video
Thư viện
Tài trợ
Khác biệt giữa disease, illness, sickness
21 Jul, 2023
shared from fb Nguyễn Tuấn,
-----
Hôm nọ một bạn đọc bên nhà hỏi tôi về khác biệt giữa disease, illness, sickness. Mấy chữ này trong tiếng Việt thì đều có nghĩa chung là 'bệnh', nhưng tiếng Anh thì phân biệt khá rạch ròi. Trước đây tôi có dịp bàn về ba chữ này, và nay xin chia sẻ với các bạn, trước là trả lời bạn đọc và sau là ... học tiếng Anh.
Nguồn đáng tin cậy nhứt để tham khảo về disease, illness, và sickness là bài báo trên các tập san y học. Tập san BMJ có ít nhất là một bài (1) bàn về những khác biệt mang tính khái niệm giữa 3 chữ đó. Tôi tóm tắt những ý chính trong bài đó như sau:
Disease là một quá trình bệnh lí, mà căn nguyên của nó là các yếu tố liên quan đến sinh lí. Ví dụ như nhiễm trùng, ung thư, hay bệnh có căn nguyên không rõ ràng như schizophrenia được xem là 'disease'. Đây là những bệnh lí được chẩn đoán một cách khách quan, chứ không chủ quan qua cảm nhận của người bác sĩ. Tiếng Việt chúng ta dịch disease là 'bệnh tật'.
Illness là cảm nhận từ trải nghiệm về một trạng thái không khoẻ, không lành mạnh. Thường thì illness mang tính nội tâm của một cá nhân, và do đó nó mang tính chủ quan. Illness có thể là một disease nếu qua xét nghiệm, nhưng cũng có thể không phải là disease mà chỉ là một cảm nhận chủ quan. Có lẽ nên dịch illness là 'ốm'.
Sickness là một cái trạng thái ngoại tại về tình trạng không khoẻ mạnh. Sickness mang tính xã hội, chứ không mang tính nội tại và cũng không mang tính sinh lí học. Chẳng hạn như "homesick" là nhớ nhà. Không ai nói nhớ nhà là một disease hay illness cả. Chữ sick có khi dùng với hàm ý miệt thị, khinh thường. "He is a sick person" thường hay được sử dụng để ám chỉ một người có những suy nghĩ bệnh hoạn, hợm hĩnh. Chẳng hạn như có những người sợ bóng sợ gió, sợ đi máy bay, sợ khủng bố, sợ tiếp xúc với người thuộc chủng tộc khác, thấy ai cũng đáng nghi ngờ, v.v. thì đó là sickness. Có lẽ dịch sickness là 'bệnh chứng'?
Trong tiếng Anh, chúng ta có thể nói "I HAVE a disease", nhưng không thể nói "I feel diseased" được. Tương tự, chúng ta có thể nói "I FEEL ill", nhưng không nên nói "I have an illness".
Tóm lại, 3 chữ / khái niệm này có thể phân biệt bằng 2 đặc tính: đánh giá và nguồn gốc. Về cách đánh giá, disease được đánh giá khách quan qua các phương tiện khoa học, còn illness và sickness thì đó là cảm nhận chủ quan. Về nguồn gốc, disease có nguồn từ rối loạn sinh học, illness cũng có thể bắt nguồn từ sinh học, nhưng sickness có nguồn từ xã hội và văn hoá là chánh.
Bài trước: Cryptocurrency nghĩa là gì?
Tags: english
Post a Comment