CÁCH GỌI TÊN MỖI MIỀN

-----

Gần đây mình đọc sách dịch thấy các dịch giả hầu như dịch sai cách gọi mỗi miền ở VN, toàn dùng từ "Bộ" là cách gọi bây giờ. Ví dụ "Pháp chiếm 3 tỉnh miền Tây Nam Bộ", rất buồn cười.

Dịch chuẩn thì phải dùng từ cho đúng theo từng giai đoạn lịch sử.

Minh Mạng đặt mỗi miền là Kỳ, không phải Pháp đặt, Pháp nó đặt theo tiếng Pháp cơ, không việc gì phải nhục với chữ đó mà lảng tránh. Nam Kỳ có thống đốc, Trung Kỳ có khâm sứ, Bắc Kỳ có thống sứ đứng đầu. Tất cả đều là người Pháp.

Nam Kỳ thì quan chức Pháp cai trị trực tiếp, cũng giống như 3 TP nhượng địa là HN, HP và ĐN. Bắc Kỳ ban đầu có khâm sai đại diện của triều đình Huế đứng đầu, sau bỏ chức đó, chỉ có Thống sứ đứng đầu. Trừ HN và HP, là Pháp trực trị, còn lại các tỉnh vẫn có quan lại của Nam triều, bên cạnh có viên công sứ Pháp (mới là thực quyền). Trung Kỳ thì triều đình cai trị trực tiếp, nhưng bản chất vẫn do viên Khâm sứ đứng đầu và các tỉnh cũng có công sứ Pháp như ở Bắc Kỳ.

Đến thời Đế quốc VN (Trần Trọng Kim - Bảo Đại) đổi sang thành Bộ, bây giờ dùng lại từ đó, mình không hiểu sao lại gọi là Kỳ và Bộ như vậy, có ý nghĩa gì? Nam và Bắc Bộ có khâm sai đứng đầu, Nam Bộ có khâm sai được có mấy ngày thì mất chính quyền (do CP TTK tiếp quản Nam Bộ sau Bắc Bộ, vì Nhật bàn giao muộn, có thể do Nam Kỳ không còn của Đại Nam từ 1874).

Thời Quốc gia VN thì gọi 3 miền là Nam Việt, Trung Việt, Bắc Việt. Mỗi miền có Thủ hiến đứng đầu.

Đế quốc Việt Nam và Quốc gia Việt Nam có bộ máy hành chính là công chức người Việt trên cả nước. Nhật rồi Pháp không còn trực trị nữa.

Thời VNCH thì gọi mỗi miền là Phần. Thời này trung ương tập quyền. Bắc Phần chỉ có trên lý thuyết, Trung và Nam Phần chỉ là tên gọi, không phải là đơn vị hành chính, không có ai quản lý chung.

Thời VNDCCH và CHXHCNVN cũng trung ương tập quyền, gọi theo Đế quốc VN, mỗi miền gọi là Bộ. Không có ai đứng đầu, không không phải là đơn vị hành chính.

Từ này rất phổ biến, nhiều người dùng sai, vì chả có ai, sách nào chỉ dẫn tường tận.

SGK hay chửi CP TTK là bù nhìn, vô tích sự, nhưng anh em cần nhớ là hầu hết tên phố, đường cũ ở HN là do ông Trần Văn Lai, thị trưởng Hn của CP TTK đặt 1 cách rất khoa học. Tên quảng trường Ba Đình cũng do ông đặt.