Chuyến xe số 42

share from fb khăn piêu,

-----

Ngày hôm qua các sở GD đã bắt đầu niêm yết điểm thi cấp 3, có rất nhiều con đã dự đoán mình không còn cơ hội để vào ngôi trường mơ ước, và các con rất buồn.

Nếu thế, cô có một tin này vui cho các con: kể từ khi bước chân khỏi ngôi trường cấp 3 với tấm bằng tốt nghiệp (mà hình thù của nó cũng giống y của các bạn khác ở tất cả các ngôi trường khác), chẳng có ai hỏi cô cấp 3 từng học ở đâu. Đi học, đi làm, yêu đương tìm bạn hay dọc đường bắt xe nhỡ chuyến, tuyệt nhiên không ai hỏi.

3 năm tới này chỉ là một quãng đường rất ngắn, mình không đi chuyến xe số 25 thì sẽ bắt chuyến 42 rồi bắt chuyến số 5, và tất nhiên tất cả đều đến đích. Đất nước mình, thế giới mình có đủ điều kiện để phục vụ tất cả những ai muốn đi là có chuyến.

Chúng mình lớn lên bằng cơm. Hôm trước cô vừa nói chuyện cùng một người bạn rất thân, cùng ôn lại thời thơ ấu và cùng khẳng định, chúng mình lớn lên bằng cơm và bằng tình yêu thương, chứ không phải bằng sách vở. Khi ra đời đi làm, mình cần nhất phải là một con người trung thành và nhanh nhẹn. Người đồng nghiệp đi trước, người trưởng nhóm, bác thợ cả sẽ dạy ta cách làm, anh em đồng đội bọc lót cho ta. Sách vở cấp 3 giúp ta rất ít.

Thầy tốt ở nơi nào cũng có. Xã hội không được thiết kế để có những ngôi trường chỉ toàn thầy hay và những ngôi trường chỉ toàn thầy dở. Dù trình độ con ở mức nào, con đang học ở trường nào, cha mẹ con sung túc hay nghèo khó, chỉ cần con khát khao học tập, sẽ luôn có những người thầy tốt ở bên con.

Có một điều này nữa rất hay, người Việt Nam không phải là những con người chịu khó. Người Việt Nam ngại khó. Ngại xa nhà, ngại di chuyển, ngại làm đêm, ngại chê, ngại khen, ngại thử thách và ngại yêu. Tốt quá. Khi những người thông minh nhất, được đào tạo tốt nhất ở tuyến đầu ngần ngại, đó chính là cơ hội cho tuyến hai mình băng lên. Khung thành bỏ ngỏ cho tất cả mọi người, Chúa luôn công bằng và hợp lý.

Nếu các con muốn kiểm chứng, hãy bỏ chút thời gian Google về những thần tượng của các con, hãy tìm hiểu về cuộc đời của cha mẹ và thầy cô anh chị các con. Ồ, chuyến số 42 nhiều lắm, phải không?

Nào, vậy thì khoác hành lý của mình lên và nhảy lên xe 42 thôi. Thế giới bao la rộng lớn vô vàn cơ hội và con đường, các trường cấp 3 Hà Nội hay Sài Gòn chỉ là những ga xép thoảng qua chốc lát. Nồi cơm nóng ở nhà trưa nay sẽ cho ta tất cả, chỉ cần ta nhanh nhẹn và trung thành.

Chúc tất cả các con thật vui vào năm học mới.

-----

update: 20/6/2020

All schools matter.

Nếu bạn chịu khó để ý, bạn sẽ thấy thế hệ cha mẹ chúng ta có một phong cách rất khác. Khi ngồi nói chuyện với ai, họ tránh tối đa việc kể về mình.

Những thông tin thật, sự việc thật của mình chỉ được dùng đến khi lý luận chay hay việc viện dẫn kinh nghiệm của người khác không còn tác dụng. Nhưng chỉ dùng khi thật sự cần, vì nó là con dao hai lưỡi. Cũng như một nghệ sỹ, ít ai mang cuộc đời thật của mình ra để mua nước mắt, tiếng cười.

Thứ nguyên tắc này nếu bạn thử dùng sẽ thấy vô cùng hiệu quả. Bạn sẽ được yêu thương nhiều hơn, công việc thuận lợi hơn, được lắng nghe nhiều hơn và tương đối an toàn. Cách giao tiếp này, rất tiếc, chúng ta phải tự học tự rèn chứ nền giáo dục của thế hệ chúng ta quên không dạy. Học rất giỏi nhưng cứ ngồi xuống bàn là bô bô như hoẵng, khoe học trường nọ, trường kia.

Đội hoẵng này tất nhiên cũng chỉ là số ít. Phần lớn anh em Việt Nam trời cho gien vẫn hài hước duyên ngầm. Có lần tôi đọc một tút thấy buồn cười, vào hỏi tác giả: “hồi nhỏ học ở đâu mà duyên vậy”. Bạn trả lời: “học tới lớp năm thì trường cháy, nên thôi”.

Trường chuyên có làm người ta trở nên vô duyên? Tôi không biết. Nhưng tôi biết với đời, duyên quan trọng hơn chuyên.

Bạn học trường nào thì học, hãy cất nó trong tim, hãy để nó hòa trong máu. Đừng treo nó ở mồm. Bạn ăn ở với đời chưa chắc đã hơn ai, cứ nhai nhải tên trường, người ta khinh bạn lại khinh lây ra trường bạn.

Bạn làm nên thương hiệu của trường, đừng nhờ thương hiệu của trường làm nên bạn.

Và nếu như cho chúng ta được lựa chọn, chúng ta sẽ không chọn sống và làm việc với xung quanh chỉ toàn những người học chung một ngôi trường. Chúng ta sẽ chọn bạn bè khác trường, khác tỉnh, khác tổ quốc và khác màu da.

Thế mới sướng!

"Uptown girl

She’s been living in her white bread world

As long as anyone with hot blood can

And now she’s looking for a downtown man

That’s what I am!"

Bài trước: Dịch bệnh và gian lận

Người dẻo miệng

shared from fb Larry De King,

-----

Đang khi vụ biểu tình lan khắp nước Mỹ sau cái chết oan ức của George Floyd, anh Ba của mình đăng đàn kêu gọi tiếp tục biểu tình, không ngừng gây áp lực lên chính phủ để có những cải cách cần thiết, và đưa ra các giải pháp rõ ràng trong lĩnh vực luật pháp để hạn chế những sự cố này.

Theo thông lệ các tổng thống Mỹ sau khi hết nhiệm kỳ đều sống ẩn dật, vui với gia đình, vì họ biết mình chỉ còn là con vịt què (lame duck). Nhưng anh Ba tui lại không thích vậy. Anh vẫn muốn hào quang xưa tiếp tục tỏa sáng, nên cứ thích nói.

Cần nhắc với anh Ba là thời kỳ 8 năm cầm quyền của anh các vụ xung đột như này là nhiều nhất đấy.

Trí nhớ kém cỏi của mình cũng có thể liệt kê ra dưới đây 5 trường hợp sau:

1. Trayvon Martin, 17 tuổi. Ngày 26/2/2012 tuổi bị bắn chết bởi George Zimmerman trong 1 cuộc gây gổ in Sanford, Florida. George không phải là cảnh sát. Tòa xử Geore vô tội vì anh ta có quyền tự vệ. Dĩ nhiên sau đó là biểu tình, rồi bạo loạn khắp nước Mỹ.

2. Eric Garner, 43 tuổi, died in 17/7/2014 ở Staten, NY, bị cảnh sát bắt vì bán thuốc lá lậu. Trong lúc bắt, cảnh sát kẹp cổ và lôi Eric nặng 350 pound. Không may Eric chết sau đó vì bị nhồi máu cơ tim sau đó.

3. Michael Brown, 18 tuổi, 9/8/2014, ở Ferguson, Missouri, bị bắn chết vì bất tuân lệnh cảnh sát. Darren Wilson không bị kết tội. Thành phố Ferguson chìm trong biển lửa.

4. Walter Scott, 50 tuổi, ở North Charleston, Tiểu bang South Carolina, ngày 4/42015, bị cảnh sát viên Michael Slager bắn chết sau khi bị chặn và bỏ chạy. Vẫn là biểu tình rồi bạo loạn kéo theo sau.

5. Freddie Gray, 25 tuổi bị chết ở Baltimore, Maryland, cuộc nổi loạn xảy ra ngày 25/4/2015 này còn lớn hơn ở Ferguson, Missouri, gần 350 cơ sở kinh doanh và 27 cửa hàng lớn như CVS, RITE AID bị đập phá đột nhập vào hôi của, sau đó nổi lửa đốt luôn cùng với khoảng 60 công trình xây dựng và 150 xe.

Thời còn là tông-tông sao anh Ba không giỏi cải cách, đưa ra các biện pháp phòng chống hè ?

Theo biểu đồ trong hình 2 thì số người chết vì police có khuynh hướng giảm từ 2017 đến 2020 hiện nay

Anh Ba làm thì dở, nhưng dẻo miệng thấy ớn. Bớt nổ dùm đi anh Ba!

Bài trước: 5% và cái kết sớm của kỷ nguyên Châu Á

-----

update from Pham Thai,

Hôm qua Obama có đăng 1 bài viết, được truyền thông cánh tả tung hô như thần tiên giáng thế ban cho công thức bí mật của trời, giúp nhân loại có thể thành công. Trong bài, Obama lập luận 3 điểm:

- Thứ nhất, ông kêu gọi người dân cần tiếp tục xuống đường biểu tình vụ George Floyd.

- Thứ hai, ông yêu cầu cải cách hệ thống tư pháp hình sự “bất công”, và cải tổ toàn ngành cảnh sát.

- Cuối cùng, nhưng quan trọng nhất, ông cho biết, để có những “thay đổi đích thực” đó, hãy bỏ phiếu cho Đảng Dân chủ của ông trong các kỳ bầu cử tới.

Obama nói như thể, nếu đảng ông trở lại cầm quyền, các ông sẽ có cách chấm dứt vấn đề sắc tộc. Chắc Obama đã quên mất nhiều vụ bạo động lớn bắt nguồn từ việc cảnh sát làm chết người da đen dưới thời ông làm tổng thống, điển hình là 2 vụ Ferguson năm 2014, Baltimore năm 2015. Hồi đó, Obama gọi bọn đốt phá, hôi của, bạo động là “côn đồ và tội phạm” (thugs and criminals). Nhưng nay, khi Trump cũng gọi dân bạo loạn là “côn đồ”, thì ông và đảng ông chửi Trump khốn nạn, dám thoá mạ người biểu tình “hoà bình”. Quả thực, ít thấy ai đạo đức giả hơn các ông.

Buồn cười hơn nữa, Obama và Joe Biden đã có 2 nhiệm kỳ để giải quyết những vấn đề mà ông ta đề cập trong bài viết, nhưng họ không làm gì. Đơn giản, cái gọi là “phân biệt chủng tộc mang tính hệ thống” mà họ dùng để kích động tình cảm người dân, đã không còn tồn tại trong xã hội Mỹ ngày nay, chỉ có các vụ việc riêng lẻ của cá nhân. Obama thừa hiểu lời kêu gọi “thay đổi” hệ thống chỉ là chiêu kiếm phiếu cử tri, mà cứ mỗi 4 năm, khi sắp tới kỳ bầu cử, phe cánh tả lại mang ra xài.

Bởi vậy, đó là lý do mà đùng một phát, Obama bảo ông có “một kế hoạch” và nói hãy bầu cho Biden, người đã 50 năm làm chính trị gia, và 8 năm làm phó tổng thống, nhưng mọi thứ vũ-như-cẩn (vẫn như cũ).

Nếu Đảng Dân chủ chỉ muốn kiếm phiếu bầu, đó là chuyện chính trị. Nhưng điều họ đang làm để kiếm phiếu, khiến xã hội Hoa Kỳ chia rẽ sâu sắc, đó là vô đạo đức.

Cho tôi xin 2 chữ: “bình-yên”.

--Phẩm Thai 

—————

* Trong phần bình luận có 1 phản hồi ngắn, thể hiện quan điểm của 1 người Mỹ da đen, về bài viết nói trên của Obama.

Quan điểm của một người Mỹ gốc Phi về bài viết của Obama: ‘Hãy im mồm lại. Không phải cái gì cũng phân biệt chủng tộc. Những người như ông mới là nguyên nhân làm cho phân biệt chủng tộc tồn tại và phát triển. Chúng tôi không muốn trò thuyết giảng chỉ đáng 2 xu của ông. Obama đã tạo ra chia rẽ giữa các cộng đồng của chúng tôi. Obama đã làm cho người da đen chúng tôi cảm thấy như họ bị áp bức và cần phải chiến đấu chống lại điều đó. Người da đen chúng tôi đã sống ổn hơn trước khi Obama lên cầm quyền.’

5% và cái kết sớm của kỷ nguyên Châu Á

shared from fb Anh Pham, 

-----

Dù GDP đóng góp hơn 45% GDP thế giới nhưng Châu Á chỉ chiếm dưới 5% thị trường truyền thông toàn cầu. Vì vậy, sự ảnh hưởng của văn hoá nghệ thuật và truyền thông, tức sức mạnh mềm là rất hạn chế. Những gì thế giới biết về Châu Á đẹp xấu ra sao là qua sự khắc hoạ của BBC, CNN, Bloomberg...thuộc truyền thông phương tây. Trong thời đại của cách mạng công nghệ truyền thông và trí tuệ nhân tạo có thể kiểm soát nhận thức của con người ngày nay, thua trên mặt trận truyền thông là coi như thua trên tất cả mặt trận còn lại.

Hiện dân số thế giới 7,7 tỷ người thì trong đó hơn 4,4 tỷ là người Châu Á, chiếm hơn 1/2 tổng dân số thế giới và tiếp tục tăng nhanh. GDP toàn cầu hiện là hơn 80 ngàn tỷ USD, trong đó Châu Á chiếm hơn 45%. Lẽ ra, với một thị trường khổng lồ và GDP lớn như vậy, thế kỷ 21 phải là thế kỷ của người Châu Á, nhưng TQ đã và đang huỷ hoại triển vọng ấy. 

Đầu thế kỷ 21 TQ nổi lên như một cường quốc. Thành công về kinh tế, khoa học của TQ trong một thời gian ngắn là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, cách trỗi dậy của TQ cũng khiến cho Châu Á ngày càng phân hoá và nghi kỵ lẫn nhau. TQ gây hấn với tất cả các nước láng giềng vì mục tiêu bá quyền hẹp hòi của mình. Châu Á hiện là một khối thiếu sự thống nhất về đường lối phát triển thực chất. Thiếu đi những hệ giá trị chia sẻ chung để có thể thúc đẩy hợp tác và cạnh tranh cùng tiến bộ, sự đoàn kết giảm đi làm sức cạnh tranh toàn cầu và giá trị Châu Á nhạt phai dần. Văn minh phương đông không hề thua kém văn minh phương tây với những khác biệt hấp dẫn trong sự đa dạng về bản sắc văn hoá và bề dày lịch sử, nhưng TQ-kẻ đại diện đang lên xấu xí đã và đang phá hoại tiềm năng của Châu Á. Lẽ ra, trước khi trở thành một lãnh đạo toàn cầu thực thụ, TQ phải thành công trong việc trở thành lãnh đạo Châu Á một cách đường hoàng. Những quốc gia Châu Á như Singapore, Malaysia, Hàn Quốc, Nhật Bản, Iran…dù ngôn ngữ và văn hoá có khác nhưng cùng chia sẻ niềm tự hào phương đông sẵn có, một khi được đồng khai thác sẽ trở thành động lực cạnh tranh vô cùng mạnh mẽ thúc đẩy nhanh sự tiến bộ của khu vực này. Rất tiếc, thay vì trở thành một đối trọng đủ sức cân bằng quyền lực toàn cầu một cách tích cực, sự thiếu hợp tác và đoàn kết của Châu Á lại có lợi cho sự lấn át của phương tây. Nhưng có lẽ, "chiến thắng" của phương tây và Mỹ là tốt hơn với những quốc gia nhược tiểu bị TQ ức hiếp lâu nay.

Dưới sự lãnh đạo của Mỹ cùng đồng minh và một Liên minh Châu Âu thống nhất trong đa dạng chắc chắn được đón chào trên thế giới hơn là TQ. Ý thức hệ bá quyền cộng sản TQ rõ ràng là cản trở sự tiến bộ của nhân loại, cùng với nó là những quốc gia, đảng phái chính trị theo đuôi. Thế hệ hôm nay có thể tin tưởng vào các thế hệ tương lai với các phẩm chất mới mẻ vượt trội hơn trong việc giải quyết những vấn đề của thế giới. Các thế hệ Công dân toàn cầu tương lai không phân biệt màu gia, quốc tịch sẽ cùng chia sẻ những hệ giá trị tiến bộ chung của nhân loại, cùng nhau xây dựng một thế giới mới nhân văn, tiến bộ, bền vững và hoà bình hơn.

Khi thời của các hệ tư tưởng loại trừ nhau kết thúc thì kỷ nguyên của văn hoá và thịnh vượng sẽ bắt đầu. Các hình thái của tự do sẽ thoát khỏi gông cùm của hệ tư tưởng, cuối cùng sẽ làm trỗi dậy những cái đẹp văn hoá của mỗi dân tộc, được dẫn dắt và lan toả bởi các thế hệ Công dân toàn cầu tương lai. Nếu thế hệ lãnh đạo hiện tại thiếu vắng một niềm tin vĩ đại, một khát vọng chung vĩ đại thì thế hệ Công dân toàn cầu tương lai sẽ xây dựng chúng. Đó là việc xây dựng và phát triển một thế giới nhân bản, hoà bình hơn cùng với một nền kinh tế thịnh vượng chung bền vững, tức phát triển có trách nhiệm, phát triển thuận với tự nhiên hơn.

Khái niệm Nhà nước - dân tộc, ngự trị trên thế giới chính trị từ đầu thế kỷ 20 rồi sẽ sớm đến ngày cáo chung của nó. Tương lai thuộc về một thế giới đa cực, dân chủ, hội nhập và bao dung, trong đó không có ai là chư hầu của ai và mỗi quốc gia đều có thể góp phần vào việc kiến tạo một thế giới phồn vinh và hoà bình hơn. 

Các thế hệ công dân toàn cầu tương lai sẽ làm được những điều mà thế hệ trước không. Trật tự thế giới vẫn thế dù cục diện có thay đổi theo chiều hướng tốt hơn. Với sự hoàn thiện không ngừng, tinh thần của Liên minh EU sẽ là triết lý chính trị hình mẫu mà thế giới hướng tới trong tương lai: Thống nhất trong đa dạng.

Bài trước: Bụng đói thì tự do gì

Bong bóng và phân lô

shared from fb tien long do,

-----

Gần đây hay gặp các trường hợp du học nước ngoài về đi xin việc nhưng mất phương hướng, không tìm được việc làm phù hợp, hay có em làm những công việc mà không cần phải đi học khắp thế giới về, rồi làm cái việc đơn giản của người học nghề chứ không phải MBA.

Điều bất hợp lý là tâm lý khi ngồi trong trường thì nhấp nhổm du học, rồi du học xong thì ở lại không đặng, về nước thì thẫn thờ như người lạ. Không ít em tốt nghiệp xong các trường có tiếng trong nước, ra trường không tìm được tiếng nói chung với tổ chức, đi học lại đủ các nghề, các khóa đào tạo. Nhiều em ngồi cả ngày với laptop trong quán cafe, bảo làm free lancer, nhưng ai cũng biết là không có nhiều lựa chọn như vậy cho các em trẻ.

Dường như các danh xưng như du học, trường chuyên, lớp tinh hoa, thủ khoa, bằng xuất sắc, cũng đang trong trạng thái bong bóng treo như BĐS, cứ thổi lên, rồi đờ ra, mất phương hướng.

Hiện tượng dễ thấy là các em trẻ như bị cạn kiệt cả về ý chí và tinh thần, bị phụ thuộc hay bị bao bọc của bố mẹ, mất phương hướng và niềm tin, cả cuộc sống, hôn nhân, và nghề nghiệp.

Có vẻ như chia ra một nửa thông minh, thì thiếu định hướng niềm tin, chạy loanh quanh đến ba mươi thì không ít em sống như đang về hưu ở trong nhà, dù bằng cấp cao hay du học về. Nửa dưới xuất thân khó khăn, một số nỗ lực vươn lên, còn không ít bị tự ti, an phận, hay khép kín, cách biệt.

Nhiều khi người lớn cứ bàn về đất phân lô, đất đặc khu, dự án to lớn này nọ, mà quên mất mỏ vàng của gia đình của toàn xã hội đang bị lãng quên bỏ phí, bỏ hỏng, dù có đưa ra nước ngoài. Một đứa trẻ thiếu niềm tin, thiếu động lực, ý chí và các phẩm chất con người, khi vào một xã hội tốc độ cao hơn, đa số sẽ chọn ứng xử thụ động, tự vệ, dù có cho sang Anh, sang Mỹ.

Những cơn mê sảng tiền bạc dự án, những toán tính bong bóng chức quyền này nọ, thổi bơm nọ kia, có thể kiếm chác một chút, nhưng đang làm hỏng nền tảng kinh tế, mất niềm tin, và sự cân bằng xã hội. Những đồng tiền đó có mang ra nước ngoài cũng không sống được dễ dàng, phá hỏng chính ngôi nhà và tương lai con cái chúng ta, quê hương đất nước ta.

Sự hứng khởi về những thành quả như bắt được sau đổi mới làm không ít cha mẹ đã cao hứng, thừa thắng thao túng, phân lô, chi phối cả cách nghĩ và hướng đi, cách sống của con trẻ. Hồn nhiên đến độ không nhận ra rằng những kinh nghiệm và nếp nghĩ từ một xã hội nửa loạn lạc, nửa chiến tranh đó, chả có ý nghĩa gì với thế giới của giới trẻ hôm nay và mai sau. Xã hội ổn định thì kinh nghiệm là tri thức, là giá trị bền vững. Môi trường biến động, kinh nghiệm cũ trở thành điểm yếu, điểm mù, che khuất tầm nhìn và sự sáng suốt.

Trời đã về chiều, bớt hăng say hăng máu, bớt toan tính cá nhân, để tránh rơi vào cái bẫy tự ăn cắp cuộc đời mình và liều lĩnh đặt cược tương lai con cháu cho các tham vọng.

Bong bóng chỉ tồn tại trong chốc nhát. Phát triển trong TK21 là tri thức và các giá trị nhân bản. Ôm nhiều dự án đâu có hạnh phúc cho con cháu và cho mình. Cuộc sống số không còn nhiều không gian cho ảo giác, mà phải là sự thực chất. Phát triển bền vững luôn đi liền với thật và chất.

Không đâu bằng đất nước mình. Đừng phân lô tương lai con cháu!

-----

update from nguyễn quốc vương,

bác Đỗ Tiến Long có bàn chuyện nhiều du học sinh trở về nước không tìm được việc làm, không thích nghi được cuộc sống rồi lại phải học nghề khác...

Đấy là một hiện thực. Đơn giản vì giáo dục mà các bạn ấy học được thiết kế là để phục vụ cho học sinh ở nước đó. Cho dù thế giới ngày càng toàn cầu hóa, giáo dục vẫn là một lĩnh vực mang yếu tố "dân tộc-quốc gia" sâu sắc. Đơn giản vì giáo dục là văn hóa và tồn tại- sống trong văn hóa.

Những kĩ năng-năng lực và tư thế làm việc được thiết kế ở nền giáo dục đó với giả định nó sẽ được sử dụng trong một môi trường tốt sẽ gặp bức tường rắn như đá khi trở lại Việt Nam. Khi đó nó đòi hỏi năng lực ứng phó, năng lực thích ứng và vốn văn hóa được tích lũy.

Rất nhiều lĩnh vực, nghề rất khó có đất dụng võ ở Việt Nam.

Quan trọng hơn là rất nhiều người sau khi du học đã không thể nào quen được trở lại nếp sống và môi trường làm việc ở Việt Nam.

Khi đó có mấy lối thoát.

Một là bất lực, buông xuôi.

Hai là tha hóa hoặc biến đổi mình cho phù hợp

Ba là đi tới nơi khác để sống và làm việc cho thoải mái.

....

Mình biết, câu chuyện nghiêm trọng hơn nhiều. Không chỉ là không tìm được việc làm thích hợp hay cảm thấy không thoải mái. Nhiều anh chị em có học thức, sau khi du học hay làm việc ở nước ngoài về Việt Nam sống đã bị sang chấn tinh thần và gặp vấn đề về tâm lý nặng nề.

Những vấn đề đó đến từ nhiều thứ như quan hệ gia đình (xung đột về lối sống, giá trị quan), môi trường xã hội (căng thẳng, đụng đâu cũng vướng) và việc làm.

Nhiều người bị trầm cảm và có người cự tuyệt giao tiếp với xã hội sống như một cái bóng cô độc.

Những ai trong suốt thời gian đi học luôn né tránh các vấn đề xã hội và những ai thiếu khả năng lý giải xã hội VN đương đại thường bị chấn thương nặng nề hơn.

Bài trước: Vì sao trên mạng ai cũng là "chuyên gia"?

Cảnh sát Nhật làm thế nào để nghi can khai?

shared from fb Nguyễn Quốc Vương,

-----

Trong những lần đi dịch cho luật sư Nhật (luật sư chỉ định) bảo vệ cho nghi can người Việt bị tạm giữ, tạm giam, tôi rất tò mò muốn biết "cảnh sát Nhật làm thế nào để nghi can khai nhận tội mình đã gây ra".

Trái với tưởng tượng của tôi, đồn cảnh sát Nhật không có gì là uy nghiêm nghẹt thở cả. Ở Tokyo thì có cảnh sát cầm gậy gỗ đứng gác bên ngoài nhưng ở tỉnh, quận những nơi tôi đến thì không. Cửa mở như tòa thị chính, ai vào cũng được. Vào trong sảnh một tất cả các phòng thông nhau, ngay bên trái là phòng đồn trưởng, trước mặt là các ô cửa kính tiếp nhận đơn từ, giấy tờ đăng kí. Nhân viên ngồi đó có thể mặc đồ dân sự hoặc cảnh phục. Mỗi khi luật sư dẫn tôi vào, những cảnh sát ngồi gần cửa hoặc trực ban đều cúi đầu chào luật sư. Luật sư giới thiệu và chỉ cho họ xem huy hiệu trên ve áo. Họ cho vào luôn không kiểm tra giấy tờ gì của tôi cả. Lên tầng hai ra khỏi cầu thang sẽ là các phòng chức năng. Tôi tò mò liếc và đọc thì thấy ghi "Nơi đăng kí sử dụng súng", "ban hình sự"… À hóa ra ở Nhật cũng có một bộ phận thường là các hội phường săn được phép sử dụng súng khi có giấy phép đăng kí. Đến cuối hành lang là nơi tạm giữ, tạm giam. Làm thủ tục tại đây. Luật sư nếu vào lần đầu thì trình huy hiệu, lần thứ hai trở đi thì không cần vì người gác nhớ mặt luật sư (mà hầu như họ biết hết cả họ tên luật sư vì đã làm việc liên tục, nhiều lần trước đó).

Tất cả cảnh sát, nhân viên làm việc tại đây đều gọi luật sư là "sensei" (thầy/tiên sinh) hoặc theo công thúc "Tên+sensei" . Luật sư gọi nhân viên là "Keisatusan" (anh/ông cảnh sát) hoặc gọi theo chức vụ "Tên+chức vụ" (Trưởng phòng Tanaka/đồn trưởng Hitachi…) hoặc đơn giản gọi theo kiểu đời thường "Tên+san" (ít dùng). Phổ biến nhất là gọi "trống không" kiểu phiếm chỉ trong tiếng Nhật.

Đến đây, trực ban sẽ kiểm tra giấy tờ của tôi. Họ chỉ kiểm tra thẻ cư trú dành cho người nước ngoài và lật mặt sau xem có được phép lao động không (visa lưu học sinh cho phép tôi được lao động 28 tiếng/tuần trong phạm vi nghề nhất định. Các nghề không được làm là móc cống, phục vụ các dịch vụ nhạy cảm như trong sòng bạc, karaoke, mát xa, hầu rượu …).

Xem xong họ trả lại giấy tờ ngay.

Luật sư ghi giấy làm thủ tục gặp nghi can. Sau đó hai người (tôi và luật sư) sẽ vào phòng đợi. Một lát cảnh sát dẫn nghi can ra từ bên trong ra nói chuyện. Hai bên cách nhau một bức tường kính đục lỗ so le đảm bảo nghe thấy nhau, nhìn thấy nhau nhưng không thể đưa cho nhau vật gì. Buổi gặp là tự do, không có cảnh sát đứng trong phòng, không có đặt ghi âm, ghi hình. Riêng luật sư có thể ghi âm tùy thích. Tôi được phép mang điện thoại vào nhưng luật sư nhắc là không nên sử dụng.

Cuộc trò chuyện diễn ra thoải mái tùy theo sự nhiệt tình, cởi mở của nghi can. Luật sư hỏi tất cả những gì cần thiết và lắng nghe mọi thứ nghi can trình bày từ sức khỏe tới tình hình hỏi cung, lập luận kết tội của cảnh sát, các tình tiết phát sinh. Tôi vừa dịch vừa ghi chép khi thấy cần thiết. Trong lúc nghi can im lặng hay chưa ra, tôi và luật sư có thể trao đổi về một nội dung nào đó cần truyền đạt tới nghi can hoặc các nội dung khác.

Hầu hết khi mới bị bắt, các nghi can đều…không chịu khai. Toàn kêu là vô tội hoặc là khai nhỏ giọt vài vụ bé. Nhưng sau đó theo thời gian thì khai rất nhiều, hồ sơ dày cả gang. Tôi rất tò mò là làm thế nào mà cảnh sát Nhật giỏi thế khiến cho nghi can khai.

Họ có đánh đập, đe dọa hay có biện pháp nào đó gây sức ép để nghi can khai?

Hầu như các luật sư khi gặp nghi can đều hỏi về sức khỏe của nghi can, hỏi họ xem có ăn được, ngủ được không, sau đó hỏi có bị đe dọa, đánh đập, ngược đãi gì không và cuối cùng là hỏi có nguyện vọng, yêu cầu giúp đỡ gì không.

Trong tất cả các vụ tôi dịch trong hai năm (tôi không nhớ chính xác nhưng khá lớn) nghi can đều cho biết không bị ngược đãi, tra tấn.

Quá tò mò, có lần tôi can đảm mở miệng hỏi luật sư "liệu tôi có thể hỏi nghi can một câu có tính chất cá nhân không?". Luật sư đáp "tất nhiên là được". Tôi hỏi nghi can (một cậu trẻ ngoài 20 đã ăn cắp khoảng 20-30 vụ) : "Lúc đầu em không khai mà bây giờ khai và nhận hết. Cảnh sát Nhật đã làm gì để em khai?". Trong nhà giam mà cậu ta bật cười. Cậu ta kể cảnh sát chẳng làm gì hết. Hôm nào không muốn khai nói "Tôi không muốn nói" hay im lặng thì họ để cho ngồi một mình trong căn phòng đó suy nghĩ với lời dặn "khi nào muốn nói thì gọi". Ngày một, ngày hai, ngày ba…đều thế. Cứ suy nghĩ về việc đã làm và tương lai đi.

Và cậu ta thú nhận là "không ngủ được vì những gì mình làm cứ trở lại trong đầu như phim". Cuối cùng, khai ra cho…dễ ngủ. Và quả thật các nghi can đều "tâm sự" là khai xong nhẹ người ăn ngon, ngủ tốt.

Có một cậu sống ở Nhật ba năm nhưng không ăn được thức ăn Nhật nên toàn nấu món kiểu Việt Nam ăn hàng ngày. Khi ăn trộm bị bắt giữ, cậu ta không thể ăn được cơm nhà giam. Hỏi thì cậu ta bảo "cơm hộp kiểu Nhật nó quá ngọt em không ăn được". Vì không ăn, không ngủ được nên cậu ta bị choáng, ngất. Cảnh sát trại giam hoảng hồn, giữa đêm điệu luật sư và…tôi đến. Chính ông trưởng trại nói với tôi và luật sư lúc ở hành lang "Tội nghiệp. Bọn tôi cứ tưởng cậu ta bất mãn với chế độ giam nên tuyệt thực".

Ở Nhật bộ phận trại tạm giam, tạm giữ hình như thuộc Bộ tư pháp Nhật và chịu sự quản lý của bộ này chứ không thuộc bên Tổng cục cảnh sát. Đồng phục của họ thường là áo trắng hoặc xanh lơ. Họ rất sợ chuyện sức khỏe của nghi can có gì xấu. Vì thế có lần tôi nghe họ giải thích cho nghi can "Chúng tôi chỉ làm nhiệm vụ giữ các anh an toàn, không bỏ trốn để phục vụ điều tra. Có tội hay không là ở tòa án". Vì thế thái độ của họ rất vừa phải, đúng mực, lịch sự. Các bà mẹ đến thăm con ở đó tôi thấy họ gọi các bà mẹ ấy là "Okasan" (Mẹ). Họ hướng dẫn thăm nuôi rất lịch sự, cẩn thận và đúng luật.

Chẳng hạn theo gợi ý của tôi, một số nghi can có nhu cầu học tiếng Nhật và đọc sách tiếng Việt nên luật sư cùng tôi làm thủ tục cho gửi sách vào (bạn bè hoặc người yêu gửi). Các sách đó do viết bằng tiếng Việt nên sau khi nhân viên trại tam giam kiểm tra kĩ xem có kí hiệu gì không, có ghim sắt không thì đến lượt tôi đọc và xác nhận nó là sách không có gì nghi vấn, ám hiệu. Các ghim sắt được rút hết nếu muốn gửi vào, có lẽ là để đảm bảo an toàn. Sách gì cũng được hết kể cả kinh thánh…

Luật sư Nhật kể xưa kia ở Nhật cũng có tình trạng bức cung, nhục hình tràn lan nhưng sau đó nó bị hạn chế nghiêm ngặt. Ai vi phạm bị xử lý nặng theo luật và xã hội phán xét rất nghiêm khắc.

Điều này tôi hiểu vì có lần trên tivi tôi xem thấy có tin có cảnh sát mới ra trường ở Osaka khi hỏi cung một "kaishain" (nhân viên công ty) vì tình nghi anh ta nhặt được ví không trả lại người rơi đã dọa "Tôi sẽ gọi điện báo cho vợ anh, sếp anh, bố mẹ anh" đã bị anh nhân viên công ty này ghi âm. Đoạn ghi âm đó được chuyển cho báo. Dư luận nóng lên. Kết quả anh cảnh sát bị đuổi việc, sếp anh phải công khai họp báo xin lỗi vì hành vi trên là phạm luật và phạm vào đạo đức nghề.

Nói thế không phải là cảnh sát Nhật đều ngon lành. Chính các luật sư tôi dịch hỗ trợ đều bảo cảnh sát ở các tỉnh thì nhẹ nhàng chứ cảnh sát Tokyo và Osaka cực kì…hổ báo và nóng tính.

Và ở Nhật cũng có những án oan. Thậm chí có án oàn tàn khốc khi bị giam oan cả mấy chục năm.

Chính vì vậy mà giới luật sư ở Nhật có vai trò rất quan trọng. Cái cúi đầu hay bỏ mũ của cảnh sát khi chào luật sư ở trước của đồn có thể xem như là một biểu tượng.

Dịch bệnh và gian lận

Buồn ghê

Dịch bệnh và gian lận

shared from fb Khăn Piêu,

-----

Thật ra ba yếu tố cấu thành nên gian lận (cơ hội, sức ép/kích thích và thói quen) không bao gồm dịch bệnh, nhưng dịch bệnh làm gia tăng hai trong ba số đó. Mua bán, giao dịch nhiều trong thời gian gấp gáp, tình hình đặc biệt thì sẽ có nhiều cơ hội và cũng kích thích người ta gian lận nhiều hơn.

Đầu tháng 4/2020, Hiệp hội các cơ quan kiểm toán tối cao (INTOSAI) cũng thống kê lại những bài học gian lận trong quá trình chống dịch Ebola tại châu Phi, với đỉnh cao là Bộ trưởng Y tế CHDC Công-gô đi tù 5 năm, để nhắc nhở các cơ quan kiểm toán thành viên đảm bảo nghiệp vụ trong kỳ dịch COVID.

Việt Nam cũng là một thành viên của INTOSAI.

Một số bài học họ thống kê được từ dịch Ebola như sau:

Đối với y tế:

1. Đấu thầu sai quy định: chỉ định thầu giá cao, hoặc ký kết hợp đồng sơ sài, điều khoản bất lợi cho chính phủ

2. Mua quá nhiều vật tư y tế. Hàng tồn sau chống dịch có thể dùng khám chữa thương mại, kiếm lời cho cơ sở y tế. Hoặc khai tăng số vật tư cấp phát trong dịch để chiếm dụng cá nhân

3. Mua dư nhiều trang thiết bị. Tương tự với vật tư y tế, việc xin mua quá nhiều trang thiết bị có thể do các cơ sở y tế muốn lợi dụng dịch để được đầu tư cho quá trình khám chữa thương mại sau này

4. Trang thiết bị, vật tư y tế được các tổ chức tài trợ cho không nhưng lại được tính là đi mua đối với chính phủ

Đối với gói cứu trợ:

1. Trợ cấp cá nhân: trợ cấp không đúng đối tượng; trợ cấp hai lần cho một đối tượng; tiền trợ cấp không phát/ chuyển khoản ngay cho đối tượng mà được giữ ở cơ quan trung gian một thời gian để phục vụ mục đích riêng

2. Cho vay cứu trợ doanh nghiệp: các khoản vay cho mục đích cá nhân của chủ doanh nghiệp được lồng ghép vào trong gói vay chống dịch để hưởng chung lãi suất ưu đãi; tổ chức tín dụng chậm giải ngân vốn vay để chiếm dụng vốn

Trong dịch bệnh thì thường con người ta suy nghĩ thoáng hơn, hay cho, cho nhiều và cho nhanh.

Tuy nhiên, các tổ chức về liêm chính luôn đề cao ngọn cờ "Cho có suy nghĩ", tránh việc để chính lòng hảo tâm của mình làm xã hội mất đi những nhà chuyên môn tốt khi đang rất cần họ.

Lâu lắm tôi mới post 1 bài chán ngắt này, nhưng tôi nghĩ là nó có ích.

Bài trước: Hợp đồng chênh lệch: đừng ảo tưởng mình giỏi

Hợp đồng chênh lệch: đừng ảo tưởng mình giỏi

shared from fb giang le,

-----

Derivatives (options, futures,...) là zero-sum game, nghĩa là nếu ai có lời thì sẽ có người lỗ một khoản tương đương. Tất nhiên nói vậy không có nghĩa các công cụ tài chính này không có ích, ngược lại là khác. Nhưng mấy hôm rồi tìm hiểu kỹ hơn các "WTI cash products" của các online brokers (IG Market, CMC, Oanda,...), cũng là các zero-sum game, tôi nghĩ những thứ này chẳng có lợi ích gì mà chỉ là một dạng lô đề trá hình.

Về cơ bản các "sản phẩm" của các online brokers này đều là CFD (contract for difference), nghĩa là một dạng derivative dựa trên giá giao dịch của một loại hàng hóa, sản phẩm tài chính nào đó ở các sàn giao dịch chính thống. Ví dụ WTI cash product là một hợp đồng được "định giá" theo WTI của sàn NYMEX. Điều này cũng tương tự như "sản phẩm" lô đề lấy 2 số cuối (hoặc một combination nào đó) của xổ số chính thức làm reference. Tất nhiên với các retail traders trên các "sàn" online đó thì họ không bao giờ có thể nhận dầu thô hay các commodity khác, bởi vậy mới có cái tên "cash product" (nghĩa là chỉ settle bằng cash).

Tôi tin là 100% các retail traders không có nhu cầu hedging cho bất cứ thứ gì họ trade, trading chỉ đơn giản là một hình thức (họ nghĩ) kiếm tiền dễ. Vào cuối ngày các online brokers có thể sẽ phải hedge net exposure ở các sàn chính thức (nếu các retail traders không offset hoàn toàn long vs short), nhưng tôi nghĩ con số này rất nhỏ, chẳng có ý nghĩa gì với cac giao dịch thật. Bởi vậy trading các sản phẩm CFD đó không có một tí lợi ích gì cho xã hội. Có chăng nó giúp thỏa mãn máu mê cờ bạc của một số người và mong ước làm giàu nhanh của một số người khác.

Tôi vẫn luôn khuyên bạn bè không nên đụng vào CFD, không chỉ CFD trên dầu thô mà bất kỳ một loại hàng hóa, chỉ số tài chính, tỷ giá,... khác. Hãy luôn nhớ rằng đó là zero-sum game, đừng nghĩ rằng mình luôn giỏi/nhanh/may mắn hơn người khác.

Bài trước: Một thay đổi nhỏ về kỹ thuật hậu Covid-19

Một thay đổi nhỏ về kỹ thuật hậu Covid-19

là trả lương theo tuần,

shared from fb Sỹ Thành,

-----

[LƯƠNG TUẦN HẬU COVID-19]

Tôi cũng quan tâm đến cách tính R0 của các nhóm nghiên cứu dịch tễ ở Việt Nam. Vì nó giúp ích rất nhiều cho việc hoạch định các kịch bản kinh tế hậu Covid-19. Chứ cứ như hiện nay, ông dịch tễ thì im ỉm, còn ông kinh tế thì cứ ước lượng mù mờ mãi cũng chán.

Một trong sáu kinh nghiệm quan trọng để "sống sót" sau Covid-19 là các chính phủ phải có một viễn kiến về các kịch bản kinh tế để giảm tê liệt. Cá nhân tôi cho rằng để thích nghi với điều kiện kinh tế (đặc biệt là tiêu dùng suy giảm) thời hậu Covid-19 thì một thay đổi nhỏ về mặt kĩ thuật có thể giúp tăng tiêu dùng hoặc ít nhất tăng niềm tin của người tiêu dùng là thay vì trả lương theo THÁNG chúng ta nên chuyển sang trả lương theo TUẦN (hoặc ít nhất là 2 TUẦN). Đến lúc này thì chính sách của chính phủ trong việc cho doanh nghiệp vay tiền (lãi suất bằng 0) để trả lương mới make sense mạnh.

Mục đích của việc này là:

1. Làm tăng cơ hội chi tiêu của người lao động lên 4 lần so với cách trả lương cũ.

2. Không để tiền nhàn rỗi trong kho bạc, két sắt, tăng tốc độ chu chuyển của dòng tài chính đang hạn hẹp.

3. Tăng tính chủ động và sự tự tin về chi tiêu của người lao động.

Bài trước: Bụng đói thì tự do gì

Bụng đói thì tự do gì

shared from fb Anh Pham,

-----

Có một câu nói rất hay rằng: "để trẻ em bị đói thì cũng chẳng tự do gì sất"

Những người phản đối ATM dùng nhận diện khuôn mặt để quản lý người nhận gạo đều có lý của họ khi dựa trên những tiêu chuẩn về đạo đức, tôn trọng liêm sỉ của kẻ bần cùng.

Nhưng suy cho cùng, tự do sẽ chẳng đáng là bao trừ phi đi kèm với một mạng lưới an sinh đủ tốt và ổn định. Ngay các nhà nước phúc lợi dân chủ - xã hội luôn có mức đài thọ y tế và giáo dục cao - cũng là một cách "ngầm định" tự nhiên rằng, công dân của họ là tình nguyện lệ thuộc vào nhà nước. Do vậy, tự do cá nhân là khái niệm có thể co giãn và biến đổi tuỳ vào hoàn cảnh của mỗi quốc gia. Ngay như Mỹ cũng nhận ra, việc bảo vệ tự do cá nhân cần ít nhất những điều kiện lợi ích của phúc lợi công.

Với người đói bụng thì tự do là cái bụng no, những thứ "tự do" khác có thể là trừu tượng và xa vời với họ. Người cho, cho sao là quyền của họ; người nhận, nhận sao là quyền của mình. Người làm từ thiện họ không đại diện cho chính quyền, cũng không phải Chúa.

Giờ hãy nhìn tấm hình dưới, thông điệp của nó thật đơn giản: Tự do là quyền của dân, cứu đói là trách nhiệm của chính quyền.

Nhưng đó là Mỹ.

Còn ở nhiều nơi khác, tự do cá nhân vẫn thường phải nhường chỗ cho nhu cầu phúc lợi và cái gọi là an ninh quốc gia.

Bài trước: Găm khẩu trang y tế: Lựa chọn lợi nhuận hay nhân bản?

Chuyện xưng hô giữa người dạy và người học

shared from fb Hoàng Trung Dũng,

-----

Tôi quen một anh doanh nhân cỡ lớn, điều ấn tượng nhất với tôi là mỗi lần anh ấy xưng hô dù với bất kỳ ai, anh ấy đều xưng Em. Mà rất tự nhiên, chứ không phải cố ép. Nhã nhặn, khiêm nhường. Đôi khi được gọi là Anh tôi cũng thấy phát ngại. Nhưng anh ấy bảo: Em thấy mình còn kém cỏi lắm, nên coi những người như các Anh đều có nhiều cái hay để học tập, các Anh đều là tiền bối cả nên Anh cứ để Em xưng hô như vậy..."

Tôi cũng quen với nhiều Giáo sư, Tiến sỹ, Bác sỹ, Luật sư lão làng trong nghề, nhưng gần như tôi chưa bao giờ nghe thấy họ dùng những danh xưng này trong giao tiếp, kể cả giao tiếp trong công việc. Ví dụ, tôi chưa nghe họ nói: "Để Giáo sư nói cho em biết", hay "Thế anh đã hiểu Luật sư giải thích chưa" hoặc "Bác sỹ đã xem xét rồi, chị cứ an tâm". Họ đều xưng Tôi cả. Hoặc ở Việt Nam với hệ thống xưng hô đa dạng thì tuỳ tình huống họ nói: Tôi, Anh, Chị, Em, Chú, Bác... Nhưng thật sự rất hạn chế lôi những mỹ từ cao đạo ra xưng. Mà nếu giờ mình nghe bác Trump nói: "Đề nghị cho Tổng thống một lon Coca" khi bác dùng bữa thì vui nhỉ 🙂

Vậy nhưng, ở nước ta hiện nay, đây là một căn bệnh khá đáng quan ngại, đặc biệt là hay rơi vào các ông Thầy (Thầy giáo, thầy cúng, thầy thuốc). Nếu các ông dùng trong phạm vi hẹp phù hợp, ví dụ thầy giáo với học trò trong lớp, bác sỹ với bệnh nhân trong bệnh viện, thầy cúng trong buổi lễ gọi hồn..., thì thôi, ok. Nhưng đằng này thấy các Thầy dùng danh xưng này trong các giao tiếp thông thường trong phạm vi rộng, ví dụ trên mạng xã hội FB thì đúng là có vấn đề. Ví dụ: "Hôm nay Thầy về nhà mới, mọi người thấy nhà thầy đẹp không?" Người vào đọc đa phần không phải học trò của thầy, nhưng vẫn vào khen: "Nhà Thầy đẹp thật đấy". Thích nhỉ!

1 số người theo mình biết cũng là thầy thật. Nhưng nhiều ông bà cũng mới đi chia sẻ gì đó trên mạng, cũng mở được một vài hội nhóm gì đó thôi nhưng danh xưng Thầy đã trở thành một nỗi ám ảnh. Nhìn nhiều chú (à quên, Thầy) mặt non choẹt mà xưng Thầy mình thấy hơi tội. Thầy còn đỡ, nhiều em gái 1 xưng Cô 2 xưng Cô mới thấy nó... vui vui.

Chẳng phải ngẫu nhiên mà trong tiếng Anh, đại từ nhân xưng I luôn luôn được viết hoa dù xuất hiện ở đâu trong câu. Tôi là tốt nhất, là trường tồn và đáng trân trọng nhất. Còn thầy bà gì thì cũng chỉ là thoáng qua. Xưng Tôi đi mọi người ạ!

Thế mọi người thấy Thầy Dũng nói thế có đúng không? :-)

Bài trước: Mô hình nào là chuẩn cho học online thời Covid-19?

Mô hình nào là chuẩn cho học online thời Covid-19?

shared from fb Khăn Piêu,

-----

1. Tri ân

Trước tiên chúng tôi phải cảm ơn những nhà trường, những thầy cô đã chủ động, không quản ngại khó khăn triển khai hình thức học online. Nếu không có các thầy cô, bố mẹ vẫn đi làm, các con bị bỏ rơi đã hơn hai tháng, nhiều con đã có thể trở nên lười nhác, chơi bời hay trầm cảm.

2. Tác dụng

Mục đích của dạy online lần này hướng tới 3 vấn đề: i) cho các con được giao tiếp với thầy cô, với bạn; ii) làm một việc có ích, đều đặn, trong kỷ luật; iii) truyền tải kiến thức. Hai mục tiêu đầu tiên chúng ta đã đạt được, đặc biệt trong lúc khó khăn này, đã quá tốt rồi.

Mục tiêu thứ ba không nên đặt nặng nề. Cầu toàn cái này sẽ thất bại cái kia.

3. Khó khăn

- Đường truyền internet. Tuần vừa rồi tôi họp trực tuyến mỗi ngày 2 cuộc, mạng nội bộ của cơ quan vào loại tốt nhất. Tuy nhiên không có một cuộc nào trôi trảy từ đầu đến cuối mà không ngắt giữa chừng. Có nhiều người phải đổi hình thức kết nối (gọi điện thoại). Có những người nói rất nhiều mà anh em chỉ nghe được 2/3. Do chất lượng internet nơi mình ở.

- Mất điện. Nhà tôi cũng có một hôm mất điện. Điện thoại có thể phát 4G, nhưng nếu mất điện cả ngày, có thể tất cả thiết bị đều hết pin.

- Hỗ trợ từ cha mẹ. Kế hoạch của ngành giáo dục không nên dựa vào nguồn lực này. Lớp con tôi có 27 người thì đã có 3 phụ huynh trực tiếp tham gia chống dịch. Nhiều phụ huynh khác làm ở những công việc bắt buộc tiếp xúc nhiều người, phải gửi con cho ông bà từ Tết đến giờ để cách ly chứ không thể rời vị trí. Những người làm việc từ nhà cũng phải làm việc để đảm bảo tiến độ. Những người thất nghiệp còn căng thẳng hơn, phải loay hoay tìm việc mới.

Cả xã hội đang khó khăn, sản xuất, đơn hàng thì giảm mà tiền chống dịch phải vãi ra như vãi thóc. Nếu một người không làm việc bằng ba, làm sao đỡ nổi nền kinh tế này.

4. Bình đẳng

Bình đẳng giữa nhà giàu nhà nghèo. Bình đẳng giữa nông thôn, thành thị. Và bình đẳng cho những người đang trực tiếp tham gia chống dịch.

Hãy đặt mình vào hoàn cảnh đang làm nhiệm vụ và cả tháng chưa thể gặp con, thì những tin nhắn hàng ngày giục giã bài tập, ôn luyện online không khác gì khủng bố. Chúng ta đã vô tình gây sức ép lên luôn tiền tuyến đang chống dịch, vì những mục tiêu không cần phải vội vàng gì.

Bình đẳng trước tiên là bình đẳng cơ hội. Yêu thương nhau nhất là khi trao cho nhau cơ hội. Thời gian dịch bệnh này là lúc cần những giá trị đoàn kết, kỷ luật, yêu thương, nhường nhịn. Chưa phải lúc giương ngọn cờ bon chen, ganh đua, thi cử.

Bởi vậy, khi đưa ra những quyết định, chương trình, giải pháp cho năm học này, chúng tôi mong Bộ giáo dục đừng lấy chuẩn là mô hình bố làm giáo viên mẹ làm giáo viên. Hãy soạn chương trình cho những đứa trẻ bố là bộ đội biên phòng và mẹ đang là bác sỹ.

Bài trước: Học để làm gì?

Học để làm gì?

shared from fb Nguyễn Quốc Vương,

-----

Trên FB thấy nổi lên cái ảnh của hai hot girl nào đó kèm dòng chữ (không rõ có thật là nhân vật nói không nên tôi không dám dùng ảnh này): "Thà học ngu mà làm ra tiền còn hơn thi 25-30 điểm không kiếm được đồng nào", "Học ngu mà kiếm nhiều tiền còn hơn học giỏi mà không kiếm được tiền".

Chắc chắn hai hót gơn này sẽ nhận được vô số gạch đá công khai và cũng không ít gật đầu ủng hộ ngầm.

Vậy thì, hai cô này nói có đúng không? Có đáng ăn gạch không?

Rất phải xin lỗi các bác đã ném gạch là hai cố nói ĐÚNG! Nhưng ngay cả toán như một số bác ngợi ca là chính xác tuyệt đối, là logic, khách quan tuyệt đối cũng chỉ đúng khi công nhận hiển nhiên một số tiền đề nào đó hay đặt nó trong điều kiện nhất định. Nếu phủ nhận tiền đề (rất có thể không thể chứng minh được) hoặc nhấc nó ra trong không gian, thời gian khác, toán như các bác biết cũng sai.

Nghĩa là ở đây hai cô gái này đã nói đúng khi mục đích người ta xác định "HỌC LÀ ĐỂ KIẾM TIỀN". Đây là mục đích mà rất nhiều người (phải nói là vô cùng đông đảo từ áo trắng cổ cồn đến chân lấm tay bùn, dù nói ra hay tụng niệm thầm kín) theo đuổi, tâm niệm khi đi học. Khi coi đó là mục đích mà học giỏi rồi không kiếm được tiền thì đương nhiên là thất bại (thất bại chỉ việc không đạt được mục tiêu đề ra mà). Sự lệch lạc của giáo dục ở Việt Nam đã làm cho rất nhiều thứ học ở trường học không phục vụ thiết thực đời sống cho nên nhiều người học rất giỏi ở trường nhưng chỉ là giỏi giải toán, làm văn. Mấy cái đó nếu không giúp trở thành giáo viên luyện thi siêu đẳng (gớm cả nước chỉ được vài trăm ông hay nghìn ông là cùng) thì móm sớm vì cuộc sống nó thiên biến vạn hóa và đòi hỏi nhiều kĩ năng sinh tồn khác. Ở một khía cạnh khác, nhiều người giỏi chuyên môn sâu nào đó nhưng không kiếm được tiền vì môi trường ở Việt Nam không hỗ trợ và đảm bảo cho điều đó. Chẳng hạn ở nước ngoài một ông cắm mặt nghiên cứu triết học, toán học suốt ngày suốt đêm có thể vẫn sống ổn nhờ tài trợ của quý tộc, vương công, của chính phủ hay người say mê toán (công chúng bình thường nhưng say mê khoa học)… Nhưng ở Việt Nam rất có thể bị vợ đuổi ra đường hay bố mẹ chửi cho lên bờ xuống ruộng.

Tuy nhiên, ngay cả khi có mục đích là kiếm tiền thì câu nói của hai em gái xinh trên chỉ đúng khi sự kiếm tiền đó là chính đáng nghĩa là hợp pháp và phù hợp với đạo đức nói chung của xã hội. Luật pháp thì rõ rồi (cho dù ở VN thì nhiều trường hợp cũng khó), còn đạo đức thì sao? Theo tôi hiểu thì đó là khi việc kiếm tiền của anh đồng thời khách quan tạo ra lợi ích cho xã hội thay vì có hại cho xã hội hay người khác. Nghĩa là có rất nhiều việc mà pháp luật không cấm nhưng có thể nếu anh làm để kiếm tiền theo cách đó sẽ có hại cho xã hội. Tôi lấy ví dụ pháp luật không cấm mà chỉ đặt ra điều kiện kinh doanh rượu bia, thuốc lá… nhưng nếu anh kiếm quá nhiều tiền bằng cái này, anh đang làm hại xã hội.

Vì thế, nếu tiền đề "kiếm tiền chính đáng" sai hay không có, việc càng kiếm nhiều tiền như hai em gái xinh nói trên càng đáng chê cười, càng dễ dẫn người ta vào tội ác, thậm chí là tội ác chống lại loài người.

Vì thế, chốt lại, những ai đi học xác định là học để kiếm tiền thì tôi có lời khuyên là phải học cái gì đó thực dụng, thiết thực, có hể hoán đổi kĩ năng, tri thức, phẩm chất mình học được đó ra tiền! Đừng mơ mộng hão huyền hay lơ tơ mơ như mấy trăm ngàn cử nhân tốt nghiệp đại học mà trong tay chẳng có gì ngoài mảnh bằng và tấm thân thư sinh lười biếng. Lúc đó ngửa tay xin người ta cũng chẳng cho nói gì đến kiếm tiền.!

Ở một khía cạnh khác, câu hói của hai em kia là SAI HOÀN TOÀN!

Lý do?

Bởi vì không thể nhất thể hóa và tuyệt đối hóa mục đích cuộc sống là KIẾM TIỀN cho tất cả mọi người.

Kiếm tiền là hay, tốt khi nó chính đáng. Chính động lực kiếm tiền thúc đẩy nhiều lĩnh vực của xã hội tiến lên văn minh bằng hệ quả khách quan của nó (ví dụ các ông chủ cải tiến sản phẩm để bán nhiều kiếm thật nhiều tiên hơn nhưng người tiêu dùng lại thụ hưởng giá trị khách quan do nó mang lại, xã hội văn minh hơn). Tuy nhiên, không phải cá nhân nào cũng có mục đích tối hậu của cuộc đời là kiếm tiền. Nhiều người ghét kiếm tiền. Thường những người có trí tuệ, tài năng nhưng ghét kiềm tiền hay không quan tâm lắm đến nó là những…thiên tài. Mối bận tâm của họ là ở các ý nghĩ, các vấn đề mà họ đặt ra và theo đuổi trong đầu. Nó có thể là một câu hỏi triết học như con người từ đâu tới, con người rồi sẽ thế nào, có bất tử không, vũ trụ bắt đầu từ đâu và kết thúc thế nào, thế nào là hạnh phúc, thế nào là khổ đau, con người có cần đạo đức… Nó có thể là một bản nhạc, một bài thơ, một bài toán… Hầu hết những người dạng này cuộc sống của họ vượt qua khái niệm hạnh phúc hay đau khổ thông thường. Nó giống như là định mệnh hay số phận mà trời (vũ trụ), tạo hóa ban cho họ (hoặc nói theo kiểu Nguyễn Bính là "đày" họ). Nếu đem tiêu chuẩn của hai hót gơn kia áp vào thì đại đa số thiên tài là thất bại vì không ai học nhiều như họ nhưng hầu hết họ đều đói rách khi sống và thậm chí chết trong cô quạnh!

Một số khác không phải thiên tài nhưng đặt ra mục tiêu kiếm tiền vừa phải hay thậm chí cố gắng giữ nó ở mức tối thiểu. Thời gian, sức lực, tài năng họ dành cho việc khác như tìm kiếm niềm vui cuộc sống, nghiên cứu, sáng tạo hoặc giúp người khác. Có rất nhiều người sinh ra chỉ thấy vui khi làm điều gì đó vì người khác hay tạo ra điều gì đó mới mẻ, hữu ích. Họ có thể là nghệ sĩ, nhà văn, bác sĩ hoặc đơn giản là người bình thường nhưng có lẽ sống riêng của mình.

Những người này không hẳn là "vô sản" nhưng cũng không xếp vào hàng giàu có. Họ có cuộc sống bình thường, nhiều người là đạm bạc! Nếu áp tiêu chuẩn trên của hai hót gơn thì họ sẽ là người thất bại vì trong số họ có rất nhiều học giỏi và thậm chí là rất giỏi nếu so với mặt bằng chung.

Thế nên, cuộc sống phong phú bao nhiêu thì tư tưởng, mục đích cuộc sống của từng cá nhân cũng phong phú bấy nhiêu. Không nên đem một tiêu chuẩn nào đó nhất là các TIÊU CHUẨN CÓ THỂ NHÌN THẤY BẰNG MẮT để áp đặt hay xét đoán người khác.

Suy cho đến cùng "học để làm gì?" là câu hỏi theo đuổi những người có ý thức tự vấn lương tâm suốt cả cuộc đời. Còn trên thực tế, có rất nhiều người cả đời không bao giờ đặt ra câu hỏi đó. Họ chỉ giống như chiếc lá bay, gió thổi đi đâu thì bay theo hướng đó mà thôi.

P.s. Fukuzawa Yukichi trong tác phẩm "Khuyến học " đã từng nói một ý rất thú vị, đại để ông bảo kiếm tiền, tích lũy tài sản cho con cháu là tốt, một người bình thường nên làm điều đó nhưng nếu cả nước ai cũng chỉ làm việc ấy mà không nghĩ việc gì khác thì con người ở cộng đồng đó khác gì loài kiến. Đau thay!

Bài trước: Vì sao trên mạng ai cũng là "chuyên gia"?

Vì sao trên mạng ai cũng là "chuyên gia"?

share from fb Cường Việt Nguyễn,

Chưa khi nào trên facebook lại có nhiều tranh luận liên quan đến việc phòng chống bệnh dịch như hiện nay. Mình thấy một số người người tranh luận gay gắt, thậm chí đấu tố lẫn nhau. Ai cũng đều có lý lẽ và bằng chứng của mình. Tâm lý học chỉ ra rằng mọi người có xu hướng tin rằng mình đúng và tìm kiếm những thông tin ủng hộ niềm tin của bản thân. Đa phần chúng ta tin rằng khả năng hay IQ của bản thân ở mức khá, dù trên thực tế thì có tới một nửa chúng ta ở mức dưới trung bình. 

Có nhiều thí nghiệm tâm lý chứng minh đều này. Chẳng hạn Kruger và Dunning (1999) "Unskilled and Unaware of It: How Difficulties in Recognizing One's Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments" cho các sinh viên làm các bài kiểm tra về ngôn ngữ và suy luận logics, sau đó yêu cầu họ tự đánh giá xem bản thân xếp ở mức nào so với các bạn cùng lớp. Kết quả cho thấy tất cả sinh viên đều cho rằng mình xếp ở mức phân vị 60-70%, tức là mọi người nghĩ mình thuộc nhóm trung bình khá, dù trên thực tế thì 2/3 số sinh viên có khả năng dưới mức phân vị 70%. Mọi người đều ảo tưởng rằng mình có thể trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực nào đó. Điều thú vị là nếu được đào tạo về lĩnh vực đó thì mọi người sẽ trở nên khiêm tốn hơn. Họ sẽ giảm mức đánh giá bản thân từ nhóm 70% trở lên xuống thành nhóm quanh trung vị. Có nghĩa là sau khi thực sự hiểu biết về một lĩnh vực nào đó thì mọi người sẽ trở nên khiêm tốn hơn vì biết được những khó khăn thực tế của lĩnh vực đó.

Kruger và Dunning sau này cho rằng những người không có kiến thức và những người uyên bác là những người đánh giá đúng nhất khả năng của họ. Nhóm ảo tưởng nhất là nhóm có một chút ít kiến thức. Họ cho rằng mình không khác gì chuyên gia hàng đầu. Điều này phần nào lý giải tại sao gần đây xuất hiện nhiều chuyên gia dịch tễ. Bản thân mình cũng vài lần trở thành chuyên gia dịch tễ online 🙂.

-----

Unskilled and unaware of it: how difficulties in recognizing one's own incompetence lead to inflated self-assessments.

Kruger J1, Dunning D.

People tend to hold overly favorable views of their abilities in many social and intellectual domains (lĩnh vực xã hội và tri thức). The authors suggest that this overestimation occurs, in part, because people who are unskilled in these domains suffer a dual burden: Not only do these people reach erroneous conclusions and make unfortunate choices, but their incompetence robs them of the metacognitive ability to realize it. Across 4 studies, the authors found that participants scoring in the bottom quartile on tests of humor, grammar, and logic grossly overestimated their test performance and ability. Although their test scores put them in the 12th percentile, they estimated themselves to be in the 62nd. Several analyses linked this miscalibration to deficits in metacognitive skill, or the capacity to distinguish accuracy from error. Paradoxically, improving the skills of participants, and thus increasing their metacognitive competence, helped them recognize the limitations of their abilities.

Bài trước: "8 giờ vàng ngọc" liệu còn phù hợp?