Tản mạn về chống dịch

ở Mỹ và ở Việt Nam,

Tôi có "may mắn" là cùng trải nghiệm thời điểm căng thẳng chống dịch ở cả hai nơi Mỹ- Việt Nam.

Tuy nhiên, ở Mỹ không tạo ra sự căng thẳng và lo lắng như VN mình. Cách chống dịch cơ bản để dân chúng không quá hoang mang đó là:

1 DỰA VÀO CHUYÊN GIA

Ngay khi CDC phát hiện vài ca, Tổng thống Donald Trump ngày 21/1/2020 thành lập ngay Đội

đặc nhiệm (Task force) chống dịch bao gồm: CDC, Bộ An ninh nội địa, Bộ Y tế-dịch vụ dân sinh, Bộ Giao thông và Bộ Ngoại giao.

Trong đó có hai thành viên điều phối chống dịch chính, là bà Bác sĩ Deborah Birx và ông Anthony Fauci, cả hai đều là chuyên gia uy tín về miễn dịch và các bệnh truyền nhiễm hàng đầu nước Mỹ (và thế giới- bà Birx là chuyên gia về Vaccine và điều phối toàn cầu về chương trình chống dịch HIV).

Đặc biệt ông Fauci là nhà khoa học uy tín được nể trọng, tiếng nói của ông chỉ dựa vào khoa học chứ không bị tác động bất kỳ áp lực chính trị nào nên dù ông Trump không thích nhưng vẫn phải nghe.

Hằng ngày đội đặc nhiệm tiến hành họp báo để Tổng thống báo cáo với dân chúng việc đã làm và hướng làm, sau đó Tổng thống hoặc Phó Tổng thống cùng với hai cố vấn hàng đầu sẽ trả lời báo chí. Các bạn biết rồi, báo chí tự do nó hỏi thì ..toát mồ hôi. Nhiều lúc coi thấy thương ông Trump ghê, làm không lấy lương còn bị đảng đối lập đàn hặc, họp báo, chạy đua vận động bầu cử.. vv. Khổ lắm!

2 DỰA VÀO LUẬT PHÁP (RULE OF LAW)/HIẾN PHÁP

Ngay khi dịch xảy ra, các mặt hàng y tế thiếu hụt. Tổng thống cho kích hoạt ngay Đạo luật sản xuất quốc phòng có từ 1950 để dựa vào đó Tổng thống có toàn quyền huy động các nhà sản xuất tư nhân cung ứng. Kết quả là chỉ thời gian rất ngắn họ không những có đủ, mà còn viện trợ khắp thế giới trong đó có VN.

Song song đó Lưỡng viện Quốc hội ngay tháng giêng 2020 thông qua đạo luật CARES Act. "Coronavirus Aid, Relief, and Economic Security Act" gọi là đạo luật hỗ trợ, cứ trợ và an ninh kinh tế trong đại dịch Corona virus.

Dựa vào luật này dân chúng mặc nhiên ngồi nhà nhận tiền gọi là Economic Impact Payment (1,200 đô/người lớn, 600 đô/trẻ em) và tiền hỗ trợ thất nghiệp (600 đô/tuần từ liên bang cộng thêm một vài trăm đô/tuần nữa từ tiểu bang). Bình quân người thất nghiệp nhận khoảng 3,200 đô/tháng). Dân chúng không cần phải xin ai xác nhận cả, việc này do sở thuế (IRS) lo.

Còn như ở mình, vì chưa có hệ thống khai thuế hoàn chỉnh thì phía cơ quan bảo hiểm xã hội đứng ra chi trả trợ cấp (vì họ nắm rõ thu nhập đóng bảo hiểm), dân đâu cần kê khai rắc rối mất thời gian. Dĩ nhiên có một số lao động tự do thì với cách quản lý xá hội (tổ dân phố, cảnh sát khu vưc) như ở mình dư khả năng lập danh sách cho họ. Vấn đề là dựa vào luật nào khi chính phủ chưa ban bố tình trạng khẩn cấp về bệnh dịch và Quốc hội chưa ra đạo luật nào nên rất lúng túng.

3 CÁC KHÁI NIỆM CHỐNG DỊCH

Ở Mỹ không có các khái niệm như (ép) F0, F1. F2 hoặc Vùng xanh - đỏ - vàng rồi nào là chiến sĩ, xung kích, lô cốt, pháo đài rồi nào là hàng thiết yếu..vv

Họ chỉ dựa vào chuyên gia, dựa vào luật pháp. Vì dựa vào luật nên không có rào chắn, dựa vào chuyên gia nên không có cấm chợ tất cả diễn ra êm ru nhẹ nhàng không có ép iếc gì hết chỉ phân biệt mắc bệnh hoặc không và nặng hoặc nhẹ để nhập viện hay cách ly ở nhà.

Để hiểu các khái niệm trên kia thì mỗi người hiểu mỗi cách thế nên mới có ông phó phường ở Nha Trang kêu bánh mì không phải hàng thiết yếu. Và nếu liệt kê ra hết hàng thiết yếu thì ông phó này đứng dò cái sớ dài ngoằng kia chắc mất 30 phút dân mới được đi.. khổ!

Không nên đặt ra các khái niệm đó chỉ tốn thêm năng lượng xã hội vì riêng việc diễn giải nó đã.. loạn rồi.

Tất cả phải dựa trên Luật pháp và Hiến pháp vì nếu không thì một anh dân phòng có thể diễn giải về luật như cho đi hay không đi.. mà quyền đi lại là hiến định không thể để một anh dân phòng diễn giải nó - quá nguy hiểm!

Về việc rào chặn là không nên, vì sẽ nguy hiểm như cháy nổ v.v mình có tranh luận và đa số ý kiến cho rằng dân mình thiếu ý thức. Điều đó là sai, nếu an sinh xã hội như các gói cứu trợ làm tốt thì dân họ không dại gì dấn thân vào nguy khốn!

Mình chứng minh cho thấy là dân mình ý thức rất cao chứ không phán xét cảm tính như vậy mà cần phân tích, này nhé: Nhớ vụ Formosa xả thải độc cá chết, mình về quê thấy người ta tự nuôi heo gà chia nhau trong làng ăn xoay vần, họ không ăn cá đâu. Hoặc mới đây thôi, trước khi chỉ thị 16+ thì dân Sài Gòn lập tức tích trữ hàng hóa "thiết yếu" họ lo cái đói cái thiếu là thấy ngay trước mắt cái đã; con covid sao bằng cơn đói! Ý thức rất cao!

Hoặc xa hơn nữa cách đây gần 800 năm, nếu ý thức dân chúng thấp thì làm sao khi đó với dân có học ít ỏi thì làm sao có sức mạnh để 3 lần đại thắng quân Nguyên-Mông, nếu ý thức kém thì làm sao có câu chuyện cậu bé Trần Quốc Toản bóp nát trái cam vì không tham dự Hội nghị Bình Than?!

Câu trả lời là: Tin và lắng nghe người dân.

by Trương Lợi, hat tip to Nguyễn Cảnh Bình,

Post a Comment

Tin liên quan

    Tài chính

    Trung Quốc