video
Thư viện
Tài trợ
Lễ hội Hanukkah là gì?
16 Aug, 2014
 |
| Little Chanukiah. Photo courtesy Robert Couse-Baker. |
(bài từ tháng 11/2013)
Với người Do Thái trên toàn thế giới, một lễ hội quen thuộc hàng năm để kỉ niệm sự tái lập tôn giáo của họ trở về dạng thuần khiết nhất sau thời kì bị ngoại bang đàn áp đã sắp bắt đầu. Nhưng với người Do Thái ở Mỹ, lễ kỉ niệm năm nay có chút khác thường và cũng hơi khó xử: nó trùng với lễ Tạ ơn cũng rất lâu đời của toàn thể người dân Mỹ.
Lễ hội ánh sáng Hanukkah kỉ niệm sự tái lập Đền thờ Jerusalem, tâm điểm thờ phượng của người Do Thái, sau cuộc nổi dậy (uprising) chống lại sự cai trị của những người gốc Hy Lạp (Hellenised ruler) đến từ phía đông Địa Trung Hải. Những kẻ thống trị này đã cố gắng bắt người Do Thái phải theo tục lệ và văn hóa của người Hy Lạp với giáo phái đa thần (pagan). Sự khiêu khích lên đến đỉnh điểm năm 167 TCN khi hoàng đế Antiochus ra sắc lệnh (decree) lập bệ thờ (altar) thần Zeus trong Đền thờ. Hoàng đế cũng cấm lễ cắt bao quy đầu (circumcision) và yêu cầu phải hiến tế lợn (the ritual sacrifice of pig). Hai năm sau, cuộc khởi nghĩa chống lại triều đình Hy Lạp thành công và những người Do Thái thắng trận tuyên bố Đền thờ Jerusalem phải được thanh tẩy khỏi những ảnh hưởng tà đạo và được thánh hóa trở lại (reconsecrate). Lễ hội ánh sáng Hanukkah tái hiện sự kiện này kéo dài 8 ngày đêm và trong đó có nghi thức thắp menorah – một chân đế đặc biệt gồm 8 nhánh để cắm 8 ngọn nến cộng thêm ngọn nến thứ 9 thắp sáng 8 ngọn kia cắm ở giữa. Các ngọn nến tượng trưng cho phép màu tương truyền đã ghi dấu cho sự hiến dâng lại: một chút dầu ô-liu đủ để thắp sáng ngọn menorah trong Đền thờ trong vòng 8 ngày.
Hanukkah là một lễ hội Do Thái tương đối nhỏ nhưng có vai trò quan trọng như một sự kiện gia đình ở các nước phương Tây để đối trọng với lễ Giáng sinh (the Nativity of Jesus Christ) của người Cơ đốc giáo. Lễ hội Hanukkah rơi vào khoảng cuối tháng Mười Một tới cuối tháng Mười Hai; năm nay lễ hội tới sớm và gần như trùng với thời điểm tất cả người Mỹ thuộc mọi tôn giáo nhớ về cách các Cha hành hương (the Pilgrim Fathers) - các tín đồ Thanh giáo Anh, những người tiên phong lập thuộc địa của châu Âu ở Tân Thế giới, đã hưởng hoa trái từ vụ mùa đầu tiên của họ với lòng biết ơn. Hanukkah bắt đầu vào đêm 27 tháng Mười Một trong khi lễ Tạ ơn năm nay rơi vào ngày 28.
Một số gia đình Mỹ sẽ phải chọn giữa món khoai lang truyền thống của lễ Tạ ơn và món bánh khoai tây latkes hay khoai tây chiên bằng dầu là đặc trưng của Hanukkah. Cả các Cha hành hương và cuộc nổi dậy chống triều đình Hy Lạp của người Do Thái đều vì quyền được thực hành tôn giáo với tất cả sự tinh khiết và chặt chẽ của nó. Có lẽ thế là đã đủ điểm chung để mang hai lễ kỉ niệm này gần với nhau.
Đăng Duy
The Economist
Bài trước: Vì sao trị liệu gen đã trở nên dễ dàng hơn?
Tags: economics
2 Comments