Chiếc xe thời Đại Khủng hoảng của Henry Ford
Nguồn: Video quảng cáo chiếc xe Model B của Ford
Giáo sư Philip Scranton có bài ở Bloomberg, kể về việc giai đoạn đầu của cuộc Đại Khủng hoảng tác động mạnh tới công ty Ford Motor Co. Doanh thu bán hàng xe Model A hàng đầu của công ty giảm 50% từ năm 1930 đến cuối năm 1931, trong khi Chevrolet vươn lên vị trí dẫn đầu thị trường ôtô.
Công ty Ford rõ ràng cần phải đẩy nhanh việc phát triển Model B của mình, vốn đã được triển khai kể từ năm 1929. Nhưng liệu cố gắng đưa mẫu xe này ra thị trường trong thời kỳ Đại Khủng hoảng sẽ mang lại kết quả?
Để mang tính cạnh tranh, công ty Ford cần một model với nhiều xi-lanh hơn. Năm 1929, Henry Ford, người sáng lập công ty, đã nói với một kỹ sư, 'Chúng ta sẽ sản xuất xe 8 xi-lanh thay vì bốn do Chevrolet đang sản xuất xe 6 xi-lanh,' theo cuốn sách lịch sử '32 Ford Deuce' của Tony Thacker. Thách thức lúc đó là các xe sang trọng V-8 động cơ hiện có như Cadillac, LaSalles và Lincoln, có giá gấp sáu đến tám lần so với mức giá dự tính 500 USD cho Model B. Các chuyên gia ôtô cho rằng, việc tạo ra một chiếc xe 8 xi-lanh giá rẻ nhưng đáng tin cậy là điều không thể.
Tuy nhiên, Ford coi nỗ lực này như một phần của sứ mệnh xã hội lớn hơn. Tháng Ba năm 1932, ông nói với tạp chí Time rằng ông đang chuẩn bị để 'đánh cược tất cả những gì chúng tôi có để tạo ra công ăn việc làm hữu ích cho càng nhiều người càng tốt.' Việc sản xuất Model B chỉ riêng tiền lương nhân công là 198 triệu USD, cộng thêm các bộ phận và vật liệu được đặt hàng từ 5.000 công ty. Nhưng đối với nhiều người đang tuyệt vọng tìm việc, điều này vẫn chưa đủ.
Ngày 7 tháng Ba, đúng ngày tuyên bố của Ford xuất hiện trên tờ Time, nhân viên bị sa thải của công ty Ford diễu hành biểu tình đến nhà máy River Rouge ở Dearborn, Michigan, để xin việc. Những người biểu tình đụng độ với cảnh sát, và cuộc biểu tình nhanh chóng trở nên chết chóc. Người đứng đầu an ninh của công ty Ford, Harry Bennett, đâm thẳng xe của mình vào đám đông và cảnh sát đã nổ súng, bắn chết bốn người. Hơn 50 người biểu tình bị thương.
Ba tuần sau đó, Edsel Ford, con trai của Henry Ford và là Chủ tịch công ty, tuyên bố sự ra mắt ngày 31 tháng Ba của hai Model B: một chiếc 50 mã lực 'bốn xi-lanh' và một chiếc 65 mã lực 'tám xi-lanh' gắn nhãn 'Model 18', tờ New York Times đưa tin. Hai model này tương tự nhau, ngoại trừ động cơ của chúng, và cả hai đều có sẵn với 14 loại thân xe. Các model mới dài và rộng hơn so với các model cũ và có thể chạy 75 dặm một giờ.
Chiếc coupe tiêu chuẩn V-8 mới sẽ có giá 490 USD (bằng với Model A 'bốn xi-lanh'), và Model B 'bốn xi-lanh' sẽ thấp hơn giá đó 50 USD. Ở mức cao nhất, chiếc xe convertible V-8 sẽ có giá 650 USD, chỉ nhiều hơn 10 USD so với chiếc convertible Model A.
Trên toàn quốc, hơn 5 triệu người Mỹ đã xem những chiếc xe Ford mới, và công ty cho biết 200.000 đơn hàng đã được đặt.
Tuy nhiên, thành công tức thì của chiếc xe này sớm cho thấy sự rủi ro khi vội vã đưa ra thị trường.
Công ty Ford vẫn chưa đẩy mạnh sản xuất hàng loạt các mẫu xe mới này, và động cơ đã không được kiểm tra thấu đáo. Người mua do đó đã phải đợi rất lâu mới có được các mẫu xe mới, và sau đó liên tục gặp phải các sự cố lặp đi lặp lại. Công ty Ford lỗ khoảng 75 triệu USD trong năm 1932 - trung bình khoảng 250 USD cho mỗi chiếc xe bán ra.
Henry Ford đã không hề bối rối, theo cuốn '32 Ford Deuce.' Ông cho rằng tiền đã được dành cho các sứ mệnh tốt: trả lương công nhân và nộp thuế.
Ông nói 'Chúng ta không mất tiền - chúng ta sử dụng chúng'. 'Nếu chúng ta thua lỗ trên thị trường chứng khoán, đó mới là mất.'
Sơn Phạm
Bloomberg
Tags: economics
pay off: mang lại kết quả
deuce: điều tai hại, điều rắc rối, điều phiền phức
the deuce to pay: điều phiền phức phải hứng lấy
deuce take it!: quỷ tha ma bắt nó đi
what the deuce!: rắc rối gớm!; trời đất hỡi!
the deuce he isn't a good man: không thể tin được anh ta là người tốt
sticker: dao chọc (tiết lợn...); người khách ngồi dai, người hay đến ám, người bám như đĩa; vấn đề khó giải quyết, vấn đề hắc búa
cast: đồ ăn không tiêu mửa ra (chim ưng, cá...); cứt giun; vỏ lột, da lột (rắn...); xác (ve...); cái vứt bỏ đi; sự thử làm, sự cầu may
the die is cast: số phận đã an bài
horsepower: mã lực
gear up production: đẩy mạnh sản xuất
faze: làm phiền, làm bối rối
drop: (đánh bài) thua
pabulum: thức ăn
mental pabulum: món ăn tinh thần
rõ ràng là NAFTA đã góp phần chuyển việc ra khỏi Mỹ (đến Mexico) trong 22 năm qua,
-----
Mr. Trump and others have criticized Ford for creating jobs in Mexico rather than in the United States. Seldom mentioned by Ford’s critics, though, is an essential fact. The Wayne factory will remain fully staffed, with 3,700 workers, to build what Ford really needs now: more trucks and S.U.V.s.
There is no doubt that Nafta has played a role in the migration of many American manufacturing jobs to Mexico in the last 22 years. Before the trade agreement, United States automakers barely had a presence in Mexico. Now, Mexico’s car-making work force is about 675,000 strong, according to the Mexican auto industry’s trade association.
But the story of Ford’s Wayne plant makes clear that many factors determine the number of auto-making jobs in the United States — a figure that according to federal labor statistics has actually grown by 200,000 jobs, to around 900,000, since the recession gave way to economic recovery in 2009.