Danh nghĩa nhân dân

-----

Hôm nay xin giới thiệu với các bạn tác phẩm “Danh nghĩa nhân dân”, một tiểu thuyết quan trường Trung Quốc bán chạy nhất năm 2017, được chuyển thể thành phim và đạt giải biên kịch xuất sắc nhất cho Chu Mai Sâm, tác giả của tiểu thuyết. Ngày 28 tháng 3 năm 2017，tập đầu tiên của Danh nghĩa nhân dân được phát sóng vào khung giờ vàng trên đài truyền hình Hồ Nam. Sau khi Danh nghĩa nhân dân phát sóng được 26 ngày, tổng lượt xem đạt 11,65 tỷ và đạt giải phim truyền hình xuất sắc của Giải Kim Uy lần thứ 1.

Theo Tân Hoa xã “tại hội thảo kế hoạch đề tài phim truyền hình toàn quốc năm 2004, nhiều
đại biểu bày tỏ phải giải quyết vấn đề phim chống tham nhũng và phá án quá nhiều, bị lạm dụng quá mức. Tổng cục Quảng bá Phát thanh Truyền hình Quốc gia Trung Quốc quyết định giảm tỉ lệ duyệt phim cảnh sát và cướp, phim chống tham nhũng. Năm 2004, một thông báo được ban hành, yêu cầu các nhà đài toàn quốc không được chiếu phim điện ảnh và truyền hình đề tài vụ án nặng tính sát nhân và bạo lực trong khung giờ vàng.” Từ đó, phim chống tham nhũng rơi vào thời kì yên lặng trong khoảng 10 năm.

Tuy nhiên, sau khi Tập Cận Bình lên nắm quyền, phong trào chống tham nhũng dâng cao và Trung tâm Điện ảnh và Truyền hình Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao Trung Quốc cho rằng có thể thử khôi phục việc chế tác phim chống tham nhũng. Cuối năm 2014, sau khi lấy được sự đồng ý của trưởng cục Truyền hình thuộc Tổng cục Quảng bá Phát thanh Truyền hình, trung tâm này đã mời tiểu thuyết gia chính trị Chu Mai Sâm sáng tác một bộ phim truyền hình thực tế định hướng chống tham nhũng.

Chu Mai Sâm (1956), người Giang tô, nhà văn chuyên nghiệp. Ông là phó chủ tịch hội Nhà văn Giang tô, Ủy viên BCH hội nhà văn Trung quốc khóa 7,8,9. Ông đạt khá nhiều giải thưởng về đề tài chính trị, trị an, chống tham nhũng. Tác phẩm Danh nghĩa Nhân dân này bán được 1 triệu 500 bản chỉ trong 5 tháng đầu năm 2017.

Đề tài chính trị thượng tầng rất khó viết. Vì đa số những chính trị gia, những người tham gia hệ thống thì không viết, còn nhà văn có khi không phải Đảng viên, không hiểu các nguyên tắc sinh hoạt Đảng, không trong hệ thống.

Chu Mai Sâm, với tư cách là “quan văn” cấp cao của Đảng CS TQ nên rõ ràng ông hiểu và nắm rõ các nguyên tắc sinh hoạt Đảng cũng như quen biết nhiều lãnh đạo cấp cao của tỉnh và trung uơng.

Các tác phẩm quan trường khác như Sĩ đồ phong lưu, Bố Y Quan đạo, Quan Thần, Quan khí. Các nhân vật chính thường là quá xuất sắc, có thiên tư, công năng đặc dị, vừa khỏe mạnh, tuổi thanh xuân, vừa xuất sắc về thủ đoạn chính trị, xung quanh mỹ nữ vây quanh. Cho nên, một mặt nào đó hơi khiên cưỡng và không thực tế. Trong khi tác phẩm Danh nghĩa Nhân dân này, các nhân vật cấp cao là người bình thường, cũng có những khuyết điểm, tình cảm riêng tư nên thực tế hơn. Vả lại, mấy bộ quan trường kia vừa nặng cả chính trị lẫn ăn chơi, gái gú, khó có thể được chính quyền chấp nhận xuất bản.

Bản dịch Danh nghĩa Nhân dân chỉ có 500 trang, bằng 1/3 đến ¼ các bộ tiểu thuyết trường thiên kia, ngắn gọn và súc tích. Bạn có thể bỏ một hai ngày là đọc xong. Tình tiết nhanh chóng, tập trung chứ không kéo dài lê thê, nhiều trường đoạn, nhiều giai đoạn của nhân vật mà thường đi lên từ cơ sở như: xã, huyện, cán bộ cấp sở, thành phố, tỉnh, bộ, trung ương, bộ Chính trị,…

Danh Nghĩa nhân dân lấy bối cảnh một tỉnh hư cấu H., mà theo suy đoán của tôi là tỉnh Giang Tô với 80 triệu dân (2018), ngang với Thổ Nhĩ Kỳ và GDP 1.400 tỷ USD, ngang với Úc. Như vậy một tỉnh của Trung quốc có bộ máy, hệ thống, cấu trúc, dân số, kinh tế ngang với một nước trên thế giới. Các lãnh đạo tỉnh vì thế có tầm ảnh hưởng lớn, xem như vua, lãnh chúa một khu vực.

Nhân vật đứng đầu tỉnh nói trong đoạn kết cuốn sách: “ Trong ba năm, tới 6 trên 12 thành phố có bí thư và chủ tịch xảy ra vấn đề, bị giam giữ và xét xử. Các đồng chí, một nửa giang sơn đã rơi vào tay giặc”

Tham nhũng là vấn nạn của Trung Quốc và các nước có hệ thống tương tự. Đặc điểm của tham nhũng khá phức tạp. Các nhân vật phản diện chủ chốt từng là anh hùng và có thành tích trong quá khứ. Thế nhưng, vẫn gục ngã trước kim tiền, tình ái, tham vọng.

Những kẻ tham nhũng này thường có bộ mặt khá trong sạch và “Mở miệng ra là nói đến nhân dân, nhưng khi họ lấy nhân dân ra cao đàm khoát luận, lại khiến người ta cảm thấy châm biến với họ, nhân dân chỉ là danh nghĩa mà thôi!”

Chính trị thượng tầng phức tạp có liên quan lợi ích khá nhiều bên. Chính trị gia cần phải cân bằng lợi ích này và có những nước đi thận trọng. Danh nghĩa Nhân dân mô tả các buổi họp thường vụ rất đặc sắc với các thủ đoạn mà tôi nghĩ rất đáng học hỏi để trở thành một chính trị gia chuyên nghiệp: trầm ổn, linh hoạt, quyền biến,…

Chu Mai Sơn có giọng điệu và cách hành văn nhiều chỗ khá dí dỏm và châm biếm. Ví dụ như cho tay tham nhũng, tổng giám đốc tập đoàn Dầu khí trong phòng làm việc trưng bày cả bộ Lê Nin toàn tập. Tay này có thể đọc vanh vách Tuyên ngôn Đảng cộng sản và Tư bản luận. Bị bắt còn diễn thuyết về Tuyên ngôn với cán bộ Viện kiểm sát.

Chu Mai Sơn là quan văn của Đảng cho nên Đảng tính cũng khá cao. Nhân vật chính diện bình thường nhưng lại rất nguyên tắc, bảo đảm vì nhân dân phục vụ lại giàu tình cảm. Nhân vật đứng đầu bộ máy tỉnh quyền mưu nhưng đươc mô tả là lãnh đạo anh minh. Nói chung Danh nghĩa Nhân dân xứng đáng là Tiết mục kịch tham gia chào đón thắng lợi của Đại hội đại biểu Toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19, món quà cho việc tiếp tục lãnh đạo của Tập Cận bình.

Bản dịch tiếng Việt tác phẩm này cũng ra đời đúng lúc, trước ngày khai mạc Đại hội Đảng toàn quốc Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ 13.

Bài trước: Cơ sở sinh học của chính trị