video
Thư viện
Tài trợ
Bài ca Marseille - quốc ca Cộng hòa Pháp ra đời cách đây 200 năm
12 Jun, 2013
Source: wikipedia - words copy from blog Phạm Viết Đào.
Hãy lâp nên những đội quân!
Tiến lên! Tiến lên!
Hãy để cho dòng máu nhơ bẩn
Tưới đẫm những luống cày của chúng ta!"
La Marseillaise (Bài ca Marseille) là quốc ca của Cộng hòa Pháp. Bài hát này do Rouget de Lisle sáng tác tại Strasbourg vào đêm 25 sáng 26 tháng 4 năm 1792 sau khi Hoàng đế Áo tuyên chiến với Pháp. Lúc mới ra đời, nó mang tên Chant de guerre pour l'armée du Rhin (Hành khúc quân Rhein).
 |
| Pils -Rouget de Lisle chantant la Marse illaise. Photo courtesy Paille. |
Mùa xuân năm 1792, liên quân Áo-Phổ đã tiến vào đất Pháp và áp sát thủ đô Paris. Để bảo vệ đất nước, người dân Pháp đã lập ra các đạo quân tình nguyện ra chiến trường chiến đấu. Lúc bấy giờ thành phố Strasbourg cũng tổ chức một đội quân tình nguyện. Trước khi đội quân xuất kích, thị trưởng thành phố là Philippe-Frédéric de Dietrich, Nam tước Dietrich (1748 - 1793), muốn tổ chức một buổi tuyên thệ. Ông nghĩ rằng trong buổi lễ tuyên thệ cần phải có một bài chiến ca để phấn khích tinh thần binh sĩ. Ông tìm gặp một sĩ quan trẻ tuổi thuộc quân đoàncông binh đang đóng quân tại đó là Rouget de Lisle, và nói:
- Lisle, nghe nói anh biết sáng tác nhạc và hay làm thơ phải không?
- Vâng, cũng có đôi lúc! Người thanh niên trả lời.
- Anh có thể sáng tác một bài chiến ca thể hiện tinh thần yêu nước được không?
- Để chống lại bọn xâm lược Áo-Phổ, vâng, để tôi thử xem sao.
- Được, tôi hẹn với anh phải hoàn thành ngay trong đêm nay để ngày mai hát trong lúc xuất quân.
- Tôi nhất định hoàn thành.
 |
| l'Arc de Triomphe face à l'avenue des Champs-Élysées. Photo courtesy Marie Thérèse Hébert & Jean Robert Thibault. |
Lisle đã thức suốt đêm để sáng tác nhạc và viết lời cho bài hát:
Allons enfants de la Patrie,
Le jour de gloire est arrivé!
Contre nous de la tyrannie,
L'étendard sanglant est levé,
… Aux armes, citoyens,
Formez vos bataillons.
Hãy tiến lên, hỡi những người con của Tổ quốc
Ngày vinh quang đã đến rồi,
Chúng ta hãy chống lại sự áp bức,
Ngọn cờ nhuốm máu đã giương lên.
Hãy cầm lấy vũ khí hỡi những công dân!
Hãy tập hợp lại thành đội ngũ!
Ban đầu, Rouget de Lisle đặt tên cho bài hát là Chant de guerre de l'armée du Rhin ("Hành khúc sông Rhein") với hàm ý các binh lính Pháp sẽ giáp trận với tại sông Rhein và đuổi quân đội liên minh Áo - Phổ ra khỏi nước Pháp cách mạng. Sáng hôm sau, trước đoàn quân tình nguyện và dân chúng thành phố Strasbourg, Lisle đã cất tiếng hát làm mọi người xúc động. Vài ngày sau khi bài hát ra đời, liên quân Áo - Phổ tấn công Strasbourg. Về sau, bài hát được phổ biến nhanh chóng toàn nước Pháp. Đoàn quân tình nguyện của thành phố Marseille kéo về bảo vệ thủ đô Paris ngày 30 tháng 7 năm 1792 đã hát bài ca cách mạng này trên đường phố Paris trước tiên, vì thế công chúng Paris gọi là La Marseillaise ("Bài ca của người Marseille"). Liên quân Áo - Phổ bị đẩy bật khỏi Pháp sau thất bại trong trận Valmy vào ngày 20 tháng 9 năm 1792...
Vào ngày 14 tháng 7 năm 1795, Quốc hội Pháp thông qua quyết nghị chính thức lấy bài "La Marseillaise" làm quốc ca nước Cộng hòa Pháp, khiến nó trở thành bài quốc ca đầu tiên của Pháp. Nó bị mất vai trò này dưới thời hoàng đế Napoléon I, và sau này bị các vua Louis XVIII và Charles X cầm chỉ. Bài hát chỉ được phục hồi trong một thời gian ngắn sau Cách mạng Tháng Bảy năm 1830. Dưới sự trị vì của Napoleon I, Veillons au Salut de l'Empire là quốc ca không chính thức của Đế chế thứ nhất, trong khi quốc ca không chính thức của Đế chế thứ hai dưới thời Napoléon III là Partant pour la Syrie. Trong thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, "La Marseillaise" được công nhận là bài ca của phong trào cách mạng quốc tế – một ví dụ là nó đã được Công xã Paris sử dụng vào năm 1871. 8 năm sau (1879), nó được khôi phục như là quốc ca của Pháp.
Nguyên văn tiếng Pháp
1. Allons enfants de la Patrie,
 |
| La Marseillaise Arc de Triomphe. Photo courtesy Paul White. |
Le jour de gloire est arrivé!
Contre nous de la tyrannie,
L'étendard sanglant est levé! (2 fois)
Entendez-vous dans les campagnes
Mugir ces féroces soldats?
Ils viennent jusque dans nos bras
Egorger nos fils et nos compagnes!
2. Que veut cette horde d'esclaves,
De traîtres, de rois conjurés?
Pour qui ces ignobles entraves,
Ces fers dès longtemps préparés? (2 fois)
Français, pour nous, ah! quel outrage!
Quels transports il doit exciter!
C'est nous qu'on ose méditer
De rendre à l'antique esclavage!
3. Quoi! ces cohortes étrangères
Feraient la loi dans nos foyers!
Quoi! ces phalanges mercenaires
Terrasseraient nos fiers guerriers! (2 fois)
Grand Dieu! par des mains enchaînées
Nos fronts sous le joug se ploieraient!
De vils despotes deviendraient
Les maîtres de nos destinées!
4. Tremblez, tyrans et vous perfides,
L'opprobre de tous les partis,
Tremblez! vos projets parricides
Vont enfin recevoir leurs prix! (2 fois)
Tout est soldat pour vous combattre,
S'ils tombent, nos jeunes héros,
La France en produit de nouveaux,
Contre vous tout prêts à se battre
5. Français, en guerriers magnanimes,
Portez ou retenez vos coups!
Epargnez ces tristes victimes,
A regret s'armant contre nous. (2 fois)
Mais ces despotes sanguinaires,
Mais ces complices de Bouillé,
Tous ces tigres qui, sans pitié,
Déchirent le sein de leur mère!
6. Amour sacré de la Patrie,
Conduis, soutiens nos bras vengeurs!
Liberté, Liberté chérie,
Combats avec tes défenseurs! (2 fois)
Sous nos drapeaux, que la victoire
Accoure à tes mâles accents,
Que tes ennemis expirants
Voient ton triomphe et notre gloire!
7. Nous entrerons dans la carrière
Quand nos aînés n'y seront plus;
Nous y trouverons leur poussière
Et la trace de leurs vertus. (2 fois)
Bien moins jaloux de leur survivre
Que de partager leur cercueil,
Nous aurons le sublime orgueil
De les venger ou de les suivre!
Điệp khúc:
Aux armes, citoyens!
Formez vos bataillons!
Marchons! marchons!
Qu'un sang impur
Abreuve nos sillons!
Dịch sang tiếng Việt:
1. Hãy tiến lên những người con tổ quốc,
Ngày vinh quang đã đến rồi!
Chống lại chúng ta, bọn bạo tàn,
Đã được giương lên lá cờ vấy máu! (2 lần)
Bạn có nghe không trên những cánh đồng
Những tên lính khát máu đang gào thét?
Chúng đang tiến vào giữa chúng ta
Để cắt cổ vợ con của bạn!
2. Chúng muốn gì, những bầy lũ nô lệ đó,
những tên phản nghịch, những vua mưu phản?
Dành cho ai, những gông cùm đê hèn này,
Những xiềng xích đã được chuẩn bị từ lâu? (2 lần)
Này dân Pháp, cho chúng ta, ôi! Lăng nhục làm sao!
Có cách gì chúng ta phải làm?
Vì chính chúng ta mà họ dám tính
Đẩy ta về cảnh nô lệ cổ xưa!
3. Tại sao! Lũ người vọng ngoại này
Lại sẽ làm luật cho nước nhà của chúng ta!
Tại sao! Những kẻ hám lợi này
Lại quật ngã những dũng sĩ của chúng ta! (2 lần)
Lạy chúa! Bởi vì tay bị xiềng xích
Mà vầng trán ta hàng phục ách áp bức!
Những kẻ bạo ngược xấu xa sẽ trở thành
Những chủ nhân của vận mệnh chúng ta!
4. Run sợ đi, những bạo chúa và ngươi, những kẻ phản bội
Điều sỉ nhục đến từ mọi phía
Run sợ đi! Những âm mưu giết cha mẹ của các ngươi
Cuối cùng sẽ phải nhận lấy cái giá phải trả của nó! (2 lần)
Tất cả đều là lính để chống các ngươi
Nếu như họ ngã xuống, những anh hùng trẻ của ta
Nước Pháp sẽ sinh ra những người con mới,
Tất cả sẵn sàng chiến đấu chống lại các ngươi.
Điệp khúc:
Hãy cầm lấy vũ khí, hỡi những công dân!
Hãy lâp nên những đội quân!
Tiến lên! Tiến lên!
Hãy để cho dòng máu nhơ bẩn
Tưới đẫm những luống cày của chúng ta!
Năm 1882, nhà soan nhạc Nga nổi tiếng Pyotr Ilyich Tchaikovsky đã trích dẫn "La Marseillaise" để mô tả đội quân xâm lược Pháp trong bản Giao hưởng 1812 của ông. Ông cũng trích dẫn bài "Bozhe, Tsarya khrani!" (Chúa phù hộ Sa hoàng) để mô tả quân đội Nga. Trên thực tế, cả hai bản quốc ca này đều không được sử dụng vào năm 1812. Thêm nữa, có một số ca khúc có giai điệu của bài La Marseillaise như:
• Echoes of France – Django Reinhardt
• All You Need Is Love – The Beatles
• Aux Armes et cetera – Serge Gainsbourg 1978
• You went the Wrong way Old King Louie – Allan Sherman
Ngoài ra, bài hát còn xuất hiện trong bộ phim nổi tiếng của Mỹ Casablanca, khi toàn bộ khách trong quán Rick's Café Américain dưới sự bắt nhịp của Victor Laszlo, một lãnh tụ kháng chiến người Tiệp Khắc, hát át tiếng các sĩ quan Đức Quốc xã đang hát vang bài hát "Die Wacht am Rhein" (Bảo vệ sông Rhein). Điều này dẫn tới việc viên thiếu tá Đức Strasser đóng cửa quán. Năm năm sau, hai bài hát này lại cùng xuất hiện trong bộ phim của Jean Renoir – Grand Illusion năm 1937. Renoir đã phác họa lịch sử bài La Marseillaise trong bộ phim cùng tên một năm sau đó.
Bài trước: Câu chuyện chiếc máy chém Cách mạng Pháp
Tags: history
[img]https://i.chzbgr.com/maxW500/7802251776/h6AEF6326/[/img]
Những người yêu nước phần đông thì ở lại trong nước – chỉ có một số ít như Tướng De Gaulle thì đi ra nước ngòai, lưu vong tá túc bên nước Anh gần kề sát cạnh với nước Pháp. Và nhiều thanh niên sinh viên Pháp đã can đảm tổ chức những cuộc tấn công phá họai chống quân Đức xâm lược. Do lệnh của người Đức, khi họ bị bắt và bị đem đi xử bắn – thì có sự trớ trêu là họ bị chính những thân binh người Pháp trong chính quyền Vichy ra tay sát hại mình. Và đã có những thanh niên yêu nước can đảm nói thẳng vào mặt kẻ sắp hành quyết mình như thế này : “Đồ ngốc ạ, tôi chết là vì tranh đấu cho các anh nữa đấy!” (nguyên văn tiếng Pháp như sau : Imbéciles, c’est pour vous aussi que je meurs).
Bản yêu sách gồm 8 điểm:
Tổng ân xá tất cả những người bản xứ bị án tù chính trị.
Cải cách nền pháp lý Đông Dương bằng cách để người bản xứ cũng được quyền hưởng những bảo đảm pháp lý như người châu Âu. Xóa bỏ hoàn toàn những tòa án đặc biệt dùng làm công cụ để khủng bố và áp bức bộ phận trung thực nhất trong nhân dân An Nam.
Tự do báo chí và tự do ngôn luận.
Tự do lập hội và hội họp.
Tự do cư trú ở nước ngoài và tự do xuất dương.
Tự do học tập, thành lập các trường kĩ thuật tại tất cả các tỉnh cho người bản xứ.
Thay chế độ ra các sắc lệnh bằng chế độ ra các đạo luật.
Có đại biểu thường trực của người bản xứ do người bản xứ bầu ra tại Nghị viện Pháp để giúp cho Nghị viện biết được nguyện vọng của người bản xứ.