độ - đạo Hồi, Sikh, đạo Cơ-đốc và nhiều đạo khác nữa. Đối với một đảng tân tiến và có định hướng chính sách kinh tế như BJP, việc coi người Hindu và Ấn Độ là một nghe có vẻ dễ được ủng hộ. Tuy nhiên có một mâu thuẫn ở đây mà những người theo đạo Hồi cảm nhận rõ nhất. Nếu quê cha đất tổ của bạn là Ấn Độ nhưng đất thánh là Mecca thì bạn chẳng phải người Hindu hoàn toàn mà cũng không phải người Ấn hoàn toàn. Mặt tiêu cực cố hữu của chủ nghĩa dân tộc Hindu là tham vọng xây dựng hình ảnh người Ấn Độ trái ngược với người Hồi giáo. Trong khi hầu hết các cử tri trẻ tuổi bầu cho đảng của ông Modi là những người bị thuyết phục bởi hình mẫu phát triển ở bang Gujarat của ông, các đồng chí (cadre) của ông ở RSS lại chú tâm tới những mục đích khác: xây dựng đền thờ thần Hindu Ram tại vị trí một nhà thờ (mosque) Hồi giáo bị phá hủy năm 1992; chấm dứt các luật dành riêng cho người Hồi giáo và cho khu vực Kashmir nơi Hồi giáo chiếm đa số; cuối cùng là các luật chống lại việc cải đạo người Hindu sang các đạo “phi-Ấn Độ”.
Vì sự liên hệ với chủ nghĩa dân tộc Hindu, đảng BJP gặp nhiều khó khăn trong việc giành phiếu của người Hồi giáo vốn chiếm 14% dân số Ấn Độ. Một số đảng trung-hữu ở châu Âu cũng vấp phải vấn đề tương tự với cử tri không theo đạo vì mang hơi hướng đạo Cơ-đốc quá mạnh. Nhưng sự lo ngại của các nhóm thiểu số ở Ấn Độ còn lớn hơn nhiều, nhất là khi liên quan tới Modi. Mặc dù các chi tiết còn chưa rõ ràng, ông Modi từng bị cáo buộc đã cho phép hoặc kích động (abet) các cuộc bạo loạn (riot) ở Gujarat năm 2002 khiến khoảng 1.000 người chết, chủ yếu là người Hồi giáo bị người Hindu giết hại. Phần lớn người Hindu ở bang này có vẻ đã thực hiện các cuộc thảm sát mà không bị ông Modi phản đối. Sau đó ông dễ dàng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổ chức cùng năm. Nếu một chính trị gia ở tầm quốc gia có thể kêu gọi người Hindu cả nước chống lại bất cứ nhóm người nào, chỉ nhìn vào con số thôi cũng thấy ông ta sẽ có một chiến lược chiến thắng trong tay. Đây là lí do để thấy thoải mái khi phần lớn chiến dịch tranh cử năm nay của ông Modi không dính dáng tới Hindutva mà tập trung vào những vấn đề hầu hết người Ấn Độ có thể đồng tình với nhau. WikiLeaks từng tiết lộ một thành viên cao cấp trong đảng của ông đã nói với một nhà ngoại giao Hoa Kỳ rằng sự gắn bó của BJP với chủ nghĩa dân tộc Hindu vào thời điểm này mang tính cơ hội, và rằng đền thờ thần Ram và các thứ khác “sẽ luôn là chủ đề bàn luận” nhưng chỉ có thế, không hơn. Đây có vẻ là một chiến lược tốt tuy có lẽ sẽ còn tốt hơn nữa nếu từ bỏ hoàn toàn chủ đề này.
Đăng Duy
The Economist
Tags: economics
Dự án lớn này, ước tính trị giá ban đầu gần 15 tỷ USD, sẽ được tài trợ chủ yếu thông qua ngân sách ODA của Nhật Bản.
Tuần trước, tập đoàn chế tạo vũ khí Lockheed Martin của Mỹ ký hợp đồng với Tata Advanced Systems của Ấn Độ, dự trù di dời một phần cơ sở từ bang Texas sang Ấn Độ để đổi lấy đơn đặt hàng trị giá hàng tỷ đô la của New Delhi. Ấn Độ chuẩn bị thay thế hàng trăm chiến đấu cơ đã mua của Liên Xô. Thủ tướng Modi đã đặt điều kiện là máy bay bán cho Ấn Độ phải được lắp rắp ngay tại nước này.