Lược sử ngày mai của Yuval Noah Harari

[Ngày cuối tuần đọc gì? Một cuốn sách hay của Yuval Noah Harari "Con người thần thánh (Human Deus): Lược sử ngày mai"]

Những ai đã đọc Yuval Noah Harari đều biết về cuốn sách trước đó của "Con người thông thái (Homo Sapiens)", nói về lược sử ra đời, sự phát triển và thống trị muôn loài của con người. Cuốn sách "Con người thần thánh ,(Homo Deus)" dự báo về tương lai phát triển của loài người dưới tác động của khoa học công nghệ, đặc biệt là Trí tuệ nhân tạo (AI)

Dưới đây là một số nội dung chính:

1. Công nghệ đang tiến bộ theo cấp số nhân: Harari nhận thấy tốc độ tiến bộ công nghệ đang tăng tốc với tốc độ chưa từng thấy. Con người thông thái (Homo sapiens) không còn là thế lực thống trị thế giới và là trung tâm của vũ trụ. Dữ liệu, thuật toán và máy móc đang tiếp quản và vai trò của con người đang thay đổi.

2. Sự khác biệt giữa con người và máy móc ngày càng mờ nhạt: Khi công nghệ trở nên phức tạp hơn, ranh giới giữa con người và máy móc trở nên mờ nhạt hơn.

3. Con người đang tiến hóa thành người máy sinh học: Con người ngày càng biết cách sử dụng công nghệ để nâng cao thể trạng, tinh thần và trí óc của mình và theo thời gian chúng ta sẽ trở thành "Con người thần thánh (Homo Deus)" - một phiên bản hoàn toàn mới, với những khả năng và đặc điểm vượt trội hơn so với "Con người thông thái (Homo Sapiens).

4. Tôn giáo dữ liệu: Chủ nghĩa dữ liệu là tôn giáo mới, tôn thờ dữ liệu như nguồn kiến thức và quyền lực tối thượng. Chủ nghĩa nhân văn (nhấn mạnh vào trải nghiệm và cảm xúc của con người) đang nhường chỗ cho Chủ nghĩa dữ liệu. Trong thế giới mới này các quyết định được đưa ra dựa trên việc phân tích dữ liệu là chính chứ không phải là trải nghiệm hay cảm xúc.

5. Loài người cần chuẩn bị cho một tương lai mới với công việc được tự động hóa cao độ: Khi máy móc ngày càng đảm nhiệm nhiều công việc hơn, thị trường việc làm sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tự động hóa và AI, dẫn đến tình trạng thất nghiệp và bất bình đẳng lan rộng. Vì vậy, nhân loại cần tìm ra những cách mới để tạo ra giá trị và ý nghĩa trong cuộc sống.

6. Sự bất tử và nâng cao con người thông qua công nghệ: Điều này ngày càng trở nên khả thi, đặt ra những câu hỏi về đạo đức và triết học như tương lai của nhân loại. Trong một thế giới được định hình bởi công nghệ, điều quan trọng hơn bao giờ hết là phát triển năng lực trí tuệ, sự đồng cảm và đưa ra quyết định có đạo đức.

7. Tương lai của nhân loại không được xác định trước và không chắc chắn: Những lựa chọn, các quyết định chúng ta đưa ra ngày hôm nay sẽ định hình quỹ đạo của loài người và xác định hướng tiến hóa của nhân loại cả ngàn năm tiếp theo.

8. Nhân loại có sức mạnh để tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn: Bằng cách hợp tác cùng nhau và tận dụng tiềm năng của công nghệ, chúng ta có thể tạo ra một tương lai vừa thịnh vượng vừa trọn vẹn.

9. Mục tiêu cuối cùng của nhân loại: Mục tiêu không phải là trở nên bất tử hay giống như thần thánh mà là sống một cuộc sống có ý nghĩa và trọn vẹn. Công nghệ phải là công cụ để nâng cao trải nghiệm con người chứ không phải để thay thế con người.

10. Tóm lược chung: Gấp lại cuốn sách của Yuval Harari, ta thấy con người đang trên đỉnh của một kỷ nguyên mới, trong đó chúng ta có khả năng sử dụng công nghệ để vượt qua những giới hạn sinh học và đạt được sức mạnh thần thánh, trong đó có những lợi ích và rủi ro tiềm ẩn của kỷ nguyên mới này.

Harari lập luận rằng con người luôn bị thúc đẩy bởi ham muốn quyền lực và mong muốn này đã khiến chúng ta phát triển các công nghệ mới cho phép loài người trong quá khứ. Tuy nhiên, ham muốn quyền lực cũng có thể dẫn chúng ta đến rủi ro và sự hủy diệt. Ví dụ bom nguyên tử, được phát triển bởi mong muốn tạo ra một loại vũ khí có thể mang lại lợi thế cho đất nước mình trong chiến tranh, nhưng lại chính là nguyên nhân gây bất ổn có khả năng hủy diệt con người.

Cuối cùng, Harari để lại câu hỏi lớn: Chúng ta không chỉ mong muốn mà muốn tạo ra loại tương lai nào với công nghệ mới? Chúng ta muốn sử dụng sức mạnh mới tìm thấy của mình để tạo ra một điều không tưởng hay chúng ta muốn sử dụng nó để hủy diệt chính mình?

Trả lời cho các câu hỏi này sẽ quyết định số phận của nhân loại. Cho dù có đồng ý hay không tán thành với kết luận của Harari, Homo Deus vẫn là cuốn sách rất đáng đọc đối với bất kỳ ai quan tâm đến tương lai của nhân loại.

shared from Facebook Hoang Anh Tuan,