video
Thư viện
Tài trợ
President vs Chairman
25 Feb, 2024
shared from Giang Le.
-----
Xin phép múa rìu qua mắt các chuyên gia tiếng Anh một lần nữa. Hai từ trong tiếng Anh: president và chairman khi dịch sang tiếng Việt đều là chủ tịch. Tuy nhiên thông thường chairman là "chủ tịch" của một hội đồng (committee, board) mà mọi thành viên ngang hàng nhau, còn president là người đứng đầu một tổ chức có tính phân cấp (company, university, government).
Với các trường đại học Mỹ president phải hiểu là hiệu trưởng, là người chịu trách nhiệm điều hành/quản lý trường hàng ngày còn chairman (of the board) là chủ tịch của một hội đồng có trách nhiệm giám sát hoạt động của trường tuân thủ theo "điều lệ/hiến pháp". President, giống như CEO của công ty, có lương (rất cao), còn chairman (và các board member khác) thường không có lương mà chỉ được trả các chi phí liên quan đến việc tham gia vào board. Bởi vậy các bạn nên cẩn thận khi dịch chữ president/chairman trong bối cảnh trường đại học và khi bàn về lương của "chủ tịch" trường đại học. [Ở Úc hiệu trưởng trường đại học là Vice Chancellor, còn Chancellor là một vị trí hình thức có thể dịch là "chủ tịch"].
Trong công ty (theo hệ thống Anh/Mỹ) president không phải là người có quyền lực (điều hành) cao nhất, người đó là CEO (mặc dù có CEO kiêm luôn president). Chữ president trong bối cảnh này có nhiều nghĩa tùy thuộc từng công ty. Có khi president là người đứng đầu một bộ phận trong công ty, vd president of sales, president of marketing..., nhưng cũng có khi president là một chức vụ phó cho CEO (vì ít ai dùng chữ vice-CEO). President (và vice-president) còn có một nghĩa nữa là cấp bậc (khác với chức vụ) chỉ mức độ quan trọng của người giữ tên gọi đó (để dễ hiểu bạn liên hệ với cấp bậc đại tá trong quân đội, còn chức vụ có thể là sư đoàn trưởng). Trong trường hợp này bạn có thể thấy title đại loại như "President - Head of Sales" hay "VP - Customer Service". Lưu ý vì VP (vice president) ở đây là cấp bậc nên trong một bộ phận có thể có vài VP nhưng không có president. Ngược lại một công ty có thể có vài president mà không có VP.
Một chữ nữa khá oái oăm khi phải dịch sang tiếng Việt là director. Nếu là công ty theo hệ thống Anh/Mỹ dịch thành "giám đốc" là sai. Thông thường director là thành viên hội đồng quản trị (Board of Directors). Tuy nhiên cũng có công ty sử dụng chữ director với nghĩa cấp bậc như president/VP bên trên. Bởi vậy nếu thấy một người có title "Director of Marketing" thì cần hiểu đó là một nhân vật có vai vế trong marketing department của công ty, thường là head của department đó (nhưng không nhất thiết). Vậy nên đừng thắc mắc nếu bạn thấy title "Director - Head of Marketing" hay "VP - Head of Sales". Nhưng nếu bạn thấy title "Managing director" thì đó chắc chắn là sếp lớn trong công ty. Nói chung bất kỳ khi nào có chữ "managing" thì title đó quan trọng, vd managing director, managing president, managing partner..., còn nếu chỉ là president/VP hay director thì còn tuỳ.
Bài trước: Nightingale = đêm đầy bão
Chữ "assistant" nghĩa thông thường đúng là "trợ lý". Tuy nhiên khi gắn với chức vụ ở các nước Anh/Mỹ/Úc thì dịch như vậy không chính xác và dễ bị hiểu nhầm. Một ví dụ mà nhiều người đã biết là "assistant professor" không phải là "trợ lý (cho) giáo sư" mà là một chức trước khi trở thành "phó giáo sư" (associate professor).
Tương tự như vậy khi chữ "assistant" đứng trước một chức vụ nào đó (trong trường hợp của ông Wayne Barford là "assistant commissioner") thì chỉ mang nghĩa một chức vụ thấp hơn chứ không phải "trợ lý cho". Trong hệ thống thuế của Úc "assistant commissioner" là vị trí thứ ba, sau "commissioner" và "deputy commissioner" (hệ thống cảnh sát của Úc cũng vậy). Nhiều trường hợp các vị "assistant" này là trưởng một bộ phận lớn trong một tổ chức chứ không làm trợ lý cho ai cả.
Chức "commissioner" dịch thành "ủy viên" cũng không chính xác. Ở Úc sở thuế và một số cơ quan nhà nước khác (có tính độc lập tương đối với chính phủ) được gọi là "commission". Người đứng đầu những "commission" này là "commissioner". Nên đúng ra "taxation commissioner" nên dịch là "(tổng) giám đốc sở thuế". Còn "High Commissioner" lại là "Đại sứ".
Chức "Vice Chancellor" trong hệ thống đại học Úc phải dịch là "Hiệu trưởng" chứ không phải "Hiệu phó" dù có chữ "vice" đằng trước.