video
Thư viện
Tài trợ
Ông già họ Lê
26 Sep, 2023
câu chuyện trích trong “Kho tàng truyện Cổ tích Việt Nam” (Nguyễn Đổng Chi)
Chuyện rằng có một ông già goá vợ, lấy vợ lẽ và 70 tuổi thì sinh được một thằng con trai. Ông già đặt tên cho thằng con là Phi (xưa dùng chữ Hán, viết là 非, nghĩa là “không phải”). Ông già rất thương con, nhưng vì đặt tên con là “Phi”, lại ở vào tuổi xưa nay hiếm mới có nó, nên người ta đồn rằng ông già nghi thằng Phi không phải con ruột của ông. Ông già lại có một cô con gái lớn với vợ trước. Cô con gái đã lấy chồng, mà anh chồng lại có tính tham. Ông già biết tính con rể, nên trước khi mất, sợ con rể chiếm gia sản, hắt hủi mẹ con thằng Phi, bèn để lại chúc thư (bằng chữ Hán) rằng:
七十而生非吾子也其田產交興子婿外人不得爭奪。
Thất thập nhi sinh phi ngô tử dã kỳ điền sản giao dữ tử tế ngoại nhân bất đắc tranh đoạt.
Câu này, chẳng có dấu chấm phẩy gì. Người xưa thường thế. Nguyễn Trãi viết “Phiến sách ngày xuân ngồi chấm câu”. “Chấm câu” hay “cú đậu” (句讀) nghĩa là cách ngắt câu, do sách chữ Hán xưa không có dấu ngắt câu, người đọc phải tự ngắt lấy**.
Thành ra, di chúc của ông già họ Lê có thể hiểu theo hai cách.
Một là: Bảy mươi tuổi mới sinh thằng Phi, là con trai ta. Ruộng đất ta giao cho con. Rể là người ngoài không được tranh đoạt. (七十而生非, 吾子也。其田產交興子。婿外人不得爭奪。)
Hai là: Bảy mươi tuổi mới sinh, nó không phải con ta. Ruộng đất ta giao cho con rể, người ngoài không được tranh đoạt. (七十而生非吾子也。其田產交興子婿。外人不得爭奪。)
Anh con rể lợi dụng tình cảnh mẹ kế goá bụa, lại thêm thằng Phi còn nhỏ, cố tình hiểu chúc thư theo cách thứ hai, chiếm hết ruộng đất, chỉ để cho mẹ con thằng Phi ít ruộng xấu. Về sau có vị quan giỏi chữ nghĩa giành lại công bằng cho mẹ con thằng Phi.
source: ngày ngày viết chữ,
Tags: book
1 Comments