Tinh tế = Tinh tướng

-----

Tinh tế = Tinh tướng

Hào sảng = Mê sảng

Michel de Montaigne, quý tộc vùng Aquitaine, sống trong một lâu đài cách Bordeaux 30 dặm. Đồng chí Montaigne, dân miền Tây Nam Kỳ (Pháp), đích thực dòng dõi quý tộc chứ không phải loại tự phong công chúa Hoàng tộc như ở An Nam, hay loại dân Hà nội gốc như nhiều bạn hay úp mở. Ông là một người thông tuệ, có một thư viện hàng ngàn cuốn sách kinh điển và trong thư phòng khắc nhiều trích đoạn từ Kinh Thánh và các tác phẩm cổ điển Hy-La. Tuy có nguồn gốc xuất thân thanh cao, đọc sách nhiều nhưng ông cũng khá bực mình với việc đề cao trí tuệ kinh điển, ông mắng Cicero, một triết gia và nhà hùng biện, chính khách, nhà lý luận chính trị La Mã:

"Biết rằng chúng ta nói và làm những điều ngu xuẩn là một lẽ, ta còn cần một bài học quan trọng hơn rằng chúng ta không là gì khác ngoài một lũ ngu xuẩn."

Nếu được lựa chọn, ông thích sống cuộc đời của một con dê, để có thể tung tăng chạy nhảy và phục vụ hàng đàn dê cái.

Trong khi các triết gia khác chủ yếu nói về sự tao nhã của tâm hồn, ông cho rằng:

"Điều kém văn minh nhất trong sự phiền nhiễu của chúng ta là khinh miệt cơ thể này". Hay nói theo nhà văn Annamite vừa tạ thế Nguyễn Huy Thiệp: “Đàn ông chẳng nên xấu hổ vì có con buồi."

hoặc ông chê Plato:

"Bộ Đối thoại Scrate (Socratic dialogue) cứ lải nhải nhiều quá ... và tôi lấy làm đau khổ vì một con người có biết bao nhiêu điều đáng nói lại đi dành từng ấy thời gian cho những tranh luận dài và vô dụng."

Bộ Tiểu luận (Essais) gồm 3 quyển, tác phẩm nổi tiếng của ông cũng đầy lỗi trích dẫn, thiếu logic. Nhưng hề gì, Montaigne khoe: "Tôi đầy lỗi lầm."

Alain de Botton đã khắc họa trong "Sự an ủi của triết học" chân dung một Montaigne khá uyên bác, đọc sâu, hiểu rộng, tâm hồn phóng khoáng, không câu nệ.

Một quý tộc thì không phải thể hiện mình quý tộc. Một trí thức cũng không cần phải thể hiện thuộc tầng lớp tinh hoa. Sống ở Sài gòn trên 40 năm, tôi cũng ít gặp người nào mà cha mẹ họ sống ở đây lâu lại vỗ ngực mình là dân Sài gòn cả. Sự hào sảng không phải thứ cần nói to mà nó vẫn tồn tại ở khắp đường phố Sài gòn từ những quán cơm Nụ cười miễn phí, thùng trà đá để dọc ven đường, ATM gạo, hoạt động thiện nguyện âm thầm.