Nhà nước pháp quyền và quốc gia thượng đẳng

shared from fb Trần Văn Thọ,

-----

“Quốc gia thượng đẳng” là một cụm từ mà các sĩ phu và lãnh đạo chính trị thời Minh Trị Duy tân thường dùng để làm mục tiêu đưa Nhật Bản trở thành một đất nước văn minh. Nhiều người thường nghĩ Nhật Bản từ cuối thế kỷ 19 đưa khẩu hiệu “theo kịp và vượt các nước tiên tiến phương Tây” bằng nỗ lực “phú quốc cường binh”, bằng phát triển kinh tế. Nhưng không phải chỉ có vậy mà hơn thế nữa. Họ luôn ý thức những tiêu chí về văn hóa, luật pháp và những giá trị phổ quát của một nước văn minh và cố gắng đạt cho được để được thế giới công nhận là một quốc gia thượng đẳng.

Dưới đây tôi sẽ kể hai câu chuyện. Chuyện thứ nhất cho thấy lãnh đạo thời Minh Trị đã quyết bảo vệ luật pháp mà họ đã ban hành, quyết theo tinh thần thượng tôn pháp luật để thế giới kinh nể. Chuyện thứ hai liên quan đến thái độ đổi xử với tù binh, tôn trọng các giá trị phổ quát được quy định trong Hiệp ước Hague.

Câu chuyện thượng tôn pháp luật: 

Cách mạng tháng 10 năm 1917 đã lật đổ đế chế Nga và Nicholas Đệ nhị (Tsar Nicholas II, 1868-1918) , ông vua cuối cùng của đế chế, bị tử hình. Đây là sự kiện lịch sử nổi tiếng. Nhưng Nicholas Đệ nhị khi còn là hoàng thái tử đã đi thăm Nhật Bản và bị ám sát hụt tại đây đã trở thành sự kiện ngoại giao quan trọng đe doạ tiền đồ của một nước Nhật mới ở giai đoạn đầu của quá trình cận đại hoá là câu chuyện ít người biết đến. 

Trong chuyến thăm chơi Nhật Bản, hoàng thái tử Nga đã bị ám sát hụt ngày 11/5/1891. Phạm nhân bị bắt. Rất may là hoàng thái tử chỉ bị thương nhẹ. Tuy nhiên đây là một sự xúc phạm nghiêm trọng đến một nước lớn và hùng mạnh vào thời đó. Dĩ nhiên là Nga rất tức giận và yêu cầu Nhật xử tử hình phạm nhân. Nhưng đối chiếu với lụật pháp của Nhật lúc đó (Điều 116 trong bộ luật hình pháp vừa mới ban hành năm 1882, mới 9 năm trước đó) thì tội phạm nầy mới bị tù chung thân chứ chưa đến mức phải tử hình.

Lãnh đạo Nhật phải đứng trước một sự lựa chọn khó khăn: Phải làm theo đòi hỏi của Nga hay là giữ vững tinh thần thượng tôn pháp luật, cương quyết bảo vệ uy quyền của cơ quan lập pháp. Làm theo yêu cầu của Nga là để giữ hoà hiếu với một nước Tây phương hùng mạnh (lúc đó Nga rất mạnh về quân sự, không ai trong và ngoài nước Nhật có thể tưởng tượng được rằng 13 năm sau đó một nước châu Á có thể chiến thắng một nước Tây phương lớn mạnh trong chiến tranh Nhật Nga), vì không khéo vấn đề nầy sẽ dẫn đến một cuộc xung đột quân sự trong thời đại mà nước lớn nào cũng tìm mọi cớ để xâm lấn nước yếu hơn, trong đó khả năng chiến thắng của Nhật là rất nhỏ. Nhưng theo chọn lựa đó thì Nhật sẽ phải hy sinh uy quyền của pháp luật nhà nước.

Đã có sự tranh luận sôi nổi trong chính phủ Nhật về sự chọn lựa giữa hai con đường. Phải nói thêm ở đây là các thành viên chính phủ thời đó ai cũng yêu nước, có tinh thần trách nhiệm trước dân tộc, sự chọn lựa nào cũng đứng trên lợi ích của dân tộc. Ito Hirobumi, Thủ tướng đầu tiên của Nhật, lúc đó là người đứng đầu Khu mật viện (cơ quan tư vấn tối cao của Thiên hoàng và chính phủ) và nhiều lãnh đạo khác chủ trương là Nhật nên làm theo yêu cầu của Nga. Người chủ trương sự lựa chọn ngược lại là Kojima Iken, Viện trưởng Đại thẩm viện (tương đương Bộ trưởng Tư pháp bây giờ). Kojima cho rằng Nhật phải cương quyết bảo lệ luật pháp của mình, nếu không thì còn ai sẽ xem Nhật là nước có chủ quyền và tinh thần thượng tôn pháp luật sẽ không bén rễ trong dân chúng, người Nhật sẽ dễ coi thường kỷ cương phép nước. 

Cuối cùng giới lãnh đạo thấy ý kiến của Kojima là đúng, đã quyết định tuân thủ pháp luật hiện hành là không xử tử hình phạm nhân. Thay vào đó họ đã làm bằng lòng Nga bằng cách yêu cầu Minh Trị thiên hoàng tự mình đến Kyoto, nơi nghỉ của hoàng thái tử Nga, để trực tiếp xin lỗi, đồng thời Bộ trưởng Nội vụ và Bộ truởng Ngoại giao đã từ chức để lãnh chịu trách nhiệm về sự kiện đáng tiếc đã xảy ra.

Như vậy Nhật đã chọn một giải pháp khôn ngoan nhất để vừa giữ vững luật pháp vừa tránh được xung đột với một nước đương hùng mạnh. Sự chọn lựa đó đã làm cho thể giới nể trọng một đất nước mới ở trong giai đoạn đầu của quá trình phát triển nhưng rất văn minh, biết tôn trọng những giá trị phổ biến của một xã hội hiện đại.

Cũng nhờ thái độ của Nhật trong sự kiện nầy mà các nước phương Tây đã phải đồng ý bãi bỏ hiệp ước bất bình đẳng mà họ ép Nhật phải ký trong các thập niên 1850 và 1860. Trong hiệp ước đó, Nhật mất chủ quyền trong nhiều lãnh vực như không có quyền tự trị về chính sách thuế quan, về việc xử người nước ngoài phạm tội tại đất nước mình, v.v.... Nhiều lần Nhật đã cố gắng thương lượng với phương Tây để bãi bỏ hiệp ước bất bình đẳng nầy nhưng lúc nào cũng bị Tây phương cho rằng Nhật còn quá non trẻ, chưa đủ khả năng của một nhà nước pháp trị. Thái độ của Nhật trong sự kiện trên đã làm cho Tây phương kính nể và chứng minh là Nhật hoàn toàn có tư cách của một nước có chủ quyền. Từ năm 1894 đến 1911, những hiệp ước bất bình đẳng với các nước phương Tây dần dần được bãi bỏ.

Đối xử tử tế với tù binh:

Sáng 11/5/2020 khi đọc báo tôi chú ý một chi tiết trên nhật báo Nhật Bản Kinh tế (Nikkei). Trong chiến tranh Nhật Nga (1904-1905), Nhật thắng trận, bắt 72.000 lính Nga làm tù binh. Số tù binh bị giữ tại 29 nơi trên khắp nước Nhật trước khi trao trả về nước họ. Gần đây tại Ivanovo, một địa phương ở phía tây nước Nga, Viện bảo tàng hương thôn cho biết họ nhận được 72 tấm ảnh từ cháu nội của một cựu tù binh trở về từ Nhật. Trong 72 tấm hình có 22 tấm chụp tại trại tù Hamadera gần Osaka. Những tấm ảnh nầy chụp chỗ ở trong trại tù, cảnh các y tá chắm sóc tù, có cả ảnh của tấm bia đá dựng gần khuôn viên trại tù để truy điệu những tù binh chết vì bị thương nặng. Hình ảnh Nhật Bản đối đãi tử tế với tù binh được giới nghiên cứu lịch sử cận đại chú ý. Sự kiện nầy được giải thích là Nhật đã tôn trọng Hiệp ước Hague, một hiệp ước quốc tế được ký kết năm 1899, trong đó các nước tham gia không được ngược đãi tù binh. Nhật Bản sau 40 năm Minh Trị Duy tân đã từng bước xây dựng một đất nước văn minh, tham gia bảo vệ các giá trị phổ quát của nhân loại.

Thượng tôn pháp luật và tôn trọng các giá trị phổ quát của nhân loại là điều kiện để trở thành một quốc gia thượng đẳng, một đất nước văn minh./.

Thiện tâm hay dân túy?

3 điều Thủ tướng Nhật Shinzo Abe thấy hối tiếc

Thiện tâm hay dân túy?

shared from fb dương quốc chính,

-----

Mình đánh giá cách anh Hải cẩu đang làm không phải là 1 giải pháp lâu dài, bền vững, cũng giống như hồi đập vỉa hè và cẩu xe. Bản chất thì cũng đúng thôi, nhưng không thực tế, nên chết yểu và trở thành dân túy, kết quả là lại như cũ. Tức là rộn ràng lấy tiếng rồi đâu lại hoàn đấy.

Sau khi đập hè và cẩu xe, anh bị đầy làm PGĐ 1 công ty XD (chuyên gia đập phá lại bị đẩy sang công ty XD!), anh bất mãn từ chức. Trước đó anh đã từ chức phó Quận, rồi lại xin rút đơn, kể cũng buồn cười. 

Rồi lại có tin anh bán đồng hồ hiệu mua nhà để cho người nghèo ở. Hiện chưa biết ngôi nhà đó ở đâu và người vô gia cư nào đang ở? Ai biết thì thông báo nhé.

Tin nào về anh cũng làm cho giang hồ dậy sóng!

Bây giờ lại có tin anh mua xe ô tô cứu thương rồi tự lái để đưa bệnh nhân nghèo về nhà miễn phí. Đó là hành động tốt, nhưng được bao lâu? Anh sẽ trở thành 1 tài xế không lương, không tính phí xăng xe đến bao giờ. Nhất là khi anh tuyên bố sẵng sàng đưa người từ SG ra HN, còn bao luôn ăn ở?! Anh Vượng còn chả dám làm như anh. Anh liệu có trụ đựơc với các băng nhóm bảo kê xe cứu thương? Các nhà xe tư nhân liệu có để anh yên không?

Mình sẽ ủng hộ nhiệt liệt khi anh lập 1 đội xe cứu thương như vậy với chi phí hợp lý, hoặc phi lợi nhuận (những vẫn phải thu tiền đến hòa vốn). Vì đó mới là giải pháp bền vững. Ngay cả cách này còn khó lâu dài nữa là miễn phí hoàn toàn.

Làm từ thiện mà hò hét rùm beng trên báo chí, mà không phải 1 tờ, thì chắc hẳn phải có mục đích phía sau. Người làm từ thiện từ cái tâm sẽ vẫn âm thầm làm mà chả cần hò hét.

Phải chăng anh thấy cần gột rửa quá khứ làm quan (thường phải tham nhũng) của mình, chắc chắn kiếm được nhiều tiền (Q1 giàu nhất SG), để có cái tâm thanh thản? Hi vọng là thế, nhưng làm rùm beng lên báo để làm gì? Người ta sẽ đặt câu hỏi, thế anh lấy đâu ra tiền bù lỗ cho cái xe, hàng tháng chắc mất vài chục triệu với đồng lương công chức về hưu non của mình?

Lại nhớ anh Thăng, anh Chung con!

Bức ảnh dưới anh hơi gồng khi cố tình đi dép tổ ong, cho nó bình dân. Nhưng mà người ta cấm lái xe mà đi dép lê anh nhé.

Bài trước: Có cần thiết phải học 'quản lý tài chính cá nhân' ở trường phổ thông?

10 nhận thức mới của china về nước Mỹ

shared from fb hoàng tư giang,

-----

Càng gần đến ngày bầu cử TT Mỹ 3/11 ngày càng xuất hiện thêm nhiều kịch tính, lời qua tiếng lại đầy sống động giữa các ứng viên đã đến tuổi xưa nay hiếm. Cả thế giới đều đang theo dõi với nhiều cung bậc cảm xúc. TT Trump đang chiếm ưu thế do quá trình phục hồi kinh tế và việc làm đang diễn ra nhanh sau khi đổ dốc hồi tháng 3,4. Trong khi đó, cơ hội của Biden cũng không ít khi cam kết tập trung vào chống dịch.

Vấn đề là ở chỗ, cho dù Biden lên thì ông cũng hầu như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc duy trì lập trường cứng rắn mà Trump đã áp lên TQ. Còn nếu Trump thắng thì khỏi bàn.

Hồi tháng Bẩy, hai tướng lĩnh diều hâu của TQ là Đới Húc và Kiều Lương đã có góc nhìn: đừng hy vọng cuộc bầu cử Mỹ sẽ thay đổi chiến lược quốc gia của họ. Chiến lược cốt lõi của Mỹ sẽ không thay đổi. “Hãy để nước Mỹ vĩ đại trở lại” không chỉ là ý tưởng của Donald Trump, mà là phản ánh triết lý chung của cả nước Mỹ. Hai viên tướng này cho rằng, thực lực Trung Quốc hiện nay không thể đối đầu với Mỹ.

Họ cho rằng, trong tình hình quốc tế hiện nay, tư duy kiểu “Chiến Lang” sẽ chỉ mang đến những thảm họa bất tận cho Trung Quốc. Lối thoát duy nhất cho Trung Quốc là hòa bình chứ không phải chiến tranh...

"Năm 2020, 4 điều không ngờ tới và 10 nhận thức mới về nước Mỹ"

Trong bài viết có tên như trên, Đới Húc, Giáo sư Viện nghiên cứu chiến lược Đại học Quốc phòng Trung Quốc viết: Năm 2020 là một năm khó khăn cho quan hệ Trung-Mỹ. Loại khó khăn này có thể kéo dài trong vài năm hoặc thậm chí lâu hơn vì hiện không có thuốc giải. Đối với mối quan hệ Trung-Mỹ hiện tại, người Trung Quốc có mấy điều không ngờ tới:

Điều không ngờ đầu tiên: Mỹ hận thù lớn đến thế với Trung Quốc.

Ông Trump không có một chút ấn tượng tốt nào về Trung Quốc. Ông mô tả Trung Quốc là một "kẻ khủng bố thương mại", một "kẻ xâm lược kinh tế toàn cầu", một "kẻ lừa dối" và một "kẻ trộm", thậm chí là "kẻ phá hoại mọi quy tắc". Đây là điều mà người Trung Quốc chưa bao giờ nghĩ tới. Chính phủ Mỹ đã kích hoạt tất cả các bộ máy tuyên truyền, ma quỷ hóa Trung Quốc đến mức độ lớn nhất trên thế giới, biến Trung Quốc thành một "đại lưu manh mậu dịch” gian ác tột cùng và việc tuyên truyền về “thuyết mối đe dọa của Trung Quốc” được đẩy lên một tầm cao mới.

Điều không ngờ tới thứ hai: chính phủ Mỹ xuống tay quá mạnh, thời gian quá gấp và không có thời gian cho đàm phán; điều này vượt ngoài dự đoán của hầu hết các quan chức và chuyên gia Trung Quốc.

Bởi vì theo quan niệm truyền thống, thương mại Trung-Mỹ rất chặt chẽ, có thể nói không thể tách rời, người Mỹ không thể ra tay nặng. Các mức thuế 30 tỷ, 50 tỷ, 200 tỷ USD tăng liên tục, đều chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ và cũng chưa từng xảy ra trong lịch sử thương mại thế giới. Rốt cục tại sao như thế? Mặc dù chính quyền Trump có “lý do đầy đủ”, nhưng người dân Trung Quốc vẫn không thể hiểu nổi, vì mô hình thương mại này đã được hình thành trong hơn mười năm và không phải là một hành vi ngắn hạn trừ khi người Mỹ tức tối và thực sự nổi điên.

Điều không ngờ tới thứ ba: không có quốc gia nào đứng ra bày tỏ đồng tình và ủng hộ Trung Quốc.

Nhiều quốc gia đều đang phản đối chính sách thương mại của chính phủ Mỹ, nhưng đối với Trung Quốc, nạn nhân lớn nhất, không có quốc gia nào đứng ra cùng Trung Quốc thành lập một liên minh thống nhất chống Mỹ. Trung Quốc đã viện trợ rất nhiều quốc gia và các quốc gia này cũng đã được hưởng nhiều lợi ích từ Trung Quốc, nhưng vào thời điểm quan trọng, các quốc gia này đã không có hành động thống nhất với Trung Quốc.

Điều không ngờ tới thứ tư: trong nước Mỹ hình thành một mặt trận thống nhất

Mặc dù hai đảng Cộng hòa và Dân chủ, có sự khác biệt về việc tăng thuế toàn cầu, nhưng quan điểm hai đảng về cuộc chiến thương mại với Trung Quốc là thống nhất. Có thể nói rằng trong Quốc hội Mỹ hiện nay, không hề có chính trị gia nào lên tiếng nói giúp cho Trung Quốc. Đối với một chính sách thương mại lớn, hai đảng của Mỹ đã thống nhất một cách đáng ngạc nhiên. Điều này thực sự làm tổn thương tất cả người dân Trung Quốc.

Kết hợp bốn điều không ngờ tới ở trên, Trung Quốc cần phải nhận thức lại về nước Mỹ. Nếu chúng ta không điều chỉnh cách nhận thức về Mỹ trong quan niệm tư tưởng, chúng ta chắc chắn sẽ đi chệch khỏi chiến lược và chiến thuật của mình và có thể mắc sai lầm lớn.

Nhận thức lại thứ nhất: Đừng nghĩ rằng Mỹ là một con “Hổ giấy". Đó là một con Hổ thực sự và nó có thể ăn thịt người.

Đừng cho rằng các chính trị gia Mỹ đều là những quý ông. Họ không phải là nhà từ thiện. Họ cực kỳ trung thành với đất nước và cử tri. Họ không dễ bị mua chuộc. Đối tượng trung thành duy nhất của họ là cử tri. Để được lòng cử tri, họ sẽ làm mọi thứ.

Nhận thức lại thứ hai: đừng mong Mỹ sẽ phạm sai lầm mãi mãi. Mỹ có một cơ chế sửa sai hoàn hảo và không thể mãi mãi thực thi “chính trị đúng đắn”.

Mỗi tổng thống đều có một khái niệm và phương pháp cai trị khác nhau, nhưng mọi thứ đều không thể tách rời. Một trong những đặc điểm lớn của Mỹ là nếu phát hiện chiến lược quốc gia là sai, chính phủ mới sẽ ngay lập tức thay đổi 180 độ mà không cần nể mặt và lật mặt nhanh hơn lật sách.

Điều nhận thức lại thứ ba: người Mỹ không coi trọng ý thức hệ và giá trị, họ chỉ coi trọng lợi ích kinh tế và thương mại.

Cốt lõi của Mỹ là ngoại thương, vì vậy đừng lấy quá nhiều món hời của người Mỹ, nhất là đừng mù quáng theo đuổi thặng dư thương mại. Khi bạn kiếm được lợi nhuận tốt, phải nhìn vào nét mặt của người ta, đừng nuốt một mình!

Nhận thức lại thứ tư: đừng ầm ĩ kéo đến cửa nhà người Mỹ và nói rằng “tôi muốn vượt qua anh, tôi muốn thay thế anh, tôi muốn trở thành người số một trên thế giới”.

Nếu ta thực sự có khả năng và mong muốn, cũng nên che đậy và thậm chí cần bớt giọng. Người Mỹ đặc biệt sợ những người khác muốn chiếm lấy vị trí của họ. Điều này, người Nhật Bản đặc biệt có kinh nghiệm, vì vậy bây giờ Nhật Bản đặc biệt thấp giọng và kiếm được nhiều tiền.

Nhận thức lại thứ năm: Mỹ không quan tâm đến việc xúc phạm người khác. Họ có nhiều đồng minh, nhưng sẽ không bao giờ hy sinh lợi ích để làm hài lòng các đồng minh.

Do đó, đừng cố gắng lấy lòng người Mỹ, càng không nên lấy lòng các đồng minh của Mỹ, những đồng minh này chỉ thân với người Mỹ chứ không bao giờ thực lòng thân thiện với ta; một là hai, hai là hai, đặc biệt là không nên chơi con bài thân tình.

Nhận thức lại thứ sáu: Cần thừa nhận sự thật Mỹ là "ông trùm" của thế giới, mặc dù về mặt cảm xúc không thể chấp nhận được, nhưng cảm xúc không thể thay thế sự thật.

Tài nguyên trong tay người Mỹ vượt xa chúng ta. Chúng ta có thể "đi đường tắt”, nhưng "đường tắt" chỉ là tạm thời và ta vẫn là một kẻ đuổi theo trên đường thẳng. Mỹ nắm giữ công nghệ cao, chúng ta chỉ là người tiêu hóa và hấp thụ công nghệ của Mỹ, đừng thổi phồng "tiêu hóa và hấp thụ" thành "sáng tạo" gì đó, ta không thể dọa được Mỹ, mà chỉ tự lừa dối mình.

Nhận thức lại thứ bảy: đừng nói đến "chia sẻ thông tin" trước mặt người Mỹ

Mỹ đặc biệt coi trọng việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Nếu ta suốt ngày khoe khoang kết quả của việc "chia sẻ công nghệ", thì trong mắt người Mỹ ta là một kẻ "đạo chích". Cũng đừng nói về nền kinh tế Internet trước mặt họ. Điều này tương đương với việc “múa đao trước Quan Công” (hay múc rìu qua mắt thợ). Internet mà ta sử dụng được phát minh bởi người Mỹ. Nếu ta xây nhà trên nền nhà của người khác, thì chớ nói rằng ta có quyền sở hữu. Hạ giọng sẽ không chết người, khoe khoang mới làm mọi người sợ hãi.

Nhận thức lại thứ tám: người Mỹ là bậc thầy về chiến lược; đừng để người Mỹ chơi trò chiến lược với ta

Một khi Mỹ nghĩ rằng ta là "kẻ thù" của họ, thì sẽ rắc rối lớn. Người Mỹ thuộc loại "không dừng cho đến khi đạt được mục tiêu", giống như Mỹ chống khủng bố, chỉ cần họ coi ai đó là mối đe dọa của họ, thì Mỹ sẽ sử dụng tất cả các nguồn lực để tiêu diệt, cả mấy thế hệ tổng thống cùng đấu tranh cho một chiến lược quốc gia.

Nhận thức lại thứ chín: đừng hy vọng cuộc bầu cử Mỹ sẽ thay đổi chiến lược quốc gia của họ

Chiến lược cốt lõi của Mỹ sẽ không thay đổi. “Hãy để nước Mỹ vĩ đại trở lại” không chỉ là ý tưởng của Donald Trump, mà là phản ánh triết lý chung của cả nước Mỹ. Hệ thống bầu cử Mỹ có thể cho phép điều chỉnh chiến lược ở một mức độ nhất định, nhưng lợi ích quốc gia của Mỹ quyết định rằng họ muốn tìm kiếm quyền bá chủ. Do đó, ta đừng nên trông chờ nước Mỹ sẽ co lại và rút hoàn toàn khỏi đấu trường quốc tế; đừng bị lừa bởi chiêu “rút lui khỏi cộng đồng” của Donald Trump.

Nhận thức lại thứ mười: Đừng ngây thơ nghĩ rằng ta chỉ đang chiến đấu với một mình người Mỹ

Mọi hành động của Mỹ đều có "hiệu ứng cánh bướm" vì Mỹ có một liên minh chiến lược khổng lồ. Họ đại diện cho một loại quan niệm giá trị phổ quát. Chỉ cần Mỹ hành động, các lực lượng khác trên thế giới sẽ làm theo. Có thể một số quốc gia miễn cưỡng và không sẵn lòng, nhưng cuối cùng họ sẽ đồng hành với người Mỹ. Hãy nhớ rằng: Mỹ áp dụng thuế quan đối với thương mại 30 tỷ USD sản phẩm của ta ngày hôm nay và hiệu ứng của nó nhất định là 60 tỷ, 90 tỷ hoặc nhiều hơn. Đây chính là điều Mỹ thực sự mạnh mẽ, chúng ta cần phải thay thế sự tức giận bằng lý trí và phải đấu trí đấu dũng với họ.

Bài trước: TRUMP For President 2020

TRUMP For President 2020

shared from fb Phuong Nam,

-----

Dù bạn thích hay không thích, với lão, Trump chắc chắn là một vị tổng thống độc nhất vô nhị trong lịch sử nước Mỹ.

Trump làm Tổng thống là một sứ mệnh, một thách thức, cũng là một tâm niệm thực sự muốn vực dậy một nước Mỹ vĩ đại. Ông cho rằng, nếu mình không ra tay thì chắc chẳng còn cơ hội nào nữa. Chính vậy, ông nhận đau khổ về phần mình, không một vị Tổng thống Mỹ nào trong lịch sử lại bị nói xấu, đặt điều, cạm bẫy, ám hại đủ kiểu với biết bao nỗi oan trái, bao thách thức, bao ức chế, bao giày vò và thử thách về tinh thần. Vậy mà ông vẫn sừng sững đứng giữa đời với tình yêu nước Mỹ, với mộng ước làm cho nước Mỹ vĩ đại hơn, với lý tưởng quét sạch chủ nghĩa cực đoan thâm hiểm trên thế giới.

Rất nhiều kẻ không thích Trump, trong nước, ngoài nước, từ Đảng Dân chủ đến Liên minh châu Âu, từ các nước láng giềng đến Trung Quốc. Từ các tỉ phú đến dân nghèo nước Mỹ, từ bọn nhập cư lậu hay bọn buôn bán ma tuý, hoặc quân khủng bố. Trump ghét sự giả dối, lợi dụng, nghèo hèn, tệ nạn xã hội, ăn không ngồi rồi nên đã phá vỡ các quy tắc, tạo ra mâu thuẫn, rút ​​lui khỏi các nhóm và hủy bỏ hợp đồng, cưỡng bức thay đổi, phát động chiến tranh thương mại, khiến cho chiến trường khói lửa nghi ngút, tứ diện xuất kích, tứ diện thụ địch, thập phương mai phục.

Những người thích ông cho rằng ông không có thói xấu mập mờ, gian xảo của chính khách, ông thẳng thắn, nghĩ gì nói nấy, đã nói là làm và giữ đúng lời hứa khi tranh cử, đặt lợi ích quốc gia lên trên hết, cương trực, quyết tâm cải cách, dám phá bỏ lề lối cũ, thói hư tật xấu cũ, ra tay giải quyết những vấn đề tồn tại lâu nay. Đây là điều mà các tổng thống tiền nhiệm không dám nghĩ tới chứ đừng nói làm.

Lấy thâm hụt thương mại Trung-Mỹ làm ví dụ, một số tổng thống tiền nhiệm cũng phàn nàn về vấn đề cũ rích này, cứ mỗi lần đưa ra vấn đề thì Trung Quốc lại “Cả vú lấp miệng em” cử ngay một phái đoàn mua sắm thương mại đến Hoa Kỳ trong một tuần, họ vung tay mua vài chục máy bay Boeings và đặt một số đơn đặt hàng lớn cho nông sản. Vậy là đã giải quyết xong vấn đề, các chính khách Mỹ cười lộ hẳn hàm răng trắng xoá như Obama, tiêu chuẩn quốc gia tối huệ quốc vẫn được hưởng, WTO vẫn vào ra kiếm lời, ngựa vẫn theo lối mòn, tình hình vẫn như cũ không hề suy suyển.

Một ví dụ khác, liên quan đến chi phí quân sự của các đồng minh NATO, trước đây các nước khác không coi trọng việc này, tiền nong không sòng phẳng, chi tiền ít, yêu cầu nhiều, cứ như Mỹ là đại ca phải có trách nhiệm bảo vệ mấy thằng em, nhưng giờ thì không còn nữa, Đức và Nhật Bản sẽ phải đối mặt với nguy cơ quân đội Mỹ rút lui về nước, nếu như không chi trả sòng phẳng.

Về vấn đề nhập cư bất hợp pháp ở Mexico và Nam Mỹ, các cựu tổng thống gần như phớt lờ và không làm gì. Những người nhập cư bất hợp pháp đã liên tục tự do dễ dàng vào Mỹ trong những năm qua, mà không có bất kỳ sự can thiệp nào, biên giới và luật pháp đều có mà như không, gây nguy hiểm cho an ninh của Mỹ. Bức tường biên giới và luật pháp nghiêm ngặt của Trump đã có hiệu quả ngăn chặn làn sóng nhập cư bất hợp pháp ở một mức độ nhất định.

Những chính sách mới từ trong ra ngoài, cách quản trị và tài hùng biện trên Twitter của Trump chắc chắn đã gây ra vô số tranh cãi và bão dư luận. Dù có tái đắc cử hay không, ông sẽ để lại nhiều dấu vết trong lịch sử. Giới truyền thông có thể sẽ không quen với sự tĩnh lặng sau khi ông rời nhiệm kỳ, nếu điều này xẩy ra. 

Mặt khác, Trump tuy mạnh miệng nhưng chưa hề phát động chiến tranh quy mô lớn, ngược lại còn tránh được chiến tranh chống Triều Tiên và trừng phạt được Venezuela. Ông quan tâm nhiều hơn đến lợi ích kinh tế và không quan tâm đến hệ tư tưởng và giá trị của các quốc gia khác.

Trump chơi bài không theo lẽ thường, khiến đối thủ không thể đoán trước được. Đây chính là nghệ thuật lãnh đạo, đỉnh cao của chính trị mà các chính khách truyền thống khó có thể thích nghi được. Quả là nước Mỹ hơn hai trăm năm mới xuất hiện một nhà lãnh đạo mạnh mẽ, một vua đỏ đen tài tình như vậy. 

#PeterPho #Trumpforpresident2020 #GreatAmerican

Bài trước: Obama - một dị tượng của Mỹ

Chợt thương Nguyễn Huệ

shared from fb nguyễn đức thành,

-----

Anh em Tây Sơn từ khi nổi loạn cho đến khi được nước, lúc nào tình cảnh cũng như trứng để đầu gậy, không lúc nào yên. Đó là điều đáng thương vậy. 

Tất nhiên nghiệp của Tây Sơn do họ tự tạo. Mầm bại vong chí tử của anh em Tây Sơn là họ không có một tầm nhìn cụ thể về hiện tại cũng như tương lai cho giang sơn mà họ chiếm được. Điều này dễ hiểu vì họ không được chuẩn bị cho điều ấy. 

Sai lầm lớn nhất của Nguyễn Nhạc là thiết lập chế độ phong kiến cát cứ, chia đất nước thành những vùng khác nhau cho các em cai trị. Đây là mô hình khiến phong trào Tây Sơn không củng cố được sức mạnh mà họ đã có được nhờ bạo lực, chứ chưa nói đến phát triển nó lên. 

Vì sự cát cứ này, lãnh thổ của Nguyễn Nhạc nằm ở miền Trung vô tình trở thành phên dậu giúp Nguyễn Ánh ở miền Nam không phải trực tiếp đối đầu với Nguyễn Huệ ở miền Bắc. Và điều này sẽ kết liễu nhà Tây Sơn. 

Nhưng trở lại nhân vật Nguyễn Huệ. Vì sao tôi nói ông rất đáng thương. Ấy là vì do hoàn cảnh, ông đã gần như làm chủ miền Bắc là đất do ông tự chiếm lấy để có một chút không gian sinh tồn. Nhưng dân Bắc Hà chưa bao giờ đón nhận ông, và ông hiểu điều đó nguy hiểm chừng nào. Nên ông phải chọn Nghệ An là nơi lập kinh đô, để vừa đủ xa cũng như đủ gần Bắc Hà. Đồng thời lại cũng đủ gần vùng miền Trung của Nguyễn Nhạc để đợi dịp thu phục khi ông anh cả suy yếu. (Nếu đúng thế, thì chứng tỏ ông cũng chưa hiểu dân Thanh-Nghệ.) Tuy nhiên, nếu ai đã tới địa bàn mà ông định xây dựng Phượng Hoàng Trung Đô ở Nghệ An, sẽ thấy đó là một nơi nhỏ bé, chỉ thích hợp cho một sứ quân thời Đinh Bộ Lĩnh mà thôi. Nguyễn Hữu Chỉnh còn sống hẳn đã khuyên can ông rồi. 

Ngay cả khi Nguyễn Huệ xây dựng xong kinh đô ở đó từ lúc còn sống, thì cũng không ai đảm bảo đó là một căn cứ bền vững cho tập đoàn của ông, xét trên phương diện lòng người và địa kinh tế-chính trị. 

Vậy là, cho tới khi sắp lâm chung, Nguyễn Huệ vẫn chưa tìm được chỗ dung thân, dù ông đã trải một đời oanh liệt. Phải ở vào thế người lãnh đạo mới thấy điều này hệ trọng thế nào. 

Lời nhắn nhủ trước lúc ra đi của ông cho thấy ông hy vọng vào kinh đô mới ở Nghệ An ra sao. Nhưng có thể ông cũng đã linh cảm được rằng đó chỉ là một cái cớ để cho các triều thần của ông hy vọng thôi, một cái phao tinh thần mong manh giữa cơn hồng thuỷ, mà kết cục khốc liệt dành cho Tây Sơn đã tới từ trước đó rồi.

Thương lắm thay.

Bài trước: Bước nhảy về phía tự do

Obama - một dị tượng của Mỹ

shared from fb lã minh luận,

-----

Hiện vợ chồng Obama lên án, tố cáo Tổng thống đương nhiệm Donald Trump là "nguỵ quân tử". Không phải bây giờ vợ chồng Obama mới trâng tráo, trơ trẽn tự lột tuột mặt nạ trong suốt những năm Obama làm TT và cho tới bây giờ, khi đã thoái nhiệm. 

Tôi gọi là dị tượng bởi nhìn lại hơn bốn mươi đời TT của Mỹ, chưa có một ai hành xử quái dị, quái thai, quái gở, quái ác... như Obama và vợ con của ông ta cùng đồng đảng DC. Tôi không có thói quen nghe người này, người kia nói về ông ta, mà luôn nhìn vào lời nói và hành vi để đánh giá. 

Nhớ lại năm xưa, tôi tự thấy hổ thẹn, tự cười vào mặt mình khi ông ấy còn đương nhiệm và có chuyến thăm Việt Nam (2016). Vẫn còn đây, rờ rỡ cái khuôn mặt của tôi, cảm xúc của tôi khi hoà vào niềm vui của cả triệu triệu người Việt vẫy cờ, chào đón Obama cưỡi quái thú đi trên đường phố Hà Nội, Sài Gòn... Ánh mắt tôi hân hoan, trau truốt, vuốt ve từng cử chỉ, lời nói, dáng điệu của "ngài" trên chiếc tivi kê giữa căn phòng... Tôi thật sự ngưỡng mộ một TT Mỹ nói năng uyên bác, khúc triết, lịch lãm... Chao ôi là cảm xúc, là ngưỡng vọng về một đất nước Tự do! 

Nhưng sau cái ngày rời khỏi Việt Nam ấy... chuyến phi cơ đưa ông ta đặt chân lên đất Cộng Tàu... Bỗng phong độ của Obama rớt như chứng khoán rớt sàn... Tôi và chúng ta quên làm sao được cái hình ảnh ông ta phải cun cút bước xuống cửa sau của máy bay, cái chân vừa tiếp đất thì đã bị mấy thằng an ninh sân bay gây gổ, làm rớt thêm một lần nữa thể diện quốc gia... Tội nghiệp! Trong khi tôi vẫn còn là "con nai vàng ngơ ngác" (thú thực, khi ấy tôi chả khác gì bọn người ăn theo nói leo bây giờ, mù màu hoàn toàn về Obama, ngưỡng mộ là do adua, do niềm tin trong nước bị khủng hoảng, bơ vơ, hụt hẫng... mà thôi), tôi thấy báo chí Đông Tây đưa tin coi thường, cộng đồng mạng cười nhạo "thần tượng" của tôi... tôi lại càng chẳng hiểu... Cho đến khi ông ấy và gia đình cuốn gói khỏi toà Bạch Cung..., thay vì "rửa tay gác kiếm" vui thú điền viên như bao tiền nhiệm, thì ông ta lại cặp kè ngay với nữ quái Hillary Clinton khuấy đảo nước Mỹ. Ông ta kêu gọi toàn cầu ủng hộ mõ già Hillary tranh cử TT. Ra sức quảng bá cho họ với những lời hứa mượt mà, ngọt ngào và tìm mọi cách chống lại "gã" thương gia Donald Trump... Khi ấy, tôi cũng vẫn khổ đau như "con nai bị chiều đánh lưới". Không hiểu. Không cảm xúc. Không ủng hộ ai. Quan sát, lắng nghe...! 

Trải suốt 4 năm, tôi thấy "bên thắng cử" thì miệt mài làm lụng và chống đỡ; "bên thua cử" thì hậm hực, cay cú, bày ra đủ mưu hèn kế bẩn để hãm hại một "chiến binh già", nào cáo buộc chuyện thông đồng với Nga gian lận phiếu bàu, nào nghe lén điện thoại, nào vu cho Trump tội phân biệt chủng tộc, trốn thuế, nào đàn hặc 18 tội... khi Covid Vuhan xảy ra... Thật tệ là khi vụ Folytrol rớt xuống, Obama và đồng đảng Biden, Hillary Clinton... vứt bỏ mặt nạ, té nước theo mưa làm loạn, vùi dập nước Mỹ. Quỳ gối tạ lỗi tên tội phạm, ủng hộ tổ chức Antifa - BML, giật dây chúng xuống đường quấy phá chính quyền Trump; đập phá, cướp bóc tài sản của dân lành; phá nát nhiều công trình công cộng; giật sập các tượng đài văn hoá; ủng hộ cánh tả phe dân chủ, những kẻ theo hệ tư tưởng cộng sản - Mác xít, xây dựng một chính phủ tự do - vô luật pháp, không cảnh sát, đòi cắt giảm nguồn tài chính cho những người hành pháp... Biến nước Mỹ trở thành XHCN - xã hội ăm bám, bất công - kí sinh trên những người làm ăn chân chính... 

Không thể tin được, những năm đương nhiệm, Obama đã chẳng có gì để lại ấn tượng, ngược lại, còn làm nhiều điều gây hại cho nước Mỹ. Nhất là để hệ thống gián điệp Trung Cộng giăng mắc dày đặc qua các tổ chức hoạt động trên nước Mỹ và các hẵng điện thoại di động; nền kinh tế của nước Mỹ bị Tàu Cộng lợi dụng, làm suy yếu, người dân Mỹ bị cướp việc làm..., để con quỷ khát tiền, khát máu này ngang nhiên thao túng các tổ chức: Who, tổ chức Nhân quyền và cả Interpol, FBI, xây dựng căn cứ quân sự trái phép trên Biển Đông, vạch ra đường lưỡi bò, độc chiếm..., chống lại các giá trị nhân bản của loài người, nhảy lên tiếm quyền dẫn dắt thế giới. 

Hiện OBama đang bị cáo buộc với nhiều tội danh, nguy cơ phải đối mặt với toà nhưng Obama vẫn để cho mụ vợ ra mặt, trâng tráo cáo buộc Donld Trump là "Tổng thống nguỵ quân tử" trong khi, Donald Trump đang đại diện cho Cái Thiện chống lại Cái Ác, tà ác, ác quỷ Trung Cộng - kẻ vẫn đang điên cuồng chống lại loài người. Vậy, Obama có phải là một dị mọ, dị tượng của nước Mỹ hay không?

Người dẻo miệng

Đồng đảng của Obama

Có cần thiết phải học 'quản lý tài chính cá nhân' ở trường phổ thông?

shared from fb pham anh tuan,

-----

Mới đây bộ GD & ĐT đề xuất đưa vào chương trình học một môn gọi là “quản lí tài chính cá nhân”! 

Tại sao lại phải đưa môn học này vào dạy?! Những người đề xuất không nói được cơ sở lí luận sư phạm!

Những đề xuất kiểu giáo dục kĩ năng như vậy vén mở cho thấy não trạng bị sự tác động, sự thúc ép của xã hội tiêu thụ (société de consommation)!

Đường lối sư phạm của hắn khác! Hắn dạy cái gì trừu tượng nhất! Tại sao không dạy kinh tế học về tiền (Marx), tại sao không dạy triết học về tiền của một người Đức khác: Georg Simmel, Philosophie der Geldes, chẳng hạn!

Quả thực, đến tận bây giờ hắn cũng không tự lí giải được tại sao người ta không dạy triết học Marx cho trẻ em ngay từ lớp Một! Ô hay, cứ đàng hoàng dạy xem sao! Sao phải ngần ngại, sao phải tự ti! Ở các nước khác, Marx vẫn được dạy trong trường phổ thông đấy thây!. Trẻ em học Marx một cách “vô tư”, lí luận là vô tư mà!

Nhưng khốn nỗi họ tưởng học cái “trừu tượng” khó hơn học cái “cụ thể”!

Và, do đó, họ tưởng phải dạy cho trẻ em bắt đầu từ “những” cái “cụ thể”!

Hậu quả là không biết tự làm ra cái cụ thể vô cùng: cái đinh ốc! 

Hậu quả là trẻ em học các chương trình “chuyên biệt hoá” quá sớm tất dẫn đến trở thành những người làm thuê cho “người khác” ngay trên chính quê hương mình và/hoặc những “cột đèn” biết đi!

Bài trước: Ảo mộng giàu sang

Ảo mộng giàu sang

shared from fb phục long,

-----

Có một tầng lớp bên Trung Quốc gọi là "điều ti" (diaosi) - một tiếng lóng chỉ những thanh niên trong độ tuổi 21 - 30: không tiền, không nhà, không xe, không công việc ổn định và dĩ nhiên, không bạn gái. Họ sống vật vờ như những cái bóng trong những phòng trọ chật hẹp, hàng ngày cắm mặt vào mạng, games, nốc vào người những thứ bia rẻ tiền và hút loại thuốc có giá 1 USD/gói.

"Vỡ mộng" - đó là bi kịch của hàng chục triệu "điều ti" trên toàn cõi Trung Hoa. Họ đã nỗ lực hết mình để vào được một trường đại học nhưng cuộc cạnh tranh việc làm khốc liệt đã tước đoạt đi ước mơ, lý tưởng và đẩy họ chìm sâu vào bế tắc.

Mỗi khi nghe bài "Bắc Kinh.Bắc Kinh" của Uông Phong, tôi thường nghĩ đến tầng lớp này. Những thanh niên ấy, họ đã đến Bắc Kinh, mang theo nhiệt huyết rừng rực, ước vọng đổi đời và kì vọng của gia đình, nhưng tất cả đã tan nát. Bắc Kinh trong tâm thức họ mãi mãi chỉ là một giấc mơ, đẹp như hoa nhưng cũng đau đến thắt lòng.

Việt Nam có bao nhiêu "điều ti"? Tôi không biết. Nhưng cứ nhìn sơ sơ quanh thành Trường An, ở bên kia bờ bắc sông Hồng, cũng có thể đếm được vài vạn. Trong các nhà máy của Samsung, Canon, dệt may, giày da... có không ít cử nhân, thạc sĩ đang gò mình ngày đêm chỉ để nhận mức lương 150k/ngày.

Tôi đã ăn bữa cơm cùng họ. Cơm gạo xấu, rau muống già và miếng thịt kho mặn chát. Ăn xong, mỗi người một góc giường, lặng lẽ vuốt màn hình chiếc smartphone giá rẻ. Không ai nói về những ước mơ hay những dự định "ngày còn trẻ" chỉ có đôi lời vụn vặt về giá cả, hay vài câu chuyện phiếm. Dưới ánh sáng vàng đục trong phòng trọ tồi tàn, tôi cảm thấy thanh xuân của họ như bị vùi lấp đi.

Dân công sở, những trí thức tạm leo lên cao hơn mặt bùn, tôi nhận thấy cũng có một số lượng lớn có thể xếp vào tầng lớp "điểu ti", dù cho thường ngày họ mặc cổ cồn trắng, đi giày tây bóng lộn và có thể kiếm được 1 căn chung cư mini ở thủ đô hay Sài Gòn đắt đỏ.

Những con người ấy, giàu hiểu biết, giàu cả ước mơ nhưng bất lực và bất mãn trước thực tại. Không biết trút vào đâu, họ xả thằng lên facebook, zalo, blog... bằng những ngôn từ cay độc, hoặc chửi vung lên sau những chầu bia cỏ Hải Xồm và mù mịt thuốc lá Thăng Long.

"Đó, tất cả những bi kịch đó đang diễn ra ngấm ngầm trong lòng người thanh niên Việt dưới những phù hiệu dễ dãi". Ngót 100 năm trước, Hoài Thanh đã viết thế khi nhận xét về sự khủng hoảng của tầng lớp thanh niên buổi đầu thế kỉ XX. 100 năm sau, cũng lại vào những năm đầu thế kỉ, người thanh niên Việt vẫn đắm chìm trong khủng hoảng. Nhưng là một thứ khủng hoảng khác: khủng hoảng niềm tin và lý tưởng.

"Cái gì hợp lý thì tồn tại", đã có thời tôi tin thế. Nhưng không, trong xã hội này, chính những cái nghịch lý mới đang tồn tại, mà tồn tại một cách công khai và phổ biến.

Biện chứng của...đánh ghen

Bạn đã "biết bơi" chưa?

Biện chứng của...đánh ghen

shared from fb Son Dang,

-----

Một người đàn ông thu người lại trong ghế salon, yếu đuối và vô giá trị. Một người đàn bà, có thể xem như đại diện cho giới có “bằng cấp”, trở thành nữ anh hùng của cộng đồng mạng vì đánh ghen! Một sự kiện không hề tầm phào, vì nó nói lên rất nhiều điều về thời đại và xã hội mà chúng ta đang sống!

Một người đàn ông trẻ con, không hề biết cách xử sự và đối đãi với người phụ nữ đã kí giấy hôn ước, và chọn cách chạy trốn khỏi 1 cuộc hôn nhân bằng lén lút vụng trộm phòng nhì. Một người phụ nữ cực kì thiếu trưởng thành và cũng cực kì ma mãnh. Bằng cách chọn đóng vai 1 nạn nhân yếu đuối đáng thương, cô nghiễm nhiên trở thành một chính khách dân tuý, lấy được nước mắt của thiên hạ và lấy được cả sự ủng hộ nhiệt tình từ cộng đồng để tiến hành 1 sự trả thù vô pháp một cách chính đáng! (Legitimize the action through public approval)

Và vì sao mà chị em lại ủng hộ đánh ghen nhiệt tình đến như vậy thì cũng cần phải giải mã từ nhiều góc độ!

Có thể là, họ phải chịu đựng quá lâu 1 nền văn hoá thống trị bởi giống đực/male dominance. Những người phụ nữ thường xuyên bị coi thường, bị cắm sừng, bị bỏ bê, bị đàn áp bởi phái mạnh, bị lệ thuộc về kinh tế bởi người nam nhận được biệt đãi bởi xã hội nam quyền, thì đến một lúc nào đó, họ sẽ tung hê 1 nữ nhân có tiền có quyền có học có sắc không chỉ dám bật lại mà còn ở trong vai trò kẻ mạnh.

Nhưng đáng tiếc, tìm kiếm nữ quyền không phải bằng cách đóng vai trò kẻ mạnh/người đàn áp. Tìm kiếm tình yêu không bằng sự hời hợt trưng bày cơ thể như 1 món hàng và khỏa lấp mọi trục trặc bằng tình dục. Và càng không thể tiếp tục mãi ngu ngơ về bản chất của hôn nhân!

Xã hội Việt Nam hầu như đang mắc kẹt trong 1 điểm nghẽn của những quan niệm về hôn nhân-tình yêu-xã hội. Các quan niệm truyền thống của làng xã nông nghiệp, của tôn giáo và của nhà nước hầu như đều có cùng một mục đích, là biến hôn nhân thành 1 hình thức để bảo vệ sự ổn định của xã hội, thông qua việc phải đẻ và nuôi con để tái tạo lại/reproduction đúng xã hội đấy. Những người có quyền lực thường lo lắng vì xã hội...đẻ ít, không duy trì được các mục tiêu kinh tế và xã hội lý tưởng. Điều này, một cách có ý thức lẫn vô thức, đã khiến rất nhiều thế hệ phụ nữ Việt Nam trở thành nạn nhân của hệ thống: khi các cam kết về sự chung thuỷ bị phá bỏ, họ thường chọn cách im lặng để bảo toàn gia đình và sử dụng con cái của chính họ như một lá bài để níu kéo người đàn ông. Về lâu về dài, điều này bào mòn sự tự trọng của họ!

Bồi vào mọi khổ nạn từ truyền thống lại chính là chiêu trò truyền thông của xã hội tiêu thụ và sản xuất hàng loạt thời hiện đại: hình ảnh đáng để ca ngợi chính là một gia đình hoàn hảo có nếp có tẻ no ấm cùng nhau ăn mì gói.)) Đó mới là hạnh phúc!

Khi phần đông hầu như sái cổ tin vào sự đồng nhất về lượng/quantitative uniformity của hôn nhân, họ sẽ bị triệt tiêu 2 thứ rất là con người: là sự khác biệt về chất/qualitative difference và bản năng tìm kiếm tình yêu mới. Tình yêu được sinh ra và lụi đi, và biến đổi rất phức tạp theo thời gian, chứ không phải là ảo mộng One Love One Life/Răng Long Đầu Bạc!

Cả đàn ông và đàn bà nhào đến hôn nhân rồi đổ xô đến li dị, ngộ nhận về những khái niệm lãng mạn, độc hại hay phù phiếm của việc lập gia đình, xoay xở vật vã mà vẫn không biết cách tôn trọng đối tác và duy trì quan hệ, và quan trọng là không biết cách bước ra khỏi 1 mối quan hệ khó khăn bằng đối thoại và phẩm giá. Khi tình yêu đã bị hủy hoại thì không cần phải lôi hết xuống hố bằng cách tiếp tục duy trì một hôn nhân tồi tệ nhân danh con cái và để che mắt thiên hạ, hoặc là đánh ghen tung hê cho cả thế giới biết!

Để thoát khỏi các đau đớn của hôn nhân, con người hiện đại lại nghĩ ra lắm trò: ngủ chung chứ không cưới, fuck buddy, sugar baby, one night stand...etc Nhưng đây cũng có thể là 1 sai lầm kiểu khác: sử dụng người khác như 1 công cụ để trám vào cái chỗ cả thèm chóng chán, hoang mang, bơ vơ và cô đơn của mình.

Bài trước: Điều gì làm nên một tình yêu đích thực?

Đáng đời thằng cáo

ngoại trưởng mỹ pompeo tuyên bố quan hệ mỹ-trung là một thất bại thảm hại và kêu gọi liên minh các nước tự do, dân chủ kiềm chế tq...

-----

The Trump administration (chính quyền) took a hammer (bị đánh bại, chịu tổn thất nặng nề) to one of the most significant (quan trọng nhất) Republican foreign policy achievements (thành tựu chính sách ngoại giao) in the past five decades (năm thập kỷ) on Thursday, with Secretary of State Mike Pompeo declaring U.S. engagement with China a dismal (buồn thảm, tối tăm, ảm đạm) failure (thất bại).

As the administration sharpens its already harsh criticism (chỉ trích gay gắt) of China with distinctly political overtones (ngụ ý/hàm ý chính trị) ahead of November's election, Pompeo travelled to the Richard Nixon Presidential Library in Yorba Linda, Calif., on Thursday to pointedly lament that the former president's good and noble (cao quý (người), cao thượng, cao nhã (văn)) intentions in opening China to the world had come to naught and must be abandoned.

Nearly 50 years after Nixon's historic 1972 trip to China, Pompeo used the symbolism of the venue to accuse the Chinese of taking advantage of that opportunity to lie, cheat and steal their way to power and prosperity. Pompeo called for the free world to "induce" (xui khiến, thuyết phục, gây ra, đem lại) change in China, making an overt appeal (kêu gọi công khai, không úp mở) for a new coalition (liên minh) of democratic nations to force the Chinese Communist Party change direction or face isolation (cô lập). Pompeo said western engagement with China could not continue as it has.

"The free world must triumph over this new tyranny (độc tài)," he said in speech to an invited audience that included exiled (lưu vong) Chinese dissidents (bất đồng chính kiến). "The old paradigm of blind engagement with China simply won't get it done. We must not continue it. We must not return to it."

Bài trước: Chơi vậy ai chơi lại
-----
share from fb giang le, jul 17,

đọc kỹ bản tuyên bố vừa rồi tôi có cảm giác Mỹ đưa ra cái này để ve vãn/ủng hộ Philippines hơn là giúp VN và các nước ASEAN khác. Trong khi chữ Vietnam chỉ được nhắc đến 1 lần, toàn bộ điểm 1 trong 3 điểm tuyên cáo là để ủng hộ Philippines. Các khẳng định trong điểm 1 vô cùng mạnh mẽ, xác nhận lại vùng biển mà TQ tranh chấp nằm trong EEZ và continental shelf của Phi và những hành động "harassment" của TQ với Phi là "unlawful". Quan trọng hơn Pompeo khẳng định Mischief Reef và Second Thomas Shoal hoàn toàn thuộc về Philippines ("fully under the Philippines’ sovereign rights and jurisdiction"). Hà Nội chắc đang rất ghen tị với Manila vì Pompeo không nói như vậy với bất kỳ đảo nào của VN ở HS hay TS.

Điểm thứ hai khẳng định lại lập trường của Mỹ tất cả các đảo ở TS chỉ là "rock" theo định nghĩa của UNCLOS nên chúng không có EEZ mà cùng lắm chỉ có 12 hải lý territorial water. Bởi vậy Mỹ phủ nhận đòi hỏi bất kỳ quyền quản lý/khai thác nào của TQ trên 4 vùng biển trên Biển Đông (trong đó có bãi Tư Chính của VN). Rất tiếc Mỹ không nói bãi Tư Chính nằm trong EEZ của VN mà chỉ nhắc đến EEZ của Brunei. Dẫu sao Mỹ cũng đứng về phía VN (và ASEAN) khi cho rằng việc TQ cản trở các nước khai thác (hải sản/dầu khí) ở 4 khu vực này là "unlawful". Có điều tuyên bố mạnh miệng này đến trễ 2 năm sau khi VN buộc phải yêu cầu Repsol rút khỏi Tư Chính khi bị TQ bully (và VN đã phải bồi thường kha khá cho Repsol).

Điểm thứ ba phủ nhận một điều nực cười lịch sử mà Bill Hayton đã viết rất kỹ trong quyển The South China Sea của ông: TQ "nhận vơ" bãi đá ngầm James Shoal là điểm cực nam lãnh thổ của họ chỉ vì một lỗi nhầm dịch thuật gần một thế kỷ trước. Pompeo rất chính xác khi khẳng định rằng James Shoal chưa và sẽ không bao giờ có thể là "lãnh thổ" của TQ (hay bất kỳ quốc gia nào khác) bởi nó nằm sâu 20m dưới mặt biển. Nhưng ngay cả quan điểm này của Mỹ cũng không mới, nó đã từng được công bố trong Note Verbale trước đây chỉ không có chữ "unlawful".

Nói như vậy không có nghĩa tôi cho rằng tuyên bố của Pompeo không quan trọng. Ngoài ngôn ngữ đanh thép không còn tí "ngoại giao" nào thể hiện bản chất hawkish của Pompeo (tương tự như Bolton), rất có thể Pompeo muốn "dằn mặt" một kế hoạch nào đó mà TQ đang âm thầm chuẩn bị để tiếp tục bành trướng trên Biển Đông. Còn nhớ cách đây chưa lâu Ngô Sĩ Tồn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Hải của Trung Quốc, đã đưa ra mấy phương án "dọa" VN. Ngoài việc gia tăng bully và triển khai khai thác dầu khí ở Tư Chính, Sĩ Tồn ám chỉ sẽ bao vây cắt tiếp viện cho các đảo TS mà VN đang đóng giữ, dấu hiệu cho thấy TQ sẵn sàng dùng vũ lực như năm 1988. Lập ADIZ trên BĐ chỉ là vấn đề thời gian.

Một động tác khiêu khích nữa mà Ngô Sĩ Tồn úp mở là TQ có thể tuyên bố đường cơ sở bao quanh toàn bộ quần đảo TS, nghĩa là sẽ hoàn toàn ignore UNCLOS. Điều này làm tôi nhớ lại một dự báo hồi năm 2013 là nếu thua nặng Philippines trong vụ kiện ở PCA TQ có thể sẽ rút khỏi UNCLOS vì không còn thấy lợi ích gì từ tổ chức này nữa. Tình hình quốc tế hiện nay, nhất là quan hệ Mỹ-Trung, đã xấu đi nhiều so với thời điểm đó, bởi vậy khả năng này bây giờ có xác suất cao hơn. Mà như vậy VN sẽ chẳng còn cửa nào kiện tụng nữa vì sẽ phải đối mặt với một kẻ bully bất chấp luật lệ.

Chính điều này làm tôi phải cảm ơn Trump/Pompeo khi đưa ra tuyên bố ngày thứ Hai vừa rồi bởi một chi tiết rất quan trọng mà không mấy ai để ý. Trong tuyên bố này Pompeo hoàn toàn không nhắc đến UNCLOS dù mọi lập luận đều liên quan đến công ước này. Một phần vì lý do "tế nhị" bởi Mỹ không/chưa phê chuẩn UNCLOS (và đã từng vi phạm nó), nhưng đây cũng có thể là một cách đánh tiếng rằng kể cả TQ có xé bỏ luật pháp quốc tế (UNCLOS) Mỹ không cần viện dẫn đến nó vẫn coi những hành động bully đó là "unlawful". Và như Ankit Panda viết, chính sách của Mỹ về BĐ sẽ "outlast Trump administration" nên TQ đừng mong sau kỳ bầu cử tháng 11 này sẽ có thay đổi.

Bản tuyên bố này được công bố chính thức hôm thứ Hai 13/7 nhưng nội dung của nó đã được lưu truyền từ tuần trước trong giới ngoại giao ở DC. Bài báo của tổng biên tập Hoàn cầu Hồ Tích Tiến lên giọng "dạy bảo" VN xuất hiện chỉ 1 ngày trước đó nhiều khả năng không phải tình cờ. Hai bên đã ngửa bài rồi, còn VN phải đợi sau đại hội đảng mới biết sẽ cứng hay mềm trên BĐ và có dám quay lại Tư Chính hay không.

-----

update jul 27,

Có 2 nhận định về bài phát biểu của Pompeo tôi thấy đáng chú ý. Thứ nhất đây là biểu hiện phe diều hâu đối ngoại trong chính quyền Trump đang thắng thế dù Bolton đã phải ra đi. Ngẫm lại thì thấy điều này không thể tránh khỏi bởi Trump đang sa lầy đối nội, khẩu hiệu MAGA hồi nào bây giờ chìm nghỉm. Trong bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái các thể loại trade deal (với TQ) sẽ chẳng còn mấy lợi ích. Hơn nữa cứng rắn với TQ phù hợp với chiến lược chuyển hướng tranh từ MAGA sang "law and order". Dân Mỹ được cảnh báo nếu Biden thắng cử nước Mỹ sẽ loạn vì các cuộc biểu tình trong nước và thế giới tự do sẽ bị TQ tiêu diệt. Bởi vậy cần phải "tough".

Thứ hai bài phát biểu của Pompeo đánh dấu sự kết thúc 50 năm "nuông chiều" TQ kể từ Nixon. Nước Mỹ chính thức tuyên chiến "Cold War 2.0" với TQ, thậm chí đe dọa "hot war" nếu TQ tiếp tục hung hăng trên Biển Đông hay Đài Loan. Nhiều người nhận ra ý nghĩa biểu tượng khi Pompeo chọn thư viện Nixon cho bài phát biểu này. Nhưng không mấy ai thấy tham vọng của Pompeo không chỉ muốn đánh dấu cú ngoạt chính sách này trong vai trò ngoại trưởng, đây là một bước chuẩn bị cho Pompeo campaign 2024 (tôi sẽ không ngạc nhiên nếu sắp tới Trump thay Pence bằng Pompeo cho vị trí VP, nhưng chưa chắc Pompeo đã nhận nếu khả năng tái cử của Trump thấp).

Trong bài phát biểu Pompeo nhắc đến Hanoi ngang hàng với Brussels và Sydney (đúng ra phải là Canberra). Nhưng quan trọng hơn trả lời cho câu hỏi (chắc được gà trước) của Hugh Hewitt trong phần Q&A cuối buổi, Pompeo "hứa" là từ đây VN (và các nước khác) có thể dựa vào Mỹ nếu VN dám "pick a side". "Tổng thống" Pompeo sẽ từ bỏ chính sách isolationism của Trump, sẽ không bắt các "đồng minh" phải trả tiền "bảo kê" nữa. Dù sao "freedom" (đối nghịch với Chinese tyranny) quan trọng hơn mấy cái trade deals nhập cảng đậu tương, xe hơi hay công nghệ 5G.

Lý lịch Hiệu trưởng thứ 6 trường Đại học Hitotsubashi

shared from fb Đông Kiên,

-----

As time goes by, fundamentals apply...

Một thoáng nhớ Shigeto Tsuru, Kondratiev (có lẽ cả Schumpeter) và viễn kiến về những đợt thủy triều của chủ nghĩa tư bản khi cụ Giang Le nhắc tới Kondratiev.

***

Đó là tháng 1 lạnh giá năm 1931 khi Schumpeter tới thăm Đại học Hitotsubashi. Trận động đất Kanto tháng 9/1923 đã phá huỷ toàn bộ cơ sở của đại học này ở quận trung tâm Chiyoda, Tokyo trừ thư viện với 300.000 đầu sách quý. Nơi Schumpeter ghé thăm là cơ sở vừa xây xong tại Kunitachi, chưa kịp lắp hệ thống sưởi. Trước sự e ngại quá đỗi Nhật Bản của các giáo sư Hitotsubashi, Schumpeter có bài phát biểu sâu sắc, rằng Đại học là một định chế chứ không phải các toà nhà, các nghiên cứu đỉnh cao hay giáo dục tinh hoa có thể được tiến hành dưới những điều kiện khắc nghiệt nhất, như Đại học Bologna đã từng, dưới thời Trung Cổ.

Vào lúc ấy, Shigeto Tsuru sắp 18 tuổi, đang ngồi tù từ đầu tháng 12/1930 vì là lãnh đạo của tổ chức Marxist Liên đoàn Phản đế trong trường phổ thông cậu theo học. Được thả mùa xuân năm 1931 vì còn vị thành niên, Tsuru muốn sang Đức học tiếp nhưng rồi lại sang Hoa Kỳ học vì đây là lựa chọn duy nhất mà cha cậu đồng ý chu cấp. Một năm sau, năm 1932, Tsuru sẽ viết bài báo học thuật đầu tiên trong đời - "The Meaning of Meaning" - để tiến bước vào Harvard College tháng 9/1933, rồi vào chương trình PhD Kinh tế tại Harvard mùa thu năm 1935 dưới bóng cờ Marxism. Không phải ở Hitotsubashi mà ở Harvard, Tsuru gặp Schumpeter lần đầu tiên.

Năm 1936, bất kể sự tràn đến đầy kích thích của tư tưởng Keynesian, Tsuru tích cực hoạt động trong nhóm Boston để cùng với nhóm Đại học New York thành lập nguyệt san tạp chí Science and Society đến nay là tạp chí liên tục và lâu đời nhất về kinh tế học Marxian với impact factor khiêm tốn khoảng 0.9.

Rõ ràng Paul Samuelson đã quá nhiệt thành khi dùng Tsuru để minh hoạ cho ý tưởng "Harvard làm nên sinh viên chúng tôi nhưng chúng tôi cũng làm nên Harvard", bởi vì Samuelson không chỉ ghét Harvard (nên mới xây dựng khoa kinh tế bên MIT) mà còn mang ơn Tsuru: Tsuru giới thiệu cho Samuelson người vợ tương lai Marion Crawford.

Thời gian này, Tsuru gặp gỡ ở Đại học Harvard một người Canada từng sinh ra và sống ở Nagoya đến năm 15 tuổi, Egerton Herbert Norman - người sau này sẽ là một nhà ngoại giao và sử gia chuyên về nước Nhật hiện đại nhiều tranh cãi. Trong lời nói đầu của cuốn sách kinh điển "Japan's Emergence as a Modern State", Norman gửi lời cám ơn "ông S[higeto] Tsuru của Đại học Harvard. Những phê bình sâu sắc của ông là sự hỗ trợ hết sức quý báu, đặc biệt liên quan tới lịch sử kinh tế Nhật Bản". Trong lần tái bán rầm rộ năm 2001, khi vấn đề Norman đã được làm sáng rõ, cuốn sách này được tái bản với một bài tiểu luận 4 trang của Tsuru là "Kinh tế học của cuộc cải cách Meiji". (Trước đó, Norman tự kết liễu đời mình bằng cách nhảy lầu vào tháng 4/1957 khi đang là Đại sứ Canada tại Ai Cập trước những cáo buộc từ nhiều phía rằng ông là cộng sản và hoạt động tình báo cho Liên Xô. Đến năm 1990 vấn đề của ông được xác minh rõ ràng: ông không phải là thành viên Đảng cộng sản Canada mặc dù chia sẻ ý thức hệ Marxist và đã có nhiều hoạt động cánh tả theo xu hướng này suốt những năm tháng ở Cambridge)

Luận án "Các lý thuyết về chu kỳ kinh doanh và áp dụng cho Nhật Bản" của Tsuru được bảo vệ thành công năm 1940. Khi ấy bằng PhD ở Mỹ được xem là không đủ tốt để kiếm một vị trí giảng dạy ở các đại học Nhật Bản nên làm xong PhD, Tsuru ở lại Harvard trợ giảng một thời gian, cùng Sweezy phụ trách seminar Marxian Economics, giúp Leontief phần khu vực chính phủ trong phân tích cân đối liên ngành. Năm 1942 Sweezy xuất bản cuốn sách kinh điển "The Theory of Capitalist Development" có một phụ lục "về cơ chế tái sản xuất" do Tsuru viết, sẽ được Paul Samuelson ca ngợi là "giữ một vị trí vĩnh viễn trong học thuyết kinh tế". Trong "History of Economic Analysis" sau này, khi thảo luận về mối quan hệ giữa Quesney và Marx, Schumpeter viết đại ý rằng: Bạn đọc sẽ thấy tất cả những gì mình quan tâm trong công trình của Tsuru in trong sách của Sweezy. Cũng khoảng thời gian này Tsuru viết bài báo "Chu kỳ kinh doanh và chủ nghĩa tư bản: Schumpeter vs Marx" nhưng mãi năm 1956 mới được công bố.

Tháng 12/1941, chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ giữa Nhật Bản - Hoa Kỳ. Tsuru bỗng trở thành kẻ thù của nước Mỹ, và phải hồi hương về Nhật Bản vào tháng 8/1942. Tại một điểm trung chuyển tại Lourenço Marques (Mozambique) trên đường trở về Nhật, tình cờ Tsuru gặp Herbert Norman lúc này đang trong phái bộ ngoại giao Canada, Tsuru liền tranh thủ trò chuyện và cho Norman biết nơi ông để chỗ sách vở và tài liệu liên quan tới lịch sử kinh tế Nhật Bản nửa sau thế kỷ 19 ở Cambridge, vì Norman là chuyên gia trong lĩnh vực này, trong khi Tsuru đã không có cánh nào chuyển đống tài liệu đó về. Điều này sẽ trở thành "vấn đề Norman" khiến Tsuru phải ra điều trần trước Tiểu ban Thượng viện sau này.

Vì một sự tình cờ mà lý lịch học PhD Harvard của anh lính Hải quân Nhật Bản được gọi nhập ngũ tháng 6/1944 Tsuru được phát hiện, và Tsuru được triệu hồi khỏi quân đội, chuyển sang Văn phòng đối ngoại. Mùa xuân năm 1945 khi Tokyo đang bị máy bay không kích thì Tsuru đi công tác tại Moscow. Sau thế chiến 2, Tsuru tham gia chính phủ, từ năm 1947 ở trong Uỷ ban Ổn định hoá kinh tế với hàm thứ trưởng và nổi tiếng toàn quốc với cuốn Sách trắng về tình hình kinh tế Nhật Bản. Năm 1948, sau khi nội các Tetsu Katayama của Đảng XHCN sụp đổ, Tsuru từ chức Chủ tịch Uỷ ban Ổn định hoá kinh tế trong chính phủ, về Đại học Hitotsubashi, lúc đó có tên gọi là Đại học Thương mại Tokyo, để sáng lập và là viện trưởng đầu tiên của Viện nghiên cứu kinh tế, đến nay vẫn là viện nghiên cứu danh tiếng bậc nhất Nhật Bản, rồi trở thành Hiệu trưởng thứ sáu của Đại học Hitotsubashi danh tiếng.

Vì vấn đề Norman, visa vào Mỹ để tham gia Chương trình trao đổi học thuật Hoa Kỳ - Nhật Bản bị đình trệ từ năm 1952 đến tận năm 1956. Năm 1954, khi Tsuru được bổ nhiệm vào vị trí chuyên gia kinh tế của tổ chức ECAFE (Ủy ban kinh tế của Liên hợp quốc ở châu Á và Viễn đông, sau này đổi tên thành UNESCAP - Ủy ban kinh tế xã hội của Liên hợp quốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương), việc này cũng gặp khó khăn do tên ông nằm trong danh sách đen của chính phủ Hoa Kỳ. Tổng thư ký của ECAFE đã tủm tỉm nói với Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Dag Hammarskjöld lúc đó rằng: "Tsuru rất có thể trở thành Bộ trưởng Bộ Tài chính Nhật Bản một ngày nào đó trong tương lai, và tên ông sẽ được ghi vào lịch sử như một người không cho phép bổ nhiệm Tsuru vào làm việc tại Liên hợp quốc mà không có bất cứ lý do gì". Cuối cùng Tsuru đã được bổ nhiệm vào ECAFE, cùng năm nhà kinh tế Ba Lan Michal Kalecki, hòn đá tảng tạo dựng nên kinh tế học Tân Marxist và kinh tế học hậu Keynes, rời bỏ Liên hợp quốc.

Tsuru có một đời học thuật và cá nhân bận rộn đến mức phải từ chối vị trí Bộ trưởng Bộ Giáo dục trong nội các Takeo Miki cũng như từ chối vị trí ứng viên Thị trưởng Tokyo đại diện cho Đảng Xã hội chủ nghĩa (với lý do còn quá nhiều điều muốn theo đuổi trong lĩnh vực học thuật thay vì chính trị, nhưng thật ra là vì vợ dọa sẽ ly dị nếu ông ra tranh cử). Tsuru rời chức hiệu trưởng Đại học Hitotsubashi và nghỉ hưu năm 1975, ở tuổi 63. Tsuru làm cố vấn biên tập cho báo Asahi trong vòng 10 năm sau khi nghỉ hưu, trước khi chuyển qua Meiji Gakuin xây dựng ngành nghiên cứu quốc tế, giảng dạy các môn học "Con người và Hòa bình", "Con người và Xã hội"...

Kết thúc bài tự truyện của đời mình in trong "Economic Theory and Capitalist Society", Tsuru dẫn lại bài giảng năm 1964 về câu chuyện 3 anh em Cườn quyền, Phú quyền và Tử tế. Vào năm 1964 ông nói rằng: Ngày này chúng ta vẫn đang trong giai đoạn của kẻ Cường quyền và Phú quyền. Nhưng rồi thuộc tính tạo nên danh tiếng quốc gia sẽ phải thay đổi. Nhật bản không phải, không thể và không nền là một "quyền lực" dựa trên cơ sở Cường quyền. Nhật Bản chưa phải, mặc dù rồi sẽ, trở thành một "quyền lực" dựa trên cơ sở Phú quyền. Nhưng tôi mong muốn được nhìn thấy Nhật Bản trở thành một trong những "quyền lực" dựa trên tiêu chí sự Tử tế. Thời đại của Sự tử tế rồi sẽ đến với thế giới này. Nếu cứ lấy Cường quyền và Phú quyền là tiêu chí khuyến khích, tôi ngờ rằng thế giới này không phải là một nơi phù hợp cho nhân loại chung sống... Thời đại của sự Tử tế chắc chắn sẽ đến bởi vì đó là con đường duy nhất mà Nhật Bản có thể tồn tại.

*

Nhà trí thức kiệt xuất người Nga Nikolai Kondratiev có lẽ bằng tuổi Nguyễn Ái Quốc. Ngày 5/10/1917 khi Nguyễn Ái Quốc rời Anh sang Pháp thì ở Nga Kondratiev được đề nghị giữ chức Bộ trưởng Bộ Cung ứng trong chính phủ cuối cùng sau Cuộc Cách mạng tháng 2, khi 25 tuổi. Kondratiev chỉ ở vị trí này vài ngày, cho đến khi nổ ra cuộc cách mạng tháng 10 Nga. Sau Cách mạng tháng 10, Kondratiev chuyên tâm vào học thuật, xây dựng viện nghiên cứu thu hút được nhiều anh tài, một trong số đó là nhà toán - thống kê học Eugen Slutsky mà đến nay Slutsky theorem vẫn là một trong những định đề đẹp nhất của kinh tế vi mô.

Trọng tâm của Kondratiev là kinh tế nông nghiệp. Ngay từ năm 1918 Kondratiev đã có những bài phê bình chính sách nông nghiệp của Đảng cầm quyền Bolsevik. Những phê bình ấy thu hút sự chú ý của Lênin, lúc này đang loay hoay với Chính sách kinh tế mới. Những năm 1922-1925 có lẽ là những năm huy hoàng nhất của Kondratiev khi người trí thức được chính quyền lắng nghe và trọng dụng. Kondratiev bắt tay vào hoàn thiện chính sách NEP và là một trong số các kiến trúc sư ban đầu của Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất. Trong khoảng này ông cũng công bố hàng loạt công trình kiệt xuất bằng tiếng Nga (mãi đến cuối thế kỷ 20 mới được dịch ra tiếng Đức và rồi còn muộn hơn, khi Liên Xô đã sụp đổ, mới được dịch ra tiếng Anh. Ông đã được tái khám phá bởi cộng động kinh tế học nói tiếng Anh). Không rõ những năm 1923 - 1924 Kondratiev và Nguyễn Ái Quốc có gặp nhau ở Moscow hay không?

Đầu năm 1924, Lênin qua đời, Đại hội V QTCS hoãn đến giữa năm. Cuối năm ấy, Nguyễn Ái Quốc rời Moscow đi Quảng Châu xây dựng cơ sở cho con Đường Kách mệnh. Cũng thời gian ấy, Kondratiev rời Liên Xô đi thăm các trường đại học phương Tây đến tận năm 1929. Ở Hoa Kỳ, ông dành nhiều thời gian ở Đại học Minnesota, một trường cực mạnh về kinh tế nông nghiệp mà các cụ Linh Hoang Vu, Khoa Vu theo học. Những trích dẫn sau này cho thấy dường như các hoạt động của Kondratiev ở Đại học Minnesota đã bị một giáo sư ở đây báo cáo về chính quyền Stalin, và bị xem là nguy hiểm.

Sau khi từ Quảng Châu trở về Liên Xô vào giữa năm 1927, Nguyễn Ái Quốc từ chối yêu cầu trở lại Thượng Hải mà dành phần lớn thời gian từ cuối năm 1927 đến giữa năm 1928 ở các nước châu Âu, chủ yếu là Đức mà không được giao việc gì. Đến cuối năm 1928, từ Đức, Nguyễn Ái Quốc được QTCS đồng ý trở về Đông Dương theo ngả Xiêm (Thái Lan).

Năm 1929, một phần có lẽ để tránh cuộc đấu tranh ở Moscow, Nguyễn Ái Quốc tập trung vào hoạt động Việt Kiều ở Thái Lan rồi tháng 12/1929 sang Hong Kong thống nhất các tổ chức Cộng sản Việt Nam. Tháng 10/1929, toà án Nam triều ở Đông Dương kết án Nguyễn Ái Quốc tử hình khiếm diện.

Lúc này, Kondratiev trở về Liên Xô và bị câu lưu, kết án, rồi vào tù từ năm 1930. Tháng 6/1931 Nguyễn Ái Quốc cũng bị bắt ở Hong Kong, bị nhốt ở nhà tù Victoria đến cuối năm 1932 trong thời gian đối mặt với Vụ án Tống Văn Sơ ở Hong Kong. Đến cuối năm 1933 Nguyễn Ái Quốc thoát nạn, dù trước đó báo chí cộng sản toàn thế giới cũng như mật thám Pháp loan tin Quốc đã chết trong tù vì bệnh lao.

Năm 1931 Hiệp hội Kinh tế lượng thế giới được thành lập, Kondratiev và Slutsky là hai người Nga được đề cử trơr thành thành viên sáng lập. Slutsky nhanh chóng từ chối lấy lý do mình là nhà toán học, dù ai cũng biết cậu ngại bị xem là làm chính trị ngoại quốc. Kondratiev có tên trong danh sách dù thực tế đang ở trong tù.

Năm 1938 Nguyễn Ái Quốc viết thư cho QTCS trình bày về tình trạng "ngừng hoạt động" của mình và xin trở lại hoạt động. Lúc ấy, Kondratiev viết cho vợ cho biết đã hoàn thành bộ sách 5 tập trong tù, muốn xuất bản. Một thời gian rất ngắn sau đó, Nguyễn Ái Quốc rời Moscow đi Trung Hoa tìm đường về nước, còn Kondratiev bị đem ra toà xử lần 2, bị kết án tù nhưng rồi bị đem đi xử bắn.

Schumpeter là người sẽ gọi Những làn sóng dài của Kondratiev là Làn sóng Kondratiev. Cả hai người trăn trở quan sát động lực sống của chủ nghĩa tư bản. Tự thân nó, chủ nghĩa tư bản sẽ vật lộn với những đợt sóng 50 năm ấy như thế nào? Và có khi nào nó sẽ sụp đổ, như phù thuỷ không trị được âm binh mà nó triệu lên?

Nguyễn Ái Quốc sẽ không lý luận nhiều về chủ nghĩa tư bản. Lãnh đạo nhân dân giành được độc lập, tổ chức chính quyền và nỗ lực thống nhất đất nước qua hai cuộc chiến tranh, có khi nào Nguyễn Ái Quốc thấy những Kondratiev quanh mình?

This day and age we're living in

Gives cause for apprehension

With speed and new invention

And things like fourth dimension.

Yet we get a trifle weary

With Mr. Einstein's theory.

So we must get down to earth at times

Relax relieve the tension

And no matter what the progress

Or what may yet be proved

The simple facts of life are such

They cannot be removed.

You must remember this

A kiss is just a kiss, a sigh is just a sigh.

The fundamental things apply

As time goes by.

And when two lovers woo

They still say, "I love you."

On that you can rely

No matter what the future brings

As time goes by.

Moonlight and love songs

Never out of date.

Hearts full of passion

Jealousy and hate.

Woman needs man

And man must have his mate

That no one can deny.

It's still the same old story

A fight for love and glory

A case of do or die.

The world will always welcome lovers

As time goes by.

Oh yes, the world will always welcome lovers

As time goes by.

Bài trước: Ám ảnh Cardwell

Ám ảnh Cardwell

shared from fb Anh Pham,

-----

Định luật Cardwell có ý rằng không một xã hội nào có thể duy trì vị trí dẫn đầu về công nghệ mãi mãi. Câu hỏi là: Nước Mỹ, hiện là cường quốc về công nghệ liệu có thể là nạn nhân của Định luật này trong thế kỷ 21 hay không?

Nếu mọi thứ đều thông qua thị trường, thì đó không phải là vấn đề. Bởi thị trường sẽ quyết định cái gì được ưa chuộng, cái gì bị bị đào thải. Nhưng thế giới của những siêu cường lại không chỉ đơn giản thế, luôn có cách khác để tránh việc bị soái ngôi: Sức mạnh chính trị.

Dùng cạnh tranh chính trị đến thống trị chính trị để tạo ra các luật lệ, qui định, thậm chí là các hoạt động bảo hộ núp dưới các tên gọi môi trường, bảo hộ việc làm, công bằng thương mại, cuộc chiến tình báo công nghệ, an ninh quốc gia…là sự đấu tranh chính trị giữa những quốc gia muốn tiếm ngôi bằng sức mạnh công nghệ mới với quốc gia muốn bảo tồn cái hiện là như giữa Trung Quốc và Mỹ là hiển nhiên diễn ra. Chiến tranh thương mại chỉ là bề nổi, là công cụ kinh tế để thực hiện những mục đích sâu xa. Trật tự thì vẫn thế, nhưng nhiều luật chơi mới (cục diện mới) đang diễn ra.

Trong khi kinh tế Hoa Kỳ có nguy cơ sụp đổ vì nợ nần quá mức, thì Trung Quốc lại có nguy cơ sụp đổ vì tiết kiệm ngày càng tăng cao. Trung Quốc để giảm tiết kiệm trong dân, kích thích tiêu dùng thì buộc phải hoàn thiện các chính sách phúc lợi (đồng nghĩa với việc giảm tích tụ tư bản nhà nước); Mỹ bán được nhiều hàng vào Trung Quốc thì giảm bớt được nợ, điều đó cũng giúp vĩ mô thế giới cân bằng lại. Trung Quốc sẽ thành trùm thị trường tiêu thụ, Mỹ giữ ngôn trùm tài chính và quân sự. Công nghệ sẽ là cuộc đua thầm lặng nhưng vô cùng khốc liệt theo cách tường minh hơn. Xu thế "Tiêu thụ có trách nhiệm" lên ngôi thì ai nắm công nghệ xanh, dân trí cao, thị trường trung gian tài chính phát triển thì bên ấy kiểm soát được khâu giá trị gia tăng cao nhất. Thế kỷ 21 vẫn là Mỹ, nhưng sau đó thì tình hình có thể khác...

Trung Quốc cần mở cửa nhiều hơn nữa để trở thành thị trường nhập khẩu và tiêu thụ lớn nhất thế giới. Trung Quốc trỗi dậy trong hoà bình sẽ mang lại lợi ích to lớn cho thế giới.

"Khi biên giới thương mại đóng lại, binh lính sẽ đi qua" là bài học lịch sử không dành riêng cho bất cứ quốc gia nào.

Bài trước: 5% và cái kết sớm của kỷ nguyên Châu Á

Chuyến xe số 42

share from fb khăn piêu,

-----

Ngày hôm qua các sở GD đã bắt đầu niêm yết điểm thi cấp 3, có rất nhiều con đã dự đoán mình không còn cơ hội để vào ngôi trường mơ ước, và các con rất buồn.

Nếu thế, cô có một tin này vui cho các con: kể từ khi bước chân khỏi ngôi trường cấp 3 với tấm bằng tốt nghiệp (mà hình thù của nó cũng giống y của các bạn khác ở tất cả các ngôi trường khác), chẳng có ai hỏi cô cấp 3 từng học ở đâu. Đi học, đi làm, yêu đương tìm bạn hay dọc đường bắt xe nhỡ chuyến, tuyệt nhiên không ai hỏi.

3 năm tới này chỉ là một quãng đường rất ngắn, mình không đi chuyến xe số 25 thì sẽ bắt chuyến 42 rồi bắt chuyến số 5, và tất nhiên tất cả đều đến đích. Đất nước mình, thế giới mình có đủ điều kiện để phục vụ tất cả những ai muốn đi là có chuyến.

Chúng mình lớn lên bằng cơm. Hôm trước cô vừa nói chuyện cùng một người bạn rất thân, cùng ôn lại thời thơ ấu và cùng khẳng định, chúng mình lớn lên bằng cơm và bằng tình yêu thương, chứ không phải bằng sách vở. Khi ra đời đi làm, mình cần nhất phải là một con người trung thành và nhanh nhẹn. Người đồng nghiệp đi trước, người trưởng nhóm, bác thợ cả sẽ dạy ta cách làm, anh em đồng đội bọc lót cho ta. Sách vở cấp 3 giúp ta rất ít.

Thầy tốt ở nơi nào cũng có. Xã hội không được thiết kế để có những ngôi trường chỉ toàn thầy hay và những ngôi trường chỉ toàn thầy dở. Dù trình độ con ở mức nào, con đang học ở trường nào, cha mẹ con sung túc hay nghèo khó, chỉ cần con khát khao học tập, sẽ luôn có những người thầy tốt ở bên con.

Có một điều này nữa rất hay, người Việt Nam không phải là những con người chịu khó. Người Việt Nam ngại khó. Ngại xa nhà, ngại di chuyển, ngại làm đêm, ngại chê, ngại khen, ngại thử thách và ngại yêu. Tốt quá. Khi những người thông minh nhất, được đào tạo tốt nhất ở tuyến đầu ngần ngại, đó chính là cơ hội cho tuyến hai mình băng lên. Khung thành bỏ ngỏ cho tất cả mọi người, Chúa luôn công bằng và hợp lý.

Nếu các con muốn kiểm chứng, hãy bỏ chút thời gian Google về những thần tượng của các con, hãy tìm hiểu về cuộc đời của cha mẹ và thầy cô anh chị các con. Ồ, chuyến số 42 nhiều lắm, phải không?

Nào, vậy thì khoác hành lý của mình lên và nhảy lên xe 42 thôi. Thế giới bao la rộng lớn vô vàn cơ hội và con đường, các trường cấp 3 Hà Nội hay Sài Gòn chỉ là những ga xép thoảng qua chốc lát. Nồi cơm nóng ở nhà trưa nay sẽ cho ta tất cả, chỉ cần ta nhanh nhẹn và trung thành.

Chúc tất cả các con thật vui vào năm học mới.

-----

update: 20/6/2020

All schools matter.

Nếu bạn chịu khó để ý, bạn sẽ thấy thế hệ cha mẹ chúng ta có một phong cách rất khác. Khi ngồi nói chuyện với ai, họ tránh tối đa việc kể về mình.

Những thông tin thật, sự việc thật của mình chỉ được dùng đến khi lý luận chay hay việc viện dẫn kinh nghiệm của người khác không còn tác dụng. Nhưng chỉ dùng khi thật sự cần, vì nó là con dao hai lưỡi. Cũng như một nghệ sỹ, ít ai mang cuộc đời thật của mình ra để mua nước mắt, tiếng cười.

Thứ nguyên tắc này nếu bạn thử dùng sẽ thấy vô cùng hiệu quả. Bạn sẽ được yêu thương nhiều hơn, công việc thuận lợi hơn, được lắng nghe nhiều hơn và tương đối an toàn. Cách giao tiếp này, rất tiếc, chúng ta phải tự học tự rèn chứ nền giáo dục của thế hệ chúng ta quên không dạy. Học rất giỏi nhưng cứ ngồi xuống bàn là bô bô như hoẵng, khoe học trường nọ, trường kia.

Đội hoẵng này tất nhiên cũng chỉ là số ít. Phần lớn anh em Việt Nam trời cho gien vẫn hài hước duyên ngầm. Có lần tôi đọc một tút thấy buồn cười, vào hỏi tác giả: “hồi nhỏ học ở đâu mà duyên vậy”. Bạn trả lời: “học tới lớp năm thì trường cháy, nên thôi”.

Trường chuyên có làm người ta trở nên vô duyên? Tôi không biết. Nhưng tôi biết với đời, duyên quan trọng hơn chuyên.

Bạn học trường nào thì học, hãy cất nó trong tim, hãy để nó hòa trong máu. Đừng treo nó ở mồm. Bạn ăn ở với đời chưa chắc đã hơn ai, cứ nhai nhải tên trường, người ta khinh bạn lại khinh lây ra trường bạn.

Bạn làm nên thương hiệu của trường, đừng nhờ thương hiệu của trường làm nên bạn.

Và nếu như cho chúng ta được lựa chọn, chúng ta sẽ không chọn sống và làm việc với xung quanh chỉ toàn những người học chung một ngôi trường. Chúng ta sẽ chọn bạn bè khác trường, khác tỉnh, khác tổ quốc và khác màu da.

Thế mới sướng!

"Uptown girl

She’s been living in her white bread world

As long as anyone with hot blood can

And now she’s looking for a downtown man

That’s what I am!"

Bài trước: Dịch bệnh và gian lận