Đại dịch Covid-19 sẽ thay đổi mãi mãi 'Trật tự thế giới'

The Coronavirus Pandemic Will Forever Alter the World Order

Đại dịch Covid-19 sẽ thay đổi mãi mãi 'Ttrật tự thế giới'

By Henry A. Kissinger

By Henry A. Kissinger

The U.S. must protect its citizens from disease while starting the urgent work of planning for a new epoch.

Nước Mỹ phải bảo vệ công dân tránh khỏi bệnh tật đồng thời ngay lập tức lên kế hoạch cho một kỷ nguyên mới.

The surreal atmosphere of the Covid-19 pandemic calls to mind how I felt as a young man in the 84th Infantry Division during the Battle of the Bulge.

Bầu không khí kỳ dị của đại dịch Covid-19 khiến tôi nhớ lại cảm giác khi còn là anh lính trẻ trong Sư đoàn bộ binh 84 trong Trận Ardennes (Thế chiến II).

Now, as in late 1944, there is a sense of inchoate danger, aimed not at any particular person, but striking randomly and with devastation.

Giờ đây, cũng như khi đó là cuối năm 1944, có một cảm giác nguy hiểm mơ hồ, không nhắm vào bất kỳ ai cụ thể, mà hoàn toàn ngẫu nhiên và mang tính tàn phá vô cùng.

But there is an important difference between that faraway time and ours.

Nhưng có sự khác biệt lớn giữa thời điểm xa xôi đó và thời gian này của chúng ta.

American endurance then was fortified by an ultimate national purpose.

Nước Mỹ khi đó đương đầu với hiểm nguy có một mục đích quốc gia tối thượng.

Now, in a divided country, efficient and farsighted government is necessary to overcome obstacles unprecedented in magnitude and global scope.

Giờ đây, trong một đất nước bị chia rẽ, cần có một chính phủ hiệu quả và có tầm nhìn xa để có thể vượt qua những trở ngại lớn chưa từng có trên phạm vi toàn cầu.

Sustaining the public trust is crucial to social solidarity, to the relation of societies with each other, and to international peace and stability.

Duy trì niềm tin của công chúng là điều tối quan trọng đối với đoàn kết xã hội, đối với mối quan hệ của các xã hội với nhau, và đối với hòa bình và ổn định quốc tế.

Nations cohere and flourish on the belief that their institutions can foresee calamity, arrest its impact and restore stability.

Các quốc gia cố kết và phát triển dựa trên niềm tin rằng thể chế của họ có thể thấy trước tai họa, kiềm chế tác động của nó và khôi phục sự ổn định.

When the Covid-19 pandemic is over, many countries’ institutions will be perceived as having failed.

Khi đại dịch Covid-19 kết thúc, thể chế của nhiều quốc gia sẽ bị coi là đã thất bại.

Whether this judgment is objectively fair is irrelevant.

Nhận xét này khách quan công bằng hay không không liên quan.

The reality is the world will never be the same after the coronavirus.

Thực tế là thế giới sẽ không bao giờ còn như cũ sau dịch Covid-19.

To argue now about the past only makes it harder to do what has to be done.

Nếu lúc này tranh cãi về quá khứ thì chỉ khiến việc thực hiện những gì cần phải làm càng khó khăn hơn.

The coronavirus has struck with unprecedented scale and ferocity.

Dịch Covid-19 đã tấn công với quy mô và sự tàn bạo chưa từng thấy.

Its spread is exponential: U.S. cases are doubling every fifth day.

Nó lây lan theo cấp số nhân: Các ca nhiễm ở Mỹ cứ năm ngày lại tăng gấp đôi.

At this writing, there is no cure.

Khi những dòng này đang được viết, thế giới vẫn chưa có cách chữa trị.

Medical supplies are insufficient to cope with the widening waves of cases.

Vật tư y tế không đủ để đối phó với làn sóng ngày càng tăng các ca nhiễm.

Intensive-care units are on the verge, and beyond, of being overwhelmed.

Các khu hồi sức tích cực đang trên bờ vực bị quá tải.

Testing is inadequate to the task of identifying the extent of infection, much less reversing its spread.

Xét nghiệm không kịp để xác định mức độ lây nhiễm, chứ chưa nói đến việc đảo ngược sự lây lan.

A successful vaccine could be 12 to 18 months away.

Vắc-xin chữa trị có khi phải từ 12 đến 18 tháng nữa mới có.

The U.S. administration has done a solid job in avoiding immediate catastrophe.

Chính quyền Mỹ đã triển khai một cách đáng tin cậy để tránh một thảm họa ngay lập tức.

The ultimate test will be whether the virus’s spread can be arrested and then reversed in a manner and at a scale that maintains public confidence in Americans’ ability to govern themselves.

Thử thách cao nhất sẽ là liệu sự lây lan của virus có thể bị kiềm chế và sau đó đảo ngược theo cách thức và ở quy mô có thể duy trì niềm tin của công chúng vào khả năng tự kiểm soát của người Mỹ hay không.

The crisis effort, however vast and necessary, must not crowd out the urgent task of launching a parallel enterprise for the transition to the post-coronavirus order.

Nỗ lực trong khủng hoảng, dù lớn và cấp thiết đến như nào, cũng không được cao hơn nhiệm vụ cấp bách là bắt đầu công cuộc "thời kỳ quá độ" lên trật tự mới sau dịch Covid-19.

Leaders are dealing with the crisis on a largely national basis, but the virus’s society-dissolving effects do not recognize borders.

Các nhà lãnh đạo đang đối phó với cuộc khủng hoảng chủ yếu trên cơ sở quốc gia, nhưng những tác động làm tan rã xã hội của virus không có biên giới.

While the assault on human health will—hopefully—be temporary, the political and economic upheaval it has unleashed could last for generations.

Dù cuộc tấn công vào sức khỏe con người sẽ chỉ là tạm thời (hy vọng vậy), nhưng biến động chính trị và kinh tế mà nó mang lại có thể kéo dài qua nhiều thế hệ.

No country, not even the U.S., can in a purely national effort overcome the virus.

Không một đất nước nào, kể cả Mỹ, trong nỗ lực chỉ thuần túy mang tính quốc nội có thể vượt qua virus.

Addressing the necessities of the moment must ultimately be coupled with a global collaborative vision and program.

Những nỗ lực nhằm đối phó với tính cấp thiết của thời điểm này cần phải kết hợp với tầm nhìn và chương trình hợp tác trên toàn cầu.

If we cannot do both in tandem, we will face the worst of each.

Nếu chúng ta không thể đồng thời làm cả hai việc, chúng ta sẽ phải đối mặt với điều tồi tệ nhất của từng việc đó.

Drawing lessons from the development of the Marshall Plan and the Manhattan Project, the U.S. is obliged to undertake a major effort in three domains.

Trên cơ sở rút ra các bài học từ việc hình thành và triển khai Kế hoạch Marshall và Dự án Manhattan, nước Mỹ phải thực thi một nỗ lực lớn trên ba lĩnh vực.

First, shore up global resilience to infectious disease.

Đầu tiên, nâng cao khả năng phục hồi toàn cầu đối với bệnh truyền nhiễm.

Triumphs of medical science like the polio vaccine and the eradication of smallpox, or the emerging statistical-technical marvel of medical diagnosis through artificial intelligence, have lulled us into a dangerous complacency.

Những chiến thắng của khoa học y tế như vắc-xin bại liệt và loại trừ bệnh đậu mùa, hay sự kỳ diệu về kỹ thuật thống kê mới nổi của chẩn đoán y học thông qua trí thông minh nhân tạo, đã đưa chúng ta vào một sự tự mãn nguy hiểm.

We need to develop new techniques and technologies for infection control and commensurate vaccines across large populations.

Chúng ta cần phát triển các kỹ thuật và công nghệ mới để kiểm soát nhiễm trùng và tiêm phòng vắc-xin trên lượng lớn dân số.

Cities, states and regions must consistently prepare to protect their people from pandemics through stockpiling, cooperative planning and exploration at the frontiers of science.

Các thành phố, quốc gia và khu vực phải luôn chuẩn bị để bảo vệ người dân khỏi đại dịch thông qua việc dự trữ, lập kế hoạch hợp tác và khám phá vượt qua các giới hạn về khoa học.

Second, strive to heal the wounds to the world economy.

Thứ hai, nỗ lực hàn gắn vết thương cho nền kinh tế thế giới.

Global leaders have learned important lessons from the 2008 financial crisis.

Các nhà lãnh đạo toàn cầu đã học được những bài học quan trọng từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

The current economic crisis is more complex:

Cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay phức tạp hơn nhiều:

The contraction unleashed by the coronavirus is, in its speed and global scale, unlike anything ever known in history.

Sự co lại của nền kinh tế gây ra bởi dịch Covid-19, ở tốc độ và quy mô toàn cầu, là "vô tiền khoáng hậu".

And necessary public-health measures such as social distancing and closing schools and businesses are contributing to the economic pain.

Và các biện pháp y tế công cộng cần thiết như giãn cách xã hội, đóng cửa trường học và doanh nghiệp đang góp phần vào nỗi đau kinh tế này.

Programs should also seek to ameliorate the effects of impending chaos on the world’s most vulnerable populations.

Các chương trình cứu trợ cần tìm cách cải thiện những tác động bởi sự hỗn loạn sắp tới gây ra đối với nhóm dân số dễ bị tổn thương nhất trên thế giới.

Third, safeguard the principles of the liberal world order.

Thứ ba, bảo vệ các nguyên tắc của trật tự thế giới tự do.

The founding legend of modern government is a walled city protected by powerful rulers, sometimes despotic, other times benevolent, yet always strong enough to protect the people from an external enemy.

Cơ sở nền tảng của chính phủ hiện đại là một thành phố có tường bao được bảo vệ bởi những người cai trị hùng mạnh, đôi khi độc tài, đôi khi nhân từ, nhưng luôn đủ mạnh mẽ để bảo vệ người dân khỏi một kẻ thù bên ngoài.

Enlightenment thinkers reframed this concept, arguing that the purpose of the legitimate state is to provide for the fundamental needs of the people: security, order, economic well-being, and justice.

Các nhà tư tưởng thời kỳ Khai sáng đã xét lại khái niệm này, lập luận rằng mục đích của nhà nước mang tính chính danh là cung cấp cho các nhu cầu cơ bản của người dân: an ninh, trật tự, phúc lợi kinh tế và công lý.

Individuals cannot secure these things on their own.

Các cá nhân không thể tự bảo đảm những điều này.

The pandemic has prompted an anachronism, a revival of the walled city in an age when prosperity depends on global trade and movement of people.

Đại dịch đã cho thấy sự lỗi thời, khi "làm sống lại" khái niệm "thành phố có tường bao" trong một thời đại mà sự thịnh vượng phụ thuộc vào thương mại và sự di chuyển của người dân trên toàn cầu.

The world’s democracies need to defend and sustain their Enlightenment values.

Các nền dân chủ trên thế giới cần bảo vệ và duy trì các giá trị thời kỳ Khai sáng.

A global retreat from balancing power with legitimacy will cause the social contract to disintegrate both domestically and internationally.

Một sự rút lui toàn cầu khỏi việc cân bằng quyền lực với tính chính danh sẽ khiến khế ước xã hội tan rã cả trong nước lẫn quốc tế.

Yet this millennial issue of legitimacy and power cannot be settled simultaneously with the effort to overcome the Covid-19 plague.

Tuy nhiên, vấn đề tính chính danh và quyền lực hàng ngàn năm này không thể được giải quyết đồng thời với nỗ lực khắc phục bệnh dịch Covid-19.

Restraint is necessary on all sides—in both domestic politics and international diplomacy.

Cần có sự kiềm chế đối với tất cả các bên—trong cả chính trị đối nội và ngoại giao quốc tế.

Priorities must be established.

Các ưu tiên phải được thiết lập.

We went on from the Battle of the Bulge into a world of growing prosperity and enhanced human dignity.

Từ Trận Ardennes, chúng ta đã tiến vào một thế giới thịnh vượng ngày càng gia tăng và nâng cao phẩm giá con người.

Now, we live an epochal period.

Giờ đây, chúng ta đang sống trong một giai đoạn mang tính thời đại.

The historic challenge for leaders is to manage the crisis while building the future.

Thách thức mang tính lịch sử đối với các nhà lãnh đạo hiện nay là quản lý khủng hoảng đồng thời xây dựng tương lai.

Failure could set the world on fire.

Thất bại có thể khiến thế giới "chìm trong biển lửa".

Mr. Kissinger served as secretary of state and national security adviser in the Nixon and Ford administrations.

Henry Kissinger từng là Bộ trưởng Ngoại giao và Cố vấn An ninh quốc gia trong chính quyền Tổng thống Nixon và Tổng thống Ford.