Thảm họa Smolensk: Ba Lan dự định khai quật thi hài các nạn nhân vụ tai nạn máy bay để chứng minh thuyết âm mưu liên quan đến Nga

Photo courtesy Magic Madzik.

Chính phủ cánh hữu cho rằng cái chết của Tổng thống Lech Kaczynski không hề là một tai nạn.

Kể từ khi chiếc máy bay chở Tổng thống khi đó là Lech Kaczynski bị rơi gần thành phố Smolensk của Nga ngày 10 tháng 4 năm 2010, làm chết tất cả 96 người trên máy bay, đảng Luật pháp và Công lý của Ba Lan (PiS) đã rối hết tâm trí vì các thuyết âm mưu. Hiện nay đảng này đang cầm quyền và được lãnh đạo bởi ông Jaroslaw Kaczynski, em trai song sinh của cố Tổng thống, người tin rằng Nga đã khiến chiếc máy bay rơi -- có lẽ có sự thông đồng của kẻ thù chính trị Ba Lan của đảng PiS. Vì vậy, chính phủ đang cho tiến hành khai quật các thi hài. Một nhóm các chuyên gia quốc tế sẽ kiểm tra các thi thể để tìm bằng chứng của hành vi gian trá. Nhiều gia đình nạn nhân không muốn người thân bị đào lên, nhưng họ được cho biết họ không có quyền lựa chọn.

Động thái này dường như không xuất phát từ nhu cầu chính trị. Đảng PiS rất được lòng dân, chủ yếu là do các chính sách phúc lợi hào phóng, trong đó bao gồm khoản trợ cấp rộng rãi hằng tháng cho trẻ em mà đảng này đưa ra. Theo một cuộc thăm dò gần đây nhất, chỉ 27% người Ba Lan tin vào thuyết âm mưu về vụ tai nạn. Nhưng vấn đề Smolensk lại là điều quan trọng đối với các cử tri cốt lõi của đảng PiS, chủ yếu là những người lớn tuổi sống ngoài các thành phố lớn.

Đầu năm nay, Bộ trưởng quốc phòng của Ba Lan, Antoni Macierewicz, người từng tuyên bố chiếc máy bay đã nổ trước khi đâm xuống, thông báo rằng một cuộc điều tra mới đang được tiến hành. Ông Kaczynski đã nhiều lần nói bóng gió rằng kẻ thù của mình - Donald Tusk, cựu lãnh đạo của đảng trung dung Cương lĩnh Công dân và là thủ tướng vào thời điểm ấy, đã phần nào liên quan tới vụ tai nạn hoặc trong việc che đậy sau đó. Ông Tusk hiện tại là Chủ tịch Hội đồng châu Âu; tháng trước, ông Kaczynski bóng gió rằng Warsaw có thể sẽ không ủng hộ ông Tusk trong nhiệm kỳ thứ hai vào tháng Năm.

Những người ủng hộ việc khai quật chỉ ra rằng cuộc khám nghiệm tử thi mà chưa mấy ai quên đối với nhà lãnh đạo thời chiến Wladyslaw Sikorski của Ba Lan trong năm 2008 đã vạch trần giả thuyết ông bị ám sát. (Một nghị sĩ đảng PiS lưu ý rằng việc khám nghiệm tử thi chậm thường hữu ích, dẫn chứng tới việc kiểm tra khảo cổ học đối với Pharaoh Tutankhamun.) Nhưng chỉ 10% người Ba Lan ủng hộ việc khai quật. Thân nhân của một số nạn nhân cảm thấy kinh hãi. Hơn 200 người đã ký thư phản đối. Một góa phụ đã bày tỏ nỗi thất vọng vì phải nhìn thấy xác chồng mình bị đào lên để chứng minh "sự tồn tại của một cuộc tấn công mà tôi không tin là có."

Bức thư đã chẳng có mấy tác dụng. Quan tài của Lech Kaczynski và vợ Maria, chôn trong hầm mộ dưới lâu đài Wawel tại Krakow, có thể sẽ được mở ra trong tháng này. Nhiều cuộc khai quật sẽ diễn ra sau đó. Trong khi đó, một bộ phim Ba Lan phát hành vào mùa thu này, "Smolensk", có nội dung về một nhà báo hoài nghi dần trở nên tin rằng những tin đồn là đúng. Bộ phim bao gồm cả các cảnh quay ông Tusk đang say sưa trò chuyện với ông Vladimir Putin. Tại buổi ra mắt, ông Kaczynski nói rằng bộ phim "chỉ đơn thuần miêu tả sự thật". Không phải vậy, nhưng trong một thế giới mà ranh giới giữa thực tế và hư cấu đang ngày càng bị phớt lờ, thì điều đó chẳng có ý nghĩa gì nhiều.

Quỳnh Anh
The Economist

Post a Comment

Tin liên quan

    Tài chính

    Trung Quốc