video
Thư viện
Tài trợ
Vì sao Scotland muốn giữ đồng bảng Anh là đồng tiền chính thức?
19 Jul, 2014
 |
| £20 note. Photo courtesy Petras Gagilas. |
Giống như quốc kỳ và quốc ca, tiền tệ cũng được coi là biểu tượng thể hiện bản sắc dân tộc. Ngay ở châu Âu, nơi đồng euro được lưu hành đã đưa đồng franc Pháp hay đồng mark Đức lui vào dĩ vãng thì tiền xu vẫn duy trì niềm tự tôn và lịch sử của mỗi quốc gia. Dựa trên ý nghĩa đó, đảng Quốc gia Scotland (SNP), chủ trương thành lập quốc gia mới sau cuộc trưng cầu dân ý ngày 18 tháng Chín tới, đang cố gắng hình thành đồng tiền riêng của mình. Đây có lẽ sẽ là một nhiệm vụ “khua chiêng gióng trống” (rousing task): các tờ tiền mới sẽ in chân dung Robert the Bruce, Robert Burns và David Hume hay thậm chí lên mặt (snub) với người Anh bằng cách in hình Adam Smith, nhà kinh tế học nổi tiếng người Scotland – hiện được in trên tờ tiền 20 bảng. Tuy nhiên, các nhà dân tộc chủ nghĩa Scotland lại muốn giữ đồng bảng Anh. Vì sao vậy?
Quốc gia mới này sẽ phải đối mặt với những khó khăn về kinh tế. Với khoản thâm hụt ngân sách 11% và kế hoạch tăng chi tiêu công, thiếu hụt tài khóa của Scotland sẽ rất nghiêm trọng. Duy trì các mối giao thương sẽ là nhiệm vụ trọng tâm. Hiện nay, Mỹ là đối tác thương mại quan trọng nhất của Scotland, chiếm tới 14% trong tổng giá trị xuất khẩu 26 tỷ bảng (42 tỷ USD) năm 2012. Tuy nhiên, 307 năm thống nhất đồng nghĩa với việc kinh tế Scotland vẫn gắn bó mật thiết với Vương quốc liên hiệp Anh hơn. Nếu Scotland độc lập, giao thương với các quốc gia trong liên hiệp Anh sẽ được coi là ngoại thương, với giá trị xuất khẩu từ Scotland lên tới 74 tỷ bảng, cao gần gấp ba lần so với xuất khẩu sang Mỹ. Các khu vực khác trong Vương quốc Anh sẽ chiếm tới 65% giá trị ngoại thương của Scotland. Thế nhưng, tỷ giá đồng tiền mới sẽ lên xuống tùy theo doanh thu từ dầu mỏ - xương sống của nền kinh tế Scotland và vì vậy khiến các nhà xuất khẩu khó khăn hơn. Nếu Scotland gia nhập khu vực đồng tiền chung euro, tỷ giá hối đoái ở quốc gia này sẽ lại bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi các sự kiện từ Đức hơn là ở Anh. Tất cả những điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến thương mại và GDP. Giữ nguyên đồng bảng đồng nghĩa các doanh nghiệp sẽ không phải lo lắng về biến động tỷ giá trong chi phí giao dịch như khi buôn bán bằng ngoại tệ khác.
Đồng bảng Anh cũng sẽ là cách để tăng cường danh tiếng. Một nước Scotland độc lập sẽ phải chịu gánh nặng nợ bình quân đầu người lớn như của Vương quốc liên hiệp Anh nhưng xóa được lịch sử vay nợ dài như ở nước này. Nếu giữ đồng bảng, Scotland có thể mượn lịch sử tín dụng tốt các khoản nợ đã thanh toán, giống như Hy Lạp và Cyprus mượn tín nhiệm (credibility) của Đức bằng việc dùng chung đồng euro vào giữa những năm 2000, và hy vọng được vay với lãi suất thấp như Anh. Danh tiếng cũng có ý nghĩa đối với ngành bảo hiểm và ngân hàng ở nước này. Bằng cách giữ đồng bảng và dựa vào cơ quan giám hộ tiền tệ là Ngân Hàng Trung ương Anh, nền tài chính Scotland sẽ được các nhà đầu tư coi là có hậu thuẫn (underpinned) từ một ngân hàng trung ương vững chắc và an toàn, dù ngân hàng đó gần đây đang phải đối mặt với một số vấn đề.
Việc giữ đồng bảng là chính sách hợp lý khi xét đến tầm quan trọng của thương mại và danh tiếng như trên. Tuy nhiên, vấn đề là chính sách này không khả thi. Chính phủ Anh đã tuyên bố thẳng thừng rằng Scotland sẽ không được chính thức sử dụng đồng bảng. Với những người chỉ quan tâm tới thương mại, có một phương thức rất đơn giản là sử dụng đồng bảng một cách phi chính thức. Điều này có thể được, nhưng giống như các nền kinh tế mới nổi El Salvador hay Ecuador áp dụng (dùng đồng đôla Mỹ) – giải pháp này sẽ gây tổn hại đến tín nhiệm tài chính của Scotland. Khi Ngân hàng Trung ương Anh không chịu trách nhiệm đối với các ngân hàng Scotland, nước này sẽ không có người cho vay cuối cùng (a lender of last resort) đồng nghĩa với việc khủng hoảng tài chính dễ xảy ra. Với chính sách lãi suất dành riêng cho Anh, xứ Wales và Bắc Ireland, các nhà đầu tư sẽ yêu cầu mức lãi suất cao hơn đối với các khoản nợ của Scotland do nền kinh tế biến động tùy thuộc vào dầu mỏ. Đảng Quốc gia Scotland có thể thành công trong chiến dịch vận động nước Scotland độc lập giữ đồng bảng, nhưng điều này sẽ không mang lại lợi ích như những gì họ mong chờ.
Phương Thùy
The Economist
Tags: economics
Nhiều người đã lên tiếng chống lại tỷ như người cầm đầu tổ họp BP vốn nói rằng “nước Anh cần phải giữ thống nhất” hoặc người cầm đầu công ty General Electric tại Châu Âu mà đã lên tiếng cảnh cáo rằng “độc lập có thể dẫn đến một số hậu quả không thích thú.” Và hai trong số những công ty lớn nhất của Scotland, Royal Bank of Scotland và công ty bảo hiểm Standard Life đã cảnh cáo là một quyết định ly khai sẽ ảnh hưởng nặng đến hoạt động của họ.
Nhóm Weir Group, một tổ hợp công nghiệp lớn của Scotland đã công bố một tài liệu nghiên cứu cho thấy độc lập sẽ “tạo ra một số tốn kém và bất trắc chắc chắn nhưng mang lại một số lợi ích ít hơn và chưa chắc hơn.” Tài liệu nghiên cứu này đưa ra những tổn thất như lãi suất tín dụng cao hơn và khả năng tăng thuế và giảm chi ngân sách. Ngoài ra tài liệu cũng nói đến phí tổn để chuyển đổi một đồng tiền Scotland qua biên giới lập giữa Anh và Scotland mà họ ước tính là có thể lên đến 840 triệu đô la Mỹ mỗi năm.
Và rồi còn vấn đề nợ quốc gia. Theo John McLaren, giáo sư tại trường Ðại Học Glasgow thì chi phí trả nợ cho phần nợ của Scotland có thể lên đến gấp hai số thu nhập từ dầu khí Bắc Hải. Ông Alex Salmond, thủ tướng Scotland thì đe dọa rằng Scotland sẽ không nhận phần nợ nào của liên bang nếu không được sử dụng đồng bảng Anh.
-----
Goldman Sachs has warned that the UK could fall into a eurozone-style crisis if Scotland votes for independence later this month.
In some of the most bleak predictions economists have made about independence, the Wall Street bank said a “Yes” vote on September 18, while looking unlikely, “could have severe consequences” for both the Scottish economy and the UK overall.
Goldman warned that public services would have to be cut if Scotland goes it alone, and that the country would face much higher borrowing costs.
But the most worrying consequence, the bank predicted, would be that uncertainty over a currency union would cause a run on sterling and a capital flight with echoes of the eurozone crisis.
“The most important specific risk, in our view, is that the uncertainty over whether an independent Scotland would be able to retain sterling as its currency could result in an EMU-style currency crisis occurring within the UK,” wrote Kevin Daly, senior economist at Goldman.
-----
The alternative to retaining the pound, however, presents its own challenges. According to the Scottish economist Ronald MacDonald, an independent Scotland should have its own currency, which would behave like a petro-currency, owing to the economy’s dependence on North Sea gas and oil.
But replacing one dominant sector with another is probably not good for the rest of the Scottish economy, which would lose competitiveness whenever surging energy prices pushed up the exchange rate. As less competitive industries were driven into loss and insolvency, economic activity would become even more concentrated and specialized.
Placing the burden of adjustment on the exchange rate is not the answer. The small, open economies of Switzerland and Norway – important models for Scotland – struggled with sharp currency appreciation during the global financial crisis. For Switzerland, the solution was to implement a ceiling on the franc’s exchange rate against the euro.
This should inspire Scotland to pursue association with a larger currency area and a more diversified economy. How about adopting the euro?
-----
Sterlingisation appears to offer continuity but in fact much would change. This is the riskiest of all currency arrangements being considered. With a debt burden of more than 80 per cent and projected fiscal deficits, Scotland would have little capacity for independent macroeconomic policy. It would have no capacity to provide emergency liquidity to its financial sector and little scope for a credible deposit insurance scheme (for instance, Panama does not offer deposit insurance).
Financial services are Scotland’s largest export sector. Scotland’s non-oil trade deficit has been around 7 per cent of GDP over the past three years. Therefore, the loss of financial services exports would leave the balance of payments very exposed to declining oil and gas revenues. The fall in general prices and wages to restore competitiveness could be substantial. As we have seen, governments with high debt levels, no control over their currency and external deficits can also need emergency support.
Euro adoption does not generate much sympathy as an option. Opinions are mixed on an independent, floating currency. In the steady state it could work fine, as is the case for Sweden. I worry about the transition, however, and finding a proper conversion rate for current Scot bank deposits denominated in sterling.
If the expectation is that those deposits will be undervalued in the process of conversion, bank runs may ensue. Another option is continuing uncertainty about future monetary policy for New Scot Lanarks, combined with prices which are slow to adjust to the new medium of account. In fact pricing in terms of English pounds might remain the dominant practice for years. In that case exactly what kind of monetary policy promise is the new Scot central bank making in the first place? Everything is priced in terms of pounds, and the New Scot Lanark floats against the pound in a meaningless fashion. Who should want to hold the New Scot Lanark in the first place? Won’t any combination of announced conversion rates/monetary policy reaction functions involve some risk of a weak Scot currency and thus again ex ante bank runs?
The currency is likely to be very volatile in any transition period and this would have implications for trade. However, the macroeconomic benefits of a separate currency clearly vastly outweigh the microeconomic costs, although the transition period is likely to be very painful.
Các dự án tái tạo năng lượng - nằm trong lĩnh vực kinh tế nòng cốt trong chính sách năng lượng của Scotland có thể cũng sẽ bị đe dọa bởi sự tách ra độc lập. Green Energy - nhà cung cấp năng lượng trụ sở tại London, nói với hãng tin Bloomberg rằng, khoảng 23 tỷ USD đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo có thể không được tiến hành. Đó là các dự án cho đến nay, vẫn được hỗ trợ bởi tiền trợ cấp từ London. Tất cả "có thể bị hủy bỏ, bởi vì (trong trường hợp Scotland không còn thuộc Liên hiệp Vương Quốc Anh) ai sẽ là người trả tiền?"