Vụ Hoài Linh và trách nhiệm giải trình

"Trách nhiệm giải trình" (tiếng Anh: accountability, có nguồn gốc Latin là accomptare), là trách nhiệm giải thích việc thực thi nhiệm vụ, công vụ hay những vấn đề liên quan đến trách nhiệm quản lý của mình khi được yêu cầu. Là một khía cạnh trong ngành quản trị, nó là trung tâm của các cuộc thảo luận liên quan đến các vấn đề trong khu vực công, các bối cảnh phi lợi nhuận và doanh nghiệp và cá nhân.

Trách nhiệm giải trình như thế liên quan đến quyền hạn và nghĩa vụ của mình. Nó không chỉ ở lĩnh vực công hay cơ quan nhà nước mà ngay ở những cá nhân. Quyền hạn đi đôi với trách nhiệm. Quyền hạn càng lớn thì trách nhiệm càng lớn ("With great power comes great responsibility"). Có vấn đề đạo đức nghiêm trọng khi anh có đầy đủ quyền hạn mà không thực thi trách nhiệm của mình.

Ở một xã hội phương Đông khép kín, người ta không thấy mình có trách nhiệm phải giải thích việc mình làm. Người dưới và người ngoài phải đoán ý và như thế các hành động có thể không được biện minh. Không giải thích thì đố mà ai biết hành động ấy có lợi ích như thế nào, ai có thể giám sát để hành vi ấy không gây tổn hại cho xã hội.

Hơn 6 tháng sau khi nhận tiền từ thiện, Hoài Linh không hề có thông tin hay giải thích về số tiền 14 tỷ được quyên tặng gửi vào tài khoản mình. Nghĩa là ý thức về trách nhiệm giải trình rất kém.

Có nhiều bạn trẻ, khi sai hẹn hay trễ deadline cũng không hề thấy có trách nhiệm giải trình về việc này. Khi có vấn đề cũng không tự nhận lãnh trách nhiệm mà đùn đẩy, đổ cho người khác. Đó cũng là một dạng trách nhiệm giải trình yếu kém.

Khi coach với các bạn, tôi cũng yêu cầu các bạn khá kỹ về điều này. Tất cả các hành vi, tập hay không tập, nghỉ hay hoãn đều phải được giải trình và có bằng chứng xác thực.

Trách nhiệm giải trình là một kỹ năng mà người trưởng thành, chuyên nghiệp cần thực hiện nhằm tạo sự tin tưởng lẫn nhau và tăng cường cố kết xã hội.