video
Thư viện
Tài trợ
Tiệc xòe vui nhất
05 Aug, 2012
Hà Thị E là con gái trưởng bản Hà Văn Nó. Hiếm có người xinh đẹp như E. Lưng như lưng kiến vàng, mắt long lanh như sao Khun Lú - Nàng Ủa (*), tiếng nói của nàng dịu dàng. Khi nàng cười, tiếng cười trong vắt và vô tư lự. E xinh đẹp đã đành nhưng đức hạnh của nàng cũng ít có người bì kịp. Nàng là niềm tự hào của người Hua Tát. Cả bản mong nàng tìm được người chồng xứng đáng. Trưởng bản Hà Văn Nó cũng muốn thế, các bô lão trong bản cũng muốn thế. Trao người con gái xinh đẹp như E cho người chồng không xứng đáng là có tội với Then vì nàng là quà tặng của Then với người Hua Tát. Chọn ai bây giờ? Người ta đưa việc chọn chồng của E ra bàn. Người muốn xin làm con rể trưởng bản Hà Văn Nó có rất nhiều. Trai trong bản Hua Tát cũng có, trai ngoài bản Hua Tát cũng có. Các bô lão trong bản Hua Tát thức trắng một đêm, uống hết năm vò rượu cần, rồi quyết định sẽ làm một cuộc thi tài để chọn một người nào đó có đức tính quý nhất mà khó kiếm nhất làm chồng E. Đức tính quý nhất và khó kiếm nhất là đức tính gì? Ai là người có đức tính ấy? Các chàng trai ngồi tụm bên bếp lửa bàn bạc, không biết bao nhiêu là rượu và thịt tiêu ma. Lớp trẻ bây giờ không thể suy nghĩ bằng nước lã được đã đành...
Một bữa kia có một chàng trai dáng vẻ hùng dũng đến nói với trưởng bản và các bô lão:
- Dũng cảm là đức tính quý nhất và khó kiếm nhất. Tôi là người có đức tính ấy!
- Cứ chứng minh xem! - Trưởng bản trả lời.
Chàng trai đi vào rừng. Đến chiều chàng vác về một con lợn lòi bị chàng bắn chết. Con lợn lòi đến hơn tạ thịt, lông cứng tua tủa như lông nhím, chết rồi mà hai con mắt đỏ lừ của nó vẫn ngầu sắc máu. Chàng vứt con lợn xuống sàn, mắt chàng long lanh sáng, người chàng như có hào quang. Mọi người đều khen ngợi chàng.
Trưởng bản hỏi con gái:
- Con xem, chàng trai thực lòng dũng cảm. Chàng ấy đã chứng minh đức tính dũng cảm của mình...
E mỉm cười, trái tim nàng rung động khi nhìn thấy đôi mắt dũng cảm của người cầu hôn. Đôi mắt ấy có ánh lửa. Nhưng vốn thông minh, E biết những người dũng cảm sẽ mải mê với sự nghiệp của mình.
E trả lời:
- Đúng thế, thưa cha! Chàng trai đã chứng minh đức tính dũng cảm của mình... đức tính thật là đáng quý... Nhưng thưa cha, đức tính ấy đáng quý nhưng chắc không khó kiếm vì mới từ sáng đến chiều chàng đã chứng minh được nó.
Các bô lão gật gù. Người ta đồng ý với lời E nói. Con lợn được mổ thịt. Cả bản xòe suốt đêm để mừng đức tính dũng cảm, đức tính đáng quý nhưng không khó kiếm. Nhiều người con trai chân chính ở rừng có đức tính này...
Một lần khác, có chàng trai trông thông minh, sáng sủa đến nói với trưởng bản và các bô lão:
- Khôn ngoan là đức tính đáng quý và khó kiếm! Tôi là người có đức tính ấy!
- Cứ chứng minh xem! - Các bô lão nói với chàng trai.
Chàng trai đi vào rừng. Đến chiều chàng mang về một đôi rái cá còn nguyên vẹn. Rái cá là con vật khôn ngoan nhất rừng, nó vô cùng thính nhậy, bẫy nó gần như là việc sức người không thể làm được. Chàng trai mỉm cười, mắt chàng long lanh sáng, người chàng như có hào quang. Mọi người đều khen ngợi chàng.
Trưởng bản nói với con gái:
- Con xem, chàng trai thực khôn ngoan. Chàng ấy đã chứng minh đức tính khôn ngoan của mình.
E mỉm cười, lại một lần nữa trái tim của nàng rung động. Đôi mắt người cầu hôn có ánh lửa, có dông bão. Nhưng, những người khôn ngoan ba giờ cũng sẽ đau khổ, thậm chí bất hạnh. Họ biết quá nhiều...
E trả lời:
- Thưa cha, chàng trai đã chứng minh được đức tính đáng quý của mình. Nhưng thưa cha, đức tính ấy đáng quý nhưng chắc cũng không khó kiếm vì mới từ sáng đến chiều, chàng đã chứng minh được nó...
Các bô lão gật gù. Người ta làm thịt đôi rái cá. Cả bản lại xòe suốt đêm để mừng đức tính đáng quý nhưng không khó kiếm. Những người con trai chân chính ở rừng đều cần có đức tính này...
Một lần khác nữa, có một chàng trai béo phị cưỡi ngựa đến bản. Chàng béo nói:
- Giàu có là đức tính đáng quý và khó kiếm nhất. Tôi là người giàu có.
Chàng béo đổ ra sàn không biết bao nhiêu là vàng và bạc trắng. Mọi người hoa mắt. Trưởng bản và các bô lão nín lặng. Chưa bao giờ họ thấy có người giàu có như thế.
- Giàu có là điều không phải chứng minh! - Chàng béo nói.
Các bô lão gật gù. Trưởng bản cũng gật gù! Chàng béo mỉm cười, mắt chàng có ảnh lửa, có dông bão, có cả đêm tối nữa. Người chàng như có hào quang.
Trưởng bản hỏi E:
- Thế nào, con gái ta... Giàu có có phải là đức tính đáng quý và khó kiếm không con?
- Khó kiếm thì đúng. - E trả lời. - Nhưng giàu có thì không phải đức tính. Giả dối thì đúng là một đức tính... Không thể giàu có mà không giả dối...
Các bô lão cười phá lên. Người ta lại xòe suốt đêm để mừng con người giàu có.
Cuối cùng có một chàng trai trong bản Hua Tát tìm đến gặp trưởng bản và các bô lão. Đấy là Hặc, chàng trai mồ côi, người thợ săn xuát sắc nhất bản. Hặc nói với mọi người:
- Trung thực là đức tính đáng quý và khó kiếm nhất!
- Cứ chứng minh xem! - Mọi người bảo chàng. Hặc trả lời:
- Trung thực không phải cái vòng bạc ở cổ đưa ra cho mọi người trông thấy, sờ tay vào nó.
Mọi người xôn xao, các bô lão bàn tán. Trưởng bản tức giận, mặt ông đỏ bừng như lửa.
- Phải chứng minh! - Trưởng bản hét lên, ông đã nhìn thấy đôi mắt trìu mến của E nhìn Hặc.
- Ai tin mày! Ai bảo mày có đức tính trung thực? - Trưởng bản hỏi.
- Then biết! - Hặc trả lời.
- Cả con cũng biết! - E nói nghiêm trang.
- Điên rồi! - Trưởng bản gầm lên. Ông nhìn sang các bô lão cầu cứu. Ông biết, người già bao giờ cũng tìm được lối thoát đơn giản cho mọi rắc rối trên đời.
- Hãy cầu Then đi! - Một bô lão bảo Hặc - Trời đang hạn hán, tất cả mó nước (**) đều đã cạn khô. Nếu con trung thực, con hãy cầu Then mưa xuống!
Trưa hôm sau, dân bản Hua Tát lập đàn cầu đảo, không khí oi nồng ngột ngạt. Hặc bước lên đàn, chàng ngước đôi mắt nghiêm trang nhìn trời. Chàng nói:
- Con sống trung thực, dầu biết trung thực bao giờ cũng chịu đau khổ thiệt thòi. Tuy nhiên, nếu lòng trung thực chuộc được tội lỗi và mang tình yêu đến được cho thế gian này, xin trời mưa xuống...
Trời cao tĩnh lặng. Bỗng nhiên từ đâu đó xa xôi có một cơn gió mơ hồ thổi về. Tất cả ngọn cây trên rừng xào xạc. Mặt đất bắt đầu xuất hiện những cơn lốc nhỏ.
Buổi chiều, bầu trời đầy mây vần vũ và khi đêm xuống thì mưa như trút.
Lần ấy, người ta đã xòe suốt một tuần trăng để mừng đám cưới của Hặc với con gái trưởng bản. Đây là tiệc xòe vui nhất ở bản Hua Tát. Cả bản đều say khướt. Từng cái cột nhà, thậm chí đến từng cái cây trong vườn cũng được mời uống một sừng rượu đại.
(*) Nhân vật trong truyện cổ, sao Khun Lú - Nàng Ủa: Sao Hôm, Sao Mai.
(**) Nguồn nước chảy từ núi.
P. 491 - Những ngọn gió Hua Tát, Nguyễn Huy Thiệp
Tags: thinking
1 Comments