Hoàng thân Metternich

Hoàng thân Klemens Wenzel von Metternich (tên đầy đủ tiếng Đức: Klemens Wenzel Nepomuk Lothar, Fürst von Metternich-Winneburg zu Beilstein; 15/5/1773-11/6/1859) là một chính trị gia xứ Rhineland và là một trong những nhà ngoại giao quan trọng nhất thế kỷ 19, đảm nhiệm vị trí Bộ trưởng Ngoại giao của Đế quốc Áo từ năm 1809 cho tới khi cuộc Cách mạng châu Âu năm 1848 buộc ông phải từ chức. 

Một trong những nhiệm vụ đầu tiên của ông là dàn xếp căng thẳng với nước Pháp bằng cách gả Nữ Đại công tước Áo Marie Louise cho Hoàng đế Napoléon, tuy nhiên sau đó dưới sự dẫn dắt của ông nước Áo dính líu quan trọng vào Chiến tranh Liên minh thứ sáu, lãnh đạo Đại hội Vienna quyết định sự phân chia quyền lực châu Âu hậu Napoleon. Tài tháo vát ngoại giao của Metternich đã giúp Áo, vốn không phải là một cường quốc quân sự hàng đầu, đóng vai trò trung tâm trong trật tự chính trị châu Âu những năm 1815-1848 thường được biết đến dưới tên "Hệ thống Metternich" mà đặc điểm chính là luận điểm cân bằng quyền lực giữa các liệt cường.

Metternich được phong tước Hoàng thân năm 1813 và đồng thời đảm nhiệm chức quan Chưởng ấn (tức Tể tướng) của Đế quốc Áo. Đối với việc nội trị, Metternich tỏ là một người bảo thủ, kiên quyết đàn áp các phong trào tự do và dân tộc chủ nghĩa trong nội bộ đế quốc.

Ông cũng là bá tước của Königswart và từ 1818 công tước của Portella.

Bài trước: Tổng thống William McKinley, Jr. cổ vũ chế độ bản vị vàng

Suleiman I si tình

Dịch hạch ở thành Rome

40 năm không quên

người dân làng Mullaghmore ở hạt Sligo của Ireland không thể "chạy trốn" khỏi sự kiện IRA khủng bố ngày 27/8/1979 giết chết Lord Louis Mountbatten - tổng trấn cuối cùng của ấn độ (chú của vương tế Philip, công tước xứ Edinburgh)

-----

'It's still shocking': site of Mountbatten's killing braces for 40th anniversary

The remembrance (lễ tưởng nhớ) will be held on a grassy hill overlooking the Atlantic waters where the IRA bomb exploded (bom nổ) on a clear sunny morning 40 years ago, killing Lord Louis Mountbatten and three companions (người đồng hành).

There will be prayers (lời cầu nguyện) and hymns (hát thánh ca), recollections (hồi tưởng) and tributes (vật tặng, lời nói để tỏ lòng kính trọng; cái để tỏ lòng tôn kính), messages and flowers, a small, intimate affair.

But for Mullaghmore, a village in County Sligo on Ireland’s north-west coast, it may feel on Tuesday as if the whole world is watching. And perhaps judging (đánh giá).

...Instead of celebrating Mullaghmore’s beauty an endless stream of books, documentaries  (phim tài liệu) and articles (bài báo) – including this one – stigmatise (làm nổi rõ tính cách (xấu); bêu xấu (ai); đóng dấu sắt nung vào (người nô lệ)) the community and force it to revisit the tragedy (thảm họa), said McGowan. “You’re a plague. We get our snouts pushed into it whether we want to or not.”...

Bài trước: Thích Trí Quang: 'Một trang lịch sử'

Thích Trí Quang: 'Một trang lịch sử'

trích phỏng vấn Geoffrey Shaw, tác giả cuốn sách "The Lost Mandate of Heaven: The American Betrayal of Ngo Dinh Diem, President of Vietnam".

theo đó, tổng thống kennedy (do sợ bị kết án là điều hành một băng nhóm công giáo trong nhà trắng) đã chơi lá bài 'chống công giáo' là cử Henry Cabot Lodge (theo tân giáo) làm đại sứ mỹ tại sài gòn, ông này đã lừa dối (trắng trợn) diệm là mỹ đang tiếp tục ủng hộ, trong khi vẫn "phỉnh phờ" các tướng lĩnh do dự của miền nam tiến hành đảo chính - mà theo tác giả là: như cố "đẩy sợi bún", các tướng lĩnh ko thực tâm muốn, chỉ duy nhất tướng dương văn minh (béo) cực kỳ muốn trả thù vì minh béo bị ông nhu mắng nhiều năm trước khi phát hiện thụt quỹ lớn của chính phủ (nhưng ông diệm ko muốn nặng tay quá, mà "đá lên trên" (ngồi chơi xơi nước))...

-----

...

CWR: You don’t write much about it in the book, but did the long and deeply rooted American tradition of anti-Catholicism have anything to do with the Kennedy Administration’s abandonment of Diem? (There is irony in the question, considering that Kennedy was the first Catholic president—but the State Department, the media, and the American electorate remained predominantly non-Catholic.)

Shaw: Yes, I think you have hit the proverbial nail on the head (nói chính xác, đúng sự thật) in this question as Kennedy was greatly concerned about being accused (bị kết án) of running a Catholic cabal (bè đảng, phe đảng (chính trị)) in D.C. This was so much the case that he bent over backwards to create the opposite impression (ấn tượng ngược lại), which helped Diem’s foes (kẻ thù) substantially. For example, the ambassador sent out to replace Nolting, Henry Cabot Lodge, came from a prestigious (danh tiếng) New England family that was every-inch the upper-crust Episcopalian, non-Catholic Bostonian. In turn, he felt no particular restraint (kiềm chế, hạn chế) upon himself when he went out to Vietnam to usher (báo hiệu, mở ra; đánh dấu sự khởi đầu) in a coup (đảo chính, lật đổ) against Diem in 1963. He lied straight-faced to Diem about how America would keep on supporting him while he had reluctant (do dự, dao động) Vietnamese generals cajoled (phỉnh phờ, tán tỉnh) into coup-formation. He even gave an enemy of the state (kẻ thù của chế độ), Thich Tri Quang, asylum (tị nạn) in the U.S. Embassy, even while the devilish (ma tà, gian tà, quỷ quái; ác hiểm, hiểm độc, độc ác) monk (nhà sư, thầy tu) continued to orchestrate (dàn xếp cái gì cẩn thận (và đôi khi không ngay thẳng) để đem lại một kết quả mong muốn; sắp đặt; bố trí) insurrection (cuộc nổi dậy) against Diem. Kennedy knew that Lodge had “gone off the reservation” (hành động vượt rào) but felt helpless to recall him lest the “Catholic card” was played against him. It was a very odd, paradoxical playing out of the problem of politically correct (phải đạo chính trị) reverse discrimination as it would seem; had Lyndon Johnson been at the helm (lãnh đạo) at that critical hour—and we know he was not worried one iota about being accused of bias in favor of Catholics—the coup would have never happened.

Most Americans do not realize just how much Lodge and the Harriman cabal had to push the Vietnamese generals to embark on a coup. I remember reading one report—I think it was from CIA operative Lucien Conein to Lodge—stating that getting the ARVN (South Vietnam army) generals to plot against Diem was like trying to push spaghetti. The would-be Vietnamese coup officers were quite distinctly (dễ thấy) dragging their heels (trì hoãn, làm rất chậm chạp), and Kennedy’s men were trying to push them on. The only one who truly wanted to get Diem was General Duong Van (“Big”) Minh as he had been disgraced (sự ô nhục, sự nhục nhã, sự hổ thẹn; điều ô nhục, điều nhục nhã, điều hổ thẹn) by Nhu many years earlier when Nhu caught him stealing (ăn trộm) a vast sum from the government. Nhu wanted Minh tried and sent to prison (bỏ tù) but Diem, always reluctant to be harsh, simply had Minh “kicked upstairs.”

So, with little doubt, Kennedy’s reluctance to even appear to have played the “Catholic card” actually helped, and to a substantial degree, the overthrow (lật đổ) and murders (ám sát) of Diem and his brother, Nhu. I also think Harriman was keenly aware that he could bully JFK over the Catholic issue because that is what he most certainly did in their Oval Office (Phòng Bầu dục) meetings concerned with Diem.

Bài trước: 30 năm bức tường Berlin và dòng chảy lịch sử

30 năm bức tường Berlin và dòng chảy lịch sử

cách đây đúng 30 năm, ngày 09/11/1989, bức tường Berlin chia cắt Đông Đức và Tây Đức đã sụp đổ - một sự kiện lớn của thế kỷ 20.

-----

...It was hard to imagine then that, within a few months, this forbidding barrier would tumble down, the border shootings (bắn giết ở biên giới) would cease (ngừng/dừng lại), East Germans would be free to leave what for many had become an open prison (nhà tù lớn), and the cold war (chiến tranh lạnh), with its threat of nuclear Armageddon and all its other malign (độc ác, thâm hiểm, ác tính) ramifications (phân nhánh, chia nhánh), was finally coming to an end. “Ich bin ein Berliner,” (tôi là người berlin) John F Kennedy had famously declared (tuyên bố) in 1963. Now, suddenly, everyone was.

Phrases such as “turning point” (điểm ngoặt) and “historic watershed” (dòng thác lịch sử) are overused in contemporary discourse (bài thuyết trình; bài diễn thuyết; bài luận văn; bài diễn văn). But the fall of the wall, 30 years ago this weekend, was the supreme (tối cao, lớn nhất; quan trọng nhất; cao nhất) symbol (biểu tượng) of a truly hopeful global moment. It transformed Europe’s future prospects. It signalled an end to proxy wars (chiến tranh ủy nhiệm) from Luanda and Kabul to Managua and the Ogaden. It foreshadowed and hastened the Soviet Union’s collapse. It elevated the US as sole superpower, overseeing what George HW Bush portentously declared to be a “new world order” (trật tự thế giới mới). And it brought hope of peace...

Điều khiến người Tây Ban Nha sợ nhất trong cuộc chinh phục Artec

Gia tộc Orange-Nassau

Gia tộc Orange-Nassau

shared from fb Hau Dang Van,

-----

"Lịch sử là do nhân dân làm nên. Thế nhưng trong thực tế, vận mệnh các quốc gia, dân tộc trên thế giới xưa nay hầu như đều quyết định bởi một số ít người thuộc tầng lớp được gọi là tinh hoa dân tộc."

Khi Antwerp suy thoái là lúc Amsterdam nổi lên như trung tâm tài chính của thế giới. Trong thế kỷ 16, người Hà Lan thống lãnh việc vận tải thương mại tại khu vực Baltic và hoạt động rất tích cực tại các vùng lãnh thổ của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Cuộc chiến với Tây Ban Nha vào cuối thế kỷ 16 mở ra cho người Hà Lan nhiều cơ hội thương mại quốc tế hơn. Đây là cơ hội để người Hà Lan nhanh chóng thành lập đế chế của riêng mình, và cuối cùng đã giành được quyền kiểm soát New Amsterdam (ngày nay là New York), các quần đảo châu Á mà ngày nay là Indonesia, hàng loạt hòn đảo tại vùng Caribbean và Suriname, và trong một thời gian ngắn là một phần Brazil và bờ biển phía đông châu Phi.

Hà Lan thế kỷ XVII chỉ với 1,7 triệu dân mà trở thành cường quốc, có 16 nghìn tàu buôn, tổng trọng tải hơn cả đội tàu Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha cộng lại. Hải quân nước này đánh bại hạm đội liên quân mấy cường quốc.

Quan trọng hơn cả,người Hà Lan đã thực hiện các biến đổi sâu sắc trong tài chính vào đầu thế kỷ 17. Mặc dù an ninh quốc gia liên tục bị đe doạ bởi các hoàng tử Đức, Pháp, và Tây Ban Nha, nền độc lập của Hà Lan vào thế kỷ 17 được duy trì tương đối ổn định. Môi trường chính trị ổn định là điều kiện đầu tiên giúp hoạt động thương mại thăng hoa. Và do vậy, nhu cầu một hạ tầng tài chính phát triển hơn và phức tạp hơn xuất hiện. Năm 1602, người Hà Lan cho thành lập các khu chợ có tổ chức dành cho việc trao đổi các công cụ tài chính. Ngân hàng Ngoại tệ Amsterdam (Amsterdam Exchange Bank) được thành lập năm 1609. Sở giao dịch chứng khoán Amsterdam (Amsterdam Stock Exchange) mở cửa năm 1611. Để làm nền móng cho các phát triển trên, người Hà Lan đã phát triển một hệ thống ngân hàng vững mạnh, biến Hà Lan trở thành nỗi ghen tị với phần còn lại của châu Âu, đặc biệt là Anh quốc.

Người Hà Lan thống lĩnh hệ thống tài chính quốc tế trong suốt thế kỷ 17 với nguồn tài chính từ các quốc gia đang tìm hướng phát triển kinh tế qua các hải đội của mình như Anh và Pháp. Sự thống lĩnh của người Hà Lan về tài chính, tuy vậy, đã mở đường cho người Anh tiến lên vị thế này trong thế kỷ 19.

Hà Lan đầu tiên trên thế giới lập ra ngân hàng, công ty cổ phần và công ty tư vấn. Tất cả nhờ tài lãnh đạo của các tinh hoa gia tộc Orange-Nassau, trong đó có William năm 1689 trở thành vua nước Anh.

=>Bức tranh toàn cảnh về tài chính và chính trị Hà Lan thế kỉ 16-17 với những đường nét nổi trội và màu sắc đặc biệt so với phần còn lại của Châu Âu được khắc họa bởi “tinh anh” gia tộc Orange-Nassau. Phần tiếp theo mình sẽ giới thiệu những nhân vật, những chi tiết… bị lớp bụi lịch sử và ánh hào quang của gia tộc Orange làm phai nhạt. Cả Châu Âu với lệnh trục xuất người Do Thái trên toàn lãnh thổ quốc gia đã “vô tình” ban cho dân tộc Do Thái sức mạnh của ý chí,sự đoàn kết và đặc biệt sự sáng tạo trong kinh doanh “tài chính”.

Bài trước: Người anh hùng của đất nhỏ

Điều khiến người Tây Ban Nha sợ nhất trong cuộc chinh phục Artec

'tháp sọ người' Huey Tzompantli, ở Tenochtitlan, ước tính mỗi bên chứa khoảng 130.000 hộp sọ,

trận động đất kinh hoàng năm 1985 khiến 10.000 người chết bị coi là thảm họa quốc gia, lại là món quà trời cho với ngành khảo cổ, khi làm lộ ra vị trí chính xác của kinh đô Tenochtitlan cũ, bị chôn vùi dưới hơn 35m đất của Mexico City.

-----

The full horror of the Aztec 'skull tower' revealed: Archaeologists (nhà khảo cổ) say THOUSANDS of human sacrifices had their still-beating hearts (tim vẫn đập) cut out before their heads were severed (chặt đứt) and added to a monument the size of a basketball court

...The new research is slowly uncovering the vast scale of the human sacrifices, performed to honor (tôn vinh) the gods (các vị thần).

captives (tù nhân) were first taken to the city's Templo Mayor, or great temple, where priests (thầy tế, thầy cúng) removed their still-beating hearts.

The bodies were then decapitated (chặt đầu) and priests removed the skin (da) and muscle (cơ) from the corpses (xác chết)' heads.

Large holes were carved into the sides of the skulls (hộp sọ), allowing them to be placed onto a large wooden pole.

They were then placed in Tenochtitlan's tzompantli, an enormous rack of skulls built in front of the Templo Mayor, a pyramid with two temples on top.

Bài trước: Homo sapiens không cô đơn như đã từng nghĩ

Người anh hùng của đất nhỏ

shared from fb Phan Việt Hùng,
-----

Bức ảnh này do nhiếp ảnh gia Ivan Kurtov (hãng TASS) chụp vào Ngày Chiến thắng năm 1989, bên bờ sông Neva của thành phố Leningrad. Bức ảnh được công bố lần đầu trên tạp chí SMENA của Liên Xô.

Người cựu binh già bị cụt hai chân, đang mỉm cười chào lại những người lính trẻ của Trường hải quân mang tên Nakhimov là Anatoly Leopoldovich Golimbievsky, khi đó 68 tuổi (ông sinh 1921).

Ông nguyên là thợ máy của Khu trục hạm "Soobrazitelnyi", là người duy nhất còn sống của trận chiến tại vịnh Tsemesskaya gần Novorossiisk.

Ông cũng tham gia tốp lính thủy đánh bộ đầu tiên đổ bộ lên "Đất nhỏ"(một địa danh ở vùng Myskhako, phía Nam Novorossiisk). Tại đây, ông đã chiến đấu anh dũng, bị thương vào tay và cả 2 chân...Khi được phát hiện ra, Anatoly Leopoldovich Golimbievsky gần như đã chết.

Tại quân y viện Gelendzhisk (Tbilisi), các bác sĩ hỏi anh:

-Chân anh bị hoại tử, phải cắt cả 2 chân. Anh có đồng ý không?

-Tôi muốn sống- Golimbievsky đáp.

Golimbievsky với nghị lực phi thường đã vượt qua tất cả. Ông đã thành hôn với một nữ y tá chiến trường người Gruzia và có một con gái Tamara.

Từ học vấn lớp 3, ông đã tự học lên và sau này trở thành kỹ sư trưởng của Viện đo lường, đào tạo nên nhiều kỹ sư. Ông cũng tốt nghiệp một trường trung cấp âm nhạc và trở thành chỉ huy dàn kèn đồng trong Đội văn nghệ của Viện. Đặc biệt, ông có thể tự lái xe đi làm.

Ông mất năm 80 tuổi. Sinh thời, ông có nói :" Tôi tự hào vì là một người lính thủy. Tôi tin và sức mạnh bất khả chiến bại và sự trưởng thành của Hải quân chúng tôi, một cường quốc biển...".

Không phải là một vị tướng.

Đơn giản, Anatoly Leopoldovich Golimbievsky là Một người lính Nga.

Bài trước: Pyotr Đại đế làm gì ở Hà Lan?

Homo sapiens không cô đơn như đã từng nghĩ

from linh hoang vu: Các nhà khảo cổ lại mới tìm ra được 1 bộ xương ở Philippines, có thể là của một giống người mới (không phải homo sapiens) sống cách đây 50.000 năm. Như vậy là cây phả hệ của loài người đang ngày càng có thêm nhiều nhánh mới: những người anh em họ của loài người hiện đại mà ngày nay đã tuyệt chủng (nhưng biết đâu đấy, có thể vẫn có một số ít- các Yeti- sống trên các đỉnh núi Himalaya quanh năm tuyết phủ.

-----

Archaeologists in Luzon Island have turned up the bones of a distantly related species, Homo luzonensis, further expanding the human family tree.

...At least 50,000 years ago, an extinct (tuyệt chủng) human species lived on what is now the island of Luzon. It’s possible that Homo luzonensis, as they’re calling the species, stood less than three feet tall.

The discovery (khám phá) adds growing complexity (sự phức tạp) to the story of human evolution (câu chuyện tiến hóa của loài người). It was not a simple march forward, as it once seemed. Instead, our lineage assumed an exuberant (sum suê, um tùm) burst of strange forms along the way.

Our species, Homo sapiens, now inhabits a comparatively lonely (tương đối cô đơn) world (thế giới).

“The more fossils (hóa thạch) that people pull out of the ground, the more we realize (nhận ra) that the variation (biến thể) that was present in the past far exceeds what we see in us today,” said Matthew Tocheri, a paleoanthropologist (nhà cổ nhân loại học, ngành học nghiên cứu người tiền sử) at Lakehead University in Canada, who was not involved in the new discovery.

Bài trước: Vì sao màu tím được coi là màu của các bậc vương giả?

Vì sao màu tím được coi là màu của các bậc vương giả?

đơn giản do cung-cầu mà thôi,

“Màu tím xứ Tyre” của người Phoenicia có từ một loài ốc biển ngày nay có tên Bolinus brandaris, loài ốc này quý hiếm đến mức giá trị của chúng được tính bằng số vàng có khối lượng tương ứng.

-----

Why is purple considered the color of royalty?

...The reason for purple’s regal reputation comes down to a simple case of supply and demand. For centuries, the purple dye trade was centered in the ancient Phoenician city of Tyre in modern day Lebanon. The Phoenicians’ “Tyrian purple” came from a species of sea snail now known as Bolinus brandaris, and it was so exceedingly rare that it became worth its weight in gold. To harvest it, dye-makers had to crack open the snail’s shell, extract a purple-producing mucus and expose it to sunlight for a precise amount of time. It took as many as 250,000 mollusks to yield just one ounce of usable dye, but the result was a vibrant and long-lasting shade of purple.

...The royal class’ purple monopoly finally waned after the fall of the Byzantine empire in the 15th century, but the color didn’t become more widely available until the 1850s, when the first synthetic dyes hit the market.

Bài trước: Vì sao từ money có nghĩa là tiền?

Pyotr Đại đế làm gì ở Hà Lan?

bài về Đại Phái bộ Sứ thần: phái bộ sứ thần đông đảo của nước Nga (gồm hơn 250 người) mà vào năm 1697 Pyotr Đại đế dẫn đi thăm viếng thăm chính thức Anh Quốc, Đan Mạch, Rôma, Hà Lan, Brandenburg và Venezia (theo kế hoạch ban đầu), đi vắng khỏi Nga trong 18 tháng.

-----

...đến Zaandam (xưởng đóng tàu tư nhân Lynst Rogge) và Amsterdam để học đóng tàu,

viếng giảng đường và phòng thí nghiệm của Fredrick Ruysch, Giáo sư cơ thể học nổi danh toàn châu Âu. Ông trở nên chú tâm đến khoa giải phẫu đến nỗi thấy khó mà ra về; ông muốn ở lại và quan sát thêm. Ông dùng bữa tối cùng Ruysch, lắng nghe lời tham mưu của Giáo sư về cách chọn lựa bác sĩ giải phẫu để mời về phục vụ cho lục quân và hải quân Nga. Pyotr Đại đế bị lôi cuốn vào môn cơ thể học và sau đó tự xem mình có trình độ như y sĩ giải phẫu. Dù sao đi nữa, ông có thể hỏi, có mấy ai ở Nga được cơ hội học với Giáo sư Ruysch nổi tiếng?.

...Ở Leyden, ông đến thăm Tiến sĩ Boerhaave nổi danh, phụ trách một vườn thực vật phong phú, cũng là giảng viên môn cơ thể học, và khi Boerhaave hỏi ngày giờ vị khách muốn đến thăm, Sa hoàng chọn sáu giờ sáng hôm sau. Ông cũng đến xem phòng thí nghiệm giải phẫu học của Boerhaave và say mê xem xét một xác người.

Ở Delft, ông đến thăm nhà thiên nhiên học nổi tiếng Anton van Leeuwenhoek, người phát minh kính hiển vi. Pyotr Đại đế hỏi chuyện ông này trong hai giờ đồng hồ và nhìn qua món thiết bị kỳ diệu qua đó Leeuwenhoek đã khám phá ra tinh trùng :))

Lịch sử thành phố Lviv

Vì sao ngày càng nhiều thanh niên Việt Nam mắc bệnh ung thư?

Xã hội Nhật Bản thời kỳ Minh Trị

...Việc công nghiệp hóa đã kéo theo nhiều thay đổi xã hội. Với sự thi hành chính sách giảm phát để thúc đẩy các xí nghiệp công nghiệp, giá nông phẩm hạ xuống làm cho đời sống của nông dân trở nên khó khăn, họ không đủ sức trả địa tô và phải đi vay nặng lãi. Nhiều nông dân phá sản và phải bán tháo đất đai cho những kẻ cho vay nặng lãi. Đây được gọi là đám "địa chủ ăn bám" (ký sinh địa chủ = kisei jinushi). Nông dân mất hết đất đai và rơi xuống hàng tá điền, phải canh tác thuê cho địa chủ hoặc phải bắt đầu đi lao động thuê ở các hãng xưởng, điều kiện làm việc rất cực khổ.

Yokoyama Gennosuke (Hoành Sơn Nguyên Chi Trợ) đã viết cuốn sách "Nhật Bản hạ tầng xã hội, 1899" mô tả: lương công nhân chỉ đủ tiền cơm gạo, trong khi thời gian làm việc rất dài, như công nhân dệt phải làm 12 giờ/ngày (lúc gấp rút thì phải đến 18 giờ). Nơi ở của họ là một buồng ngủ chật chôi, vệ sinh kém vì phải chứa tới 10 người, mỗi người chỉ có diện tích đủ để trải một chiếc chiếu ngủ. Những công nhân mắc phải bệnh truyền nhiễm thì bị đuổi việc ngay chứ không hề được chạy chữa hay hưởng bảo hiểm.

Nhìn chung, sự phát triển của kinh tế Nhật Bản đã hình thành nên một giai cấp mới, giai cấp công nhân Nhật Bản. Việc bị bóc lột nặng nề và điều kiện làm việc ngày càng tồi tệ dẫn đến sự đấu tranh của giai cấp công nhân. Theo Edwin O.Reischauer, năm 1901, đảng Xã hội dân chủ Nhật Bản được thành lập với mục tiêu đòi công bằng cho người lao động. Nhưng năm 1900, Chính phủ Nhật (nội các Yamagata Aritomo) đã ra tay đàn áp bằng cách ban bố Đạo luật trị an và cảnh sát, hạn chế việc người lao động kết hợp thành công đoàn (quyền kết xã) và đình công (quyền bãi công). Theo mệnh lệnh của triều đình, những tài liệu và các bài báo có nội dung xã hội chủ nghĩa sẽ bị trừng trị, các chủ bút bị giam trong khoảng từ năm đến mười năm, và tịch biên luôn những nhà in. Năm 1908, đã xảy ra Vụ án cờ đỏ (Akahata jiken, "Xích kỳ sự kiện") với việc bắt giữ 3 đảng viên Xã hội dân chủ chỉ vì họ đã phất cờ đỏ ngoài đường (cờ đỏ tượng trưng cho xã hội chủ nghĩa), những người này đã lãnh án cao nhất là khổ sai 2 năm rưỡi. Năm 1911, công nhân thành phố Tōkyō thành công trong cuộc bãi công đòi tăng lương, nhưng người lãnh đạo của họ là Katayama Sen bị bắt giữ.

Den Fujita, Ngài Liên doanh của Nhật Bản

Pyotr Đại đế làm gì ở Hà Lan?

Lịch sử thành phố Lviv

chỉ trong 3 năm 1914-1917, 7 lần thay đổi chế độ, là chiến trường của nga, đức, ukraine, ba lan,...; giờ là một phần của ukraine,

-----

In the twentieth century, L’viv…, now a city in Ukraine, experienced war not just once but many times. Between 1914 and 1947, the city went through seven regime changes (thay đổi chế độ) and was shelled (bị nã pháo) by Russian, Ukrainian, German, and Soviet artillery (pháo) and bombed (bom) by German and Soviet planes (máy bay). 

In November 1918, Poles and Ukrainians fought one another for control (kiểm soát) of the city. Twnety-five years later, both sides were prepared to battle it out again. During the same period, the city’s Jewish population lived through several pogroms (cuộc tàn sát người Do thái (dưới thời Sa hoàng); cuộc hành quyết (vì tôn giáo, chủng tộc)) and experienced repeated bouts (đợt) of anti-Semitic (bài Do thái) violence (bạo lực) up until the time when almost all of Jews of L’viv were murdered (giết) by Nazi Germany. 

After World War II, the Soviet government forced the Polish population to leave the city…In 1914 half of the city’s population was Roman Catholic (mostly Poles), 28 percent were Jewish, and 18 percent were Greek Catholic (about two-thirds of them Ruthenians/Ukrainians). By 1947, L’viv had become an almost homogeneously (đồng nhất, thuần nhất) Ukrainian city…Approximately 80 percent of the city’s’ inhabitants had arrived during or after the war (hậu chiến).

That is all from p.1 of Christoph Mick’s study of L’viv.

Bài trước: Đồ chơi mới của Putin

Known as Lemberg in German and Lwów in Polish, the city of L’viv in modern Ukraine was in the crosshairs of imperial and national aspirations for much of the twentieth century. This book tells the compelling story of how its inhabitants (Roman Catholic Poles, Greek Catholic Ukrainians, and Jews) reacted to the sweeping political changes during and after World Wars I and II. The Eastern Front shifted back and forth, and the city changed hands seven times. At the end of each war, L'viv found itself in the hands of a different state. While serious tensions had existed among Poles, Ukrainians/Ruthenians, and Jews in the city, before 1914 eruptions of violence were still infrequent. 

The changes of political control over the city during World War I led to increased intergroup frictions (bất đồng, xích mích, va chạm), new power relations, and episodes of shocking violence, particularly against Jews. The city’s incorporation (sáp nhập vào) into the independent Polish Republic in November 1918 after a brief period of Ukrainian rule sparked (khuấy động) intensified conflict. Ukrainians faced discrimination (phân biệt đối xử) and political repression (đàn áp chính trị) under the new government (chính quyền mới), and Ukrainian nationalists (dân tộc chủ nghĩa) attacked the Polish state. In the 1930s, anti-Semitism increased sharply. 

During World War II, the city experienced first Soviet rule, then Nazi occupation, and finally Soviet conquest (chinh phục, chinh phạt). The Nazis deported (trục xuất) and murdered nearly all of the city’s large Jewish population, and at the end of the war the Soviet forces expelled the city’s Polish inhabitants. 

Based on archival research conducted in L’viv, Kiev, Warsaw, Vienna, Berlin, and Moscow, as well as an array of contemporary printed sources and scholarly studies, this book examines how the inhabitants of the city reacted to the changes in political control (kiểm soát chính trị), and how ethnic and national ideologies (tư tưởng dân tộc và quốc gia) shaped (định hình) their dealings with each other.

Gandhi bị hạ tượng

Gandhi phân biệt chủng tộc, người ấn hơn mọi phi da đen...

-> Ghana sẽ hạ một bức tượng của ông ở trường đại học ở thủ đô nước này

-----

Ghana has said it will remove a statue of Mahatma Gandhi from a university campus in the nation’s capital where it had sparked (khuấy động, phát lửa) protests (biểu tình) over the leader’s allegedly (bị cáo buộc) racist (phân biệt chủng tộc) attitudes (thái độ).

The statue (bức tượng), which was unveiled (khánh thành) by Indian President Pranab Mukherjee during his visit to Ghana in June, was meant to symbolize (biểu tượng) friendship (tình hữu nghị) between the two countries, according to Ghana’s Ministry of Foreign Affairs. But professors and students at the University of Ghana called the statue “a slap in the face” (cú tát vào mặt) because of Gandhi’s “racist identity.” They started an online petition (kiến nghị) calling for the statue’s removal.

The petition, which had more than 1,700 supporters on Thursday, cited letters Gandhi wrote during his time in South Africa as evidence that he advocated (ủng hộ) for the superiority (ưu trội hơn) of Indians over black Africans. It also took issue with his use of the derogatory (xúc phạm) term kaffir (từ sỉ nhục để ám chỉ người Phi da đen) to refer to native Africans and criticized the lack of statues of African heroes and heroines on campus.

Bài trước: Lợi ích của Mỹ ở Việt Nam

Lợi ích của Mỹ ở Việt Nam

là Sài Gòn, diễn văn của John F. Kennedy tại The Conference on Vietnam Luncheon (in the Hotel Willard, Washington, D.C., June 1, 1956) đó bạn, hat tip to Hải Trương,

-----

Let us briefly consider exactly what is "America's Stake in Vietnam":

(1) First, Vietnam represents the cornerstone (hòn đá tảng) of the Free World (thế giới tự do) in Southeast Asia, the keystone to the arch (đá đỉnh vòm của chiếc vòm), the finger in the dike (ngón tay ở đập, nhắc đến chuyện chú bé Hà Lan ấn tay vào lỗ thủng ở đập để cứu làng khỏi lụt, giống "lấy thân mình lấp lỗ châu mai" phết). Burma, Thailand, India, Japan, the Philippines and obviously Laos and Cambodia are among those whose security would be threatened if the Red Tide (làn sóng đỏ) of Communism overflowed into Vietnam. In the past, our policy-makers have sometimes issued contradictory statements on this point - but the long history of Chinese invasions (xâm lược) of Southeast Asia being stopped by Vietnamese warriors should have removed all doubt on this subject.

Moreover, the independence of a Free Vietnam is crucial to the free world in fields other than the military. Her economy is essential to the economy of Southeast Asia; and her political liberty is an inspiration to those seeking to obtain or maintain their liberty in all parts of Asia - and indeed the world. The fundamental tenets of this nation's foreign policy, in short, depend in considerable measure upon a strong and free Vietnamese nation.

(2) Secondly, Vietnam represents a proving ground of democracy in Asia. However we may choose to ignore it or deprecate it, the rising prestige and influence of Communist China in Asia are unchallengable facts. Vietnam represents the alternative to Communist dictatorship. If this democratic experiment fails, if some one million refugees have fled the totalitarianism of the North only to find neither freedom nor security in the South, then weakness, not strength, will characterize the meaning of democracy in the minds of still more Asians. The United States is directly responsible for this experiment - it is playing an important role in the laboratory where it is being conducted. We cannot afford to permit that experiment to fail.

(3) Third and in somewhat similar fashion, Vietnam represents a test of American responsibility and determination in Asia. If we are not the parents of little Vietnam, then surely we are the godparents. We presided at its birth, we gave assistance to its life, we have helped to shape its future. As French influence in the political, economic and military spheres has declined in Vietnam, American influence has steadily grown. This is our offspring - we cannot abandon it, we cannot ignore its needs. And if it falls victim to any of the perils that threaten its existence - Communism, political anarchy, poverty and the rest - then the United States, with some justification, will be held responsible; and our prestige in Asia will sink to a new low.

(4) Fourth and finally, America's stake in Vietnam, in her strength and in her security, is a very selfish one - for it can be measured, in the last analysis, in terms of American lives and American dollars (tính bằng mạng sống lính mỹ và tiền đô-la mỹ). It is now well known that we were at one time on the brink of war in Indo-china - a war which could well have been more costly, more exhausting and less conclusive than any war we have ever known. The threat to such war is not now altogether removed from the horizon. Military weakness, political instability or economic failure in the new state of Vietnam could change almost overnight the apparent security which has increasingly characterized that area under the leadership of Premier Diem. And the key position of Vietnam in Southeast Asia, as already discussed, makes inevitable the involvement of this nation's security in any new outbreak of trouble.

theo bạn, từ parents và godparents ở đoạn 3 có thể dịch là "cha mẹ ruột" và "phụ huynh đỡ đầu", từ đó cho rằng Mỹ có tâm thế "cha mẹ" của chính quyền Sài Gòn không?

Bài trước: Lenin có phải là gián điệp của Đức?

Lenin có phải là gián điệp của Đức?

bài báo của Sean Mcmeekin trên tờ New York Times khẳng định đúng vậy: là người quan trọng nhất nhận tài trợ của Đức vì kịch liệt phản chiến, ủng hộ Ukraine giành độc lập (mục tiêu chính của phe Liên minh Trung tâm); trong bài luận “Chủ nghĩa Xã hội và Chiến tranh” (Socialism and War, 1915), Lenin lập luận rằng các nhà cách mạng nên thâm nhập vào quân đội và biến họ trở thành người cộng sản, kích động bạo loạn và chủ động gây thất bại cho chính quyền của họ”.

...“Luận cương Tháng Tư” (April Theses) ủng hộ lật đổ chính phủ lâm thời (nắm quyền từ sau cuộc Cách mạng tháng Hai). Trong cuộc đảo chính Những Ngày Tháng Tư, xảy ra hai tuần sau khi Lenin trở về, các thành viên Bolshevik đã cầm những tấm áp phích chống chiến tranh, trên đó kêu gọi đoàn kết với kẻ thù (“Người Đức là anh em của chúng ta”). Sau âm mưu đảo chính thứ hai, được gọi là Những Ngày Tháng Bảy, Lenin và 10 người Bolshevik khác bị buộc tội “phản bội và nổi dậy có vũ trang.” Hàng loạt nhân chứng đã đưa ra lời khai về: việc chuyển tiền từ Stockholm, rửa tiền thông qua một doanh nghiệp nhập khẩu của Đức, việc Đức tài trợ cho tờ báo Pravda của Bolshevik (bao gồm cả các phiên bản dành cho quân đội tiền tuyến), về mức trợ cấp khi họ cầm áp phích Bolshevik trong các cuộc biểu tình đường phố (10 rúp) hoặc tham gia chiến đấu trong Hồng Quân (40 rúp/ngày)...

đọc chi tiết bài dịch tiếng Việt ở nghiencuuquocte,

-----

What singled Lenin out from fellow Russian socialists was his fanatical opposition to the war and his support for Ukrainian independence, a key aim of the Central Powers. While other antiwar socialists like Trotsky genuinely abhorred the carnage and strove to bring the war to a halt by supporting protests and draft resistance, Lenin argued in his 1915 pamphlet “Socialism and War” that revolutionaries should instead infiltrate the armies and turn them red, promoting mutinies and actively seeking the defeat of “ ‘their’ governments” (Lenin’s own quotation marks).

...The “April Theses” advocated toppling the provisional government that had come to power after the February Revolution. During the April Days putsch, which occurred two weeks after Lenin’s return, Bolshevik activists held up antiwar placards that openly urged fraternization with the enemy (“the Germans are our brothers”). After a second attempted putsch, known as the July Days, Lenin and 10 other Bolsheviks were charged with “treason and organized armed rebellion.” Scores of witnesses came forward to testify about wire transfers from Stockholm, money-laundering via a German import business, the German financing of the Bolshevik newspaper Pravda (including editions aimed at front-line troops), the going rates for holding up Bolshevik placards in street protests (10 rubles) or for fighting in the Red Guards (40 rubles per day).

Bài trước: Cuộc chiến của kẻ cuối cùng: Ukraine cố thuyết phục Donald Trump không từ bỏ nước này

Lịch sử thư rác

một buổi tối tháng Năm năm 1864, một vài chính khách Vương quốc Anh nhận được bức điện vào giờ rất muộn

-> không biết là chiến tranh xảy ra hay sao, hay là nữ hoàng bị ốm?

mở thư thì chỉ là tờ quảng cáo của 1 tiệm nha khoa, sẽ mở cửa từ 10h sáng đến 5h chiều cho tới tháng 10,

đây được ghi nhận là ví dụ đầu tiên về "spam"

-----

From The Economist:

ON A May evening in 1864, several British politicians (chính trị gia) were disturbed (quấy rầy, làm phiền) by a knock at the door and the delivery of a telegram—a most unusual (chuyện lạ) occurrence at such a late hour. Had war broken out? Had the queen been taken ill? They ripped open the envelopes (phong bì thư) and were surprised to find a message relating not to some national calamity (tai họa), but to dentistry (chữa răng, nha khoa). Messrs Gabriel, of 27 Harley Street, advised that their dental practice would be open from 10am to 5pm until October. Infuriated (tức điên lên, giận run người), some of the recipients of this unsolicited (không mời mà đến) message wrote to the Times. “I have never had any dealings with Messrs Gabriel,” thundered (nạt nộ, lớn tiếng, chửi mắng) one of them, “and beg to know by what right do they disturb me by a telegram which is simply the medium of advertisement?” The Times helpfully reprinted the offending telegram, providing its senders with further free publicity.

This was, notes Matthew Sweet, a historian, the first example of what is known today as “spam”.

Bài trước: Trụ sở Công ty TNHH MTV Vận tải Đường sắt Sài Gòn

Trụ sở Công ty TNHH MTV Vận tải Đường sắt Sài Gòn

shared from Võ Tiến Cường.
-----

Tòa nhà Bureau du Chemin de fer của công ty Hỏa xa Đông Dương mạng phía Nam nay là trụ sở của Cty TNHH MTV Vận tải đường sắt Sài gòn ngự tại 136 đường Hàm Nghi nhìn sang chợ Bến Thành là một trong những toàn nhà có nhiều giá trị lịch sử.

Một trong số đó chính là trường bắn bao cát di động. Được dựng lên từ khoảng 1964 bởi chính phủ thủ tướng Nguyễn Cao Kỳ. Nơi đây đã từng xử bắn khá nhiều giang hồ hảo hán cũng như biệt động sài gòn.

Nhưng nổi tiếng nhất là vụ xử bắn hoa kiều Tạ Vinh, 34 tuổi, ông trùm đầu cơ gạo sắt thép thời đó. Tết âm lịch 1964 giá gạo tăng vọt lên 7 đồng/kg mà chính phủ không làm sao can thiệp được. Tướng Kỳ triệu tập các hoa kiều chợ lớn tới và chỉ nói ngắn gọn : nếu trong 1 tuần giá gạo không quay trở lại bình thường thì một trong các ông sẽ bị xử bắn. Nhóm hoa kiều coi khinh lời nhắn nhủ này và giá gạo còn tăng tiếp.

Vụ bắt xử Tạ Vinh tại toà án binh đã diễn ra chóng vánh, bắt chấp mọi nỗ lực chạy tiền lo lót của hội doanh nhân hoa kiều chợ Lớn cũng như hội Tam Hoàng VN , Hồng Kong, rạng sáng ngày 14/3/1966, Tạ Vinh đã bị hành quyết tại trường bắn bao cát này. Tất nhiên sau đó việc thao túng thị trường của người Hoa vẫn tiếp tục nhưng không bao giờ có chuyện đẩy giá quá đáng như trước khi có vụ Tạ Vinh.

Bài trước: Thổ Nhĩ Kỳ quật khởi

Thổ Nhĩ Kỳ quật khởi

by Nguyễn Xuân Nghĩa, shared via Dainamax Tribune.

-----

Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ (Turkey) là quốc gia còn lại của Đế quốc Ottoman được thành lập từ 1299 và bị tan rã sau Thế chiến I, từ năm 1919 đến 1921.

Qua Thế chiến II (1939-1945), xứ Thổ cố gom lại các mảnh vụn của một đế quốc tiêu vong, lại gặp quá nhiều khó khăn kinh tế nên tránh bị lôi vào trận chiến của liệt cường. Thổ giữ thế trung lập. Nhưng sau khi Thế chiến kết thúc, đúng 70 năm trước, vào năm 1946, xứ Thổ bỗng giật mình vì một đòi hỏi của Liên bang Xô viết. Hồ Sơ Người-Việt phải khởi sự từ chuyện đó thì mới hiểu chuyện nay.

Ít ai để ý là 10 năm trước đấy, khi Đức quốc xã của Hitler tấn công vùng Phi quân sự Rhineland và Phát xít Ý của Mussolini tỏ ý muốn chiếm đóng khu vực Anatolia (Tiểu Á, vùng đất Á Châu của nước Thổ), Chính quyền Thổ lo ngại và yêu cầu các nước cùng duyệt lại chính sách quản trị các eo biển Dardanelles và Bosporus trong khu vực, bằng quy chế kiểm soát quân sự.

Đấy là nguồn gốc của văn kiện gọi là Công ước Montreux (tên một thành phố của xứ Thụy Sĩ trung lập) ký kết ngày 20 Tháng Bảy 1946 và được Hội Quốc Liên (League of Nations, tiền thân của Liên Hiệp Quốc) chính thức ban hành từ ngày chín Tháng 11 năm 1936. Ngày nay, văn kiện ấy vẫn còn giá trị.

Có 11 quốc gia tham dự hội nghị Montreux và ký vào Công ước: Anh, Áo, Bulgaria, Pháp, Đức, Hy Lạp, Nhật Bản, Romania, Liên Xô, Thổ và Nam Tư. Là cường quốc đã gây lo sợ cho Thổ, nước Ý không có mặt. Hoa Kỳ còn dửng dưng hơn, chẳng thèm gửi đại biểu đến họp!

Trong hội nghị được triệu tập ngày 22 Tháng Sáu, ba nước Anh, Thổ và Liên Xô đều tìm cách bảo vệ quyền lợi của mình. Với hậu thuẫn của Pháp, Anh và Thổ muốn ngăn Liên Xô từ Hắc Hải vượt eo biển xuống Địa Trung Hải, trong khi Liên Xô đòi tự do lưu thông qua các cửa ải ngoài biển.

Kết quả là Công ước Montreux trao cho Thổ Nhĩ Kỳ nhiệm vụ bảo vệ eo biển: thời bình thì mọi thương thuyền được lưu thông tự do, các chiến hạm không thuộc Hắc Hải mà qua lại hai eo biển trên thì phải chấp nhận quy định rõ rệt về kích thước và sức trọng tải và không được đậu trong Hắc Hải quá 21 ngày. Gặp thời chiến, Thổ Nhĩ Kỳ có quyền cấm các nước lâm chiến đưa chiến hạm vào Hắc Hải, mục tiêu là bảo vệ tính chất trung lập của vùng biển này.

Năm 1946, Liên Xô lại gây áp lực đòi Thổ cho chiến hạm của mình lập căn cứ tại Dardanelles. Để gây sức ép, Moscow đòi chủ quyền trên một phần đất miền Đông của xứ Thổ, hăm he khuấy động dân Kurd đòi ly khai và ủng hộ việc Syria đòi tỉnh Hatay của Thổ. Khi ấy, Thổ Nhĩ Kỳ mới kêu cứu Hoa Kỳ.

Chính quyền Harry Truman có cơ hội tiến hành chánh sách be bờ ngăn Liên Xô tử bùng biển Baltics miền Bắc qua Hắc Hải mà vào tới Địa Trung Hải. Chủ thuyết Truman ra đời vào đầu năm 1947, sau khi Truman yêu cầu Quốc hội viện trợ cho Thổ và Hy Lạp - "nhằm yểm trợ các dân tộc tự do có thể bảo vệ ước nguyện của mình".

Ngày nay, tức là 70 năm sau, tranh chấp Nga Thổ đang khơi lại mâu thuẫn cũ, nhưng với nhiều diễn viên mới trong một cuộc cờ còn phức tạp hơn xưa!

Nga Thổ Tái Kiến

Trong lịch sử, Đế quốc Nga và Đế quốc Ottoman từng có nhiều tranh chấp, thậm chí 12 lần chinh chiến từ thế kỷ 17 đến giữa thế kỷ 19. Qua hậu bán thế kỷ 20, kế thừa Đế quốc Ottoman, Thổ ngả theo Tây phương để tự vệ và trở thành hội viên Hồi giáo duy nhất của Minh ước NATO trong 40 năm Chiến tranh lạnh giữa hai khối.

Sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, Âu Châu phát triển dân chủ qua khu vực Đông-Trung Âu dưới lá chắn bảo vệ của NATO. Với thế giới thì đấy là sự tiến hóa tốt đẹp. Với lãnh đạo Nha thì đấy là xâm lấm và triệt tiêu ảnh hưởng – chẳng khác gì Trung Cộng đời nay. Vì vậy Putin muốn xây dựng vùng trái độn quân sự vây quanh lãnh thổ và tìm lại ảnh hưởng đã mất của Đế quốc Nga.

Biến cố gây chấn động cho xứ Thổ là việc Putin đưa quân vào Georgia Tháng Tám năm 2008 và yểm trợ mà thực tế là chiếm đóng hai khu vực ly khai của xứ này. Thời đó, Putin nổi điên khi Chính quyền Ankara cho phép các chiến hạm Mỹ được vào tiếp tế các hải cảng của Georgia trong biển Hắc Hải. Biện pháp trả đũa của Putin là chặn cả ngàn xe vận tải của Thổ tại biên giới Nga. Chuuyện ấy, chúng ta ít để ý.

Qua năm 2014, khi Putin chiếm đóng bán đảo Crimea của Ukraine thì xứ Thổ như bị nghẹn.

Bán đảo này có 30 vạn người Tatars nói tiếng Thổ cần được Ankara bảo vệ. Nhưng, Thổ còn thấy mối nguy sâu xa hơn: từ nay Nga mặc nhiên sử dụng quân cảng Sevastopol tại Crimea mà khỏi cần Ukraine cho phép. Và nâng cấp hạm đội để đe dọa quyền quản lý các eo biển của Thổ.

Tháng Chín vừa qua, khi Nga đưa quân vào Syria thì mối nguy của năm 1946 tái diễn. Nga có quân gần miền Nam của Thổ Nhĩ Kỳ, liên kết với Iran và Iraq, xúi giục phong trào ly khai trong tỉnh Hatay của Thổ và chặn đứng ảnh hưởng của Ankara trong cộng đồng dân Thổ tại Syria lẫn việc Ankara yểm trợ các lực lượng võ trang của hệ phái Sunni chống chế độ Bashar al-Assad tại Damascus.

Đấy là bối cảnh địa dư và lịch sử giải thích vì sao có vụ đụng độ khi oanh tạc cơ Sukhoi của Nga bị Thổ bắn hạ.

Việc Putin đưa hỏa tiễn phòng không vào Syria sau khi máy bay bị bắn hạ thật ra không đáng chú ý bằng việc Nga có thể sự dụng "Đường Cao Tốc Syrian Express" để đưa chiến hạm từ Sevastopol trong Hắc Hải tới quân cảng Tartus của Syria, tại miền Đông Địa Trung Hải. Với tư cách quản trị các eo biển Dardanelles và Bosporus "trong thời bình", Thổ có thể, trên lý thuyết, gây khó cho nhu cầu quân vận của Nga, khi đòi kiểm tra chiến hạm của Putin căn cứ trên Công ước Montreux. Nhưng Điều 20 của Công ước cũng cho phép Thổ, trong "thời chiến", khóa luôn con đường Nam tiến của các chiến hạm Nga.

Vì dụng binh thì vẫn cần chính nghĩa, vấn đề ngoại giao và định nghĩa về trách nhiệm hay thẩm quyền của các nước đối với Công ước Montreux là một đề tài nên theo dõi! Nó có thể gỉai thích sự hậm hực của Putin.

Người ta cứ so sánh Tổng thống Recep Tayyp Erdogan của xứ Thổ với Vladimir Putin. Cả hai đều có máu độc tài, quả cảm mà liều lĩnh, v.v… Nhưng biết đâu chừng là bất cứ ai lên lãnh đạo đều lãnh di sản của địa dư và lịch sử và khi hữu sự thì phải bảo vệ quyền lợi của quốc gia?

Cũng vậy, nếu hiểu ra di sản ấy, người ta có thể ít nhiều biết trước rằng trong cuộc cờ này, cả Moscow và Ankara cũng bị những giới hạn...

xem thêm ở Dainamax Tribune.

Bài trước: Nỗi buồn chiến tranh

Trật tự thế giới

"Ứng cử viên Mãn Châu Lý"

George Herbert Walker Bush

George Herbert Walker Bush

George Herbert Walker Bush, (12/6/1924-) là Tổng thống thứ 41 của Hiệp Chúng Quốc Hoa Kỳ (1989–1993).

Trước khi trở thành Tổng thống, Bush đã là một Dân biểu Hoa Kỳ của tiểu bang Texas (1967-1971), Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc (1971-1973), Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa (1973-1974), Trưởng Văn phòng Đại diện Hoa Kỳ tại Trung Hoa (1974-1976), Giám đốc Cục Tình báo Trung ương CIA (1976-1977), Chủ tịch Ngân hàng Quốc tế I tại Houston (1977-1980), và là Phó Tổng thống thứ 43 của Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Ronald Reagan (1981-1989). Là một phi công hải quân được tặng thưởng huân chương, Bush là cựu chiến binh cuối cùng của Thế chiến thứ hai phục vụ như là một Tổng thống Hoa Kỳ.

Thời thơ ấu và thanh niên

George H. W. Bush hồi nhỏ. The photograph depicts George H. W. Bush taking his first steps at his grandfather's house in Kennebunkport, Maine.

George Herbert Walker Bush được sinh ra ở Milton, Massachusetts cha là Prescott Bush thượng nghị sĩ Hoa Kỳ đại diện cho tiểu bang Connecticut và mẹ là Dorothy Walker Bush. Cậu được đặt tên theo ông ngoại là George Herbert Walker, Sr..

Bush bắt đầu đi học ở Trường ban ngày Greenwich Country ở Greenwich, Connecticut, rồi theo học Phillips Academy ở Andover, Massachusetts từ 1936 đến 1942.

Thế chiến II

Sau khi tốt nghiệp Phillips Academy vào tháng 6 năm 1942, Bush gia nhập Hải quân Hoa Kỳ vào ngày cậu tròn 18 tuổi và muốn trở thành một phi công. Sau một khóa học kéo dài 10 tháng, Bush được phân công về Dự bị Hải quân vào tháng 6 năm 1943, vài ngày trước khi tròn 19 tuổi, được xem như là phi công hải quân trẻ tuổi nhất lúc đó.

Sau khi được huấn luyện, Bush được phân công về phi đội Torpedo (VT-51) với vai trò sĩ quan không ảnh vào tháng 9 năm 1943, phi đội này thuộc Hàng không Mẫu hạm USS San Jacinto vào năm 1944.

Vào ngày 2 tháng 9 năm 1944, Bush lái một trong 4 chiếc máy bay của phi đội VT-51 tấn công vào những địa điểm đóng quân của Phát xít Nhật ở Chichi Jima. Máy bay của Bush bị bắn rơi nhưng Bush được cứu sống.

Bush sau đó quay về lại San Jacinto vào tháng 11 năm 1944 và tham gia các trận chiến ở Philippines.

Khi San Jacinton quay lại Guam, phi đội, đã tổn thất nặng nề, được thay thế và được gửi về Hoa Kỳ. Cho đến hết 1944, Bush đã bay 58 phi vụ không kích và được đón nhận huân chương Distinguished Flying Cross, 3 Huân chương Không lực (Air Medals), Presidential Unit Citation được trao tặng trên San Jacinto.

Sau những kinh nghiệm chiến trường quý báu này, Bush được phân công về [Căn cứ Hải quân Norfolk] và được huấn luyện để trở thành phi công phóng thủy lôi. Sau đó Bush được phân công với vai trò là một phi công trong phi đội torpedo mới, VT-153.

Với sự đầu hàng của phát xít Nhật, Bush được giải ngũ trong danh dự vào tháng 9 năm 1945 và vào Đại học Yale.

Vào năm 2003, hàng không mẫu hạm USS George H.W. Bush, thuộc lớp Nimitz bắt đầu được đóng cho Hải quân Hoa Kỳ, và dự định sẽ hoàn thành vào năm 2009.

Sau chiến tranh

Tổng thống Gerald Ford, Richard Nixon, George Herbert Walker Bush, Ronald Reagan và Jimmy Carter (từ trái sang phải). Ngoại trừ Jimmy Carter và George H. W. Bush, các tổng thống còn lại đã qua đời.

Khi tại Yale, Bush tham gia Delta Kappa Epsilon và được bầu là chủ tịch hội. Vào năm cuối, cũng như người con trai sau này George W. Bush (1968) and và cha Prescott S. Bush (1917), ông Bush được kết nạp vào hội bí mật Đầu lâu và Xương chéo (Skull and Bones) vào năm 1948, giúp ông xây dựng những mối quan hệ và ủng hộ về mặt chính trị. Thành viên của Hội Đầu lâu và Xương chéo đã giúp đỡ rất nhiều trong chiến dịch tranh cử tổng thống của ông về sau này bằng những chiến dịch quyên tiền quảng cáo khá lớn.

George Bush thành hôn với Barbara Pierce vào ngày 6 tháng 1, 1945. Họ có 6 người con: George W., Pauline Robinson ("Robin") (1949–1953, mất vì leukemia), John (Jeb), Neil, Marvin, và Dorothy Walker.

Bài trước: Prescott Sheldon Bush

"Ứng cử viên Mãn Châu Lý"

shared from Lịch sử hiện đại.

-----

James Power Carne - Người hùng bị nghi ngờ đã bị "tẩy não", "Ứng cử viên Mãn Châu Lý"

James Power Carne (1906 - 1986) , cựu quân nhân người Anh trong chiến tranh Triều Tiên, chỉ huy tiểu đoàn 1 trung đoàn Gloucestershire trong chiến dịch sông Imjin, Hàn Quốc năm 1951. Ngày 22 tháng 4 năm 1951, Carne chỉ huy 700 lính Anh rút về phòng thủ trên đồi 235 với nhiệm vụ cầm chân 10,000 lính Chí nguyện quân Trung Hoa trong khi lực lượng LHQ đang tập hợp phòng thủ sau những đợt tấn công dữ dội của Trung Hoa. Nếu quân Trung Hoa vượt qua được ngọn đồi khi lực lượng LHQ chưa kịp tập hợp có thể dẫn đến việc phòng tuyến bảo vệ thủ đô Seoul bị chọc thủng đe dọa đến thủ đô Hàn Quốc. Bị áp đảo hoàn toàn về quân số, Carne đã thể hiện sự dũng cảm và khả năng chỉ huy khi vừa chiến đấu dưới làn đạn vừa động viên binh sĩ chiến đấu trước "biển người" của Trung Hoa và nhiều lần đẩy lùi các cuộc tấn công mặc dù đã có lúc quân Trung Hoa đã tiến sát đỉnh đồi. Ngày 25 tháng 4, sau các cuộc tấn công bất thành cuối cùng chí nguyện quân Trung Hoa dã chiếm được cứ điểm, Carne cùng những người sống sót bị bắt làm tù binh, lúc này lực lượng LHQ đã bố trí phòng thủ đảm bảo an toàn cho Seul, cuộc phản công của Trung Hoa tạm thời bị đẩy lùi.

Trong khi các binh sĩ Anh bị đưa đi "học tập cải tạo" (re-educated) thì Carne bị tách ra biệt giam, bị thử các loại thuốc tác động đến thần kinh và được cho là đã bị Trung Hoa "tẩy não" để quay lại thực hiện phá hoại các quốc gia phương Tây nhưng bất thành. Năm 1953, Carne được thả tự do sau chiến tranh và được trao tặng Thập tự Victoria, huân chương cao quý nhất của Khối thịnh vượng chung và Thập tự chiến công của Hoa Kỳ. Việc Carne bị nghi ngờ bị Trung Hoa "tẩy não" đã gây 1 số quan tâm của giới tiểu thuyết viễn tưởng, Carne trở thành nguồn cảm hứng cho cuốn tiểu thuyết viễn tưởng "Ứng cử viên Mãn Châu Lý" (The Manchurian Candidate) đã được dựng thành phim năm 1962 và 2004.

Bài trước: Nỗi buồn chiến tranh