Thuật ngữ "Làng Potemkin" nghĩa là gì?

-----

Ai mê phim ảnh hẳn sẽ biết đến "Phân cảnh cầu thang Odessa". Nếu chưa, có thể search Odessa Steps.

Đây là phân cảnh kinh điển trong bộ phim siêu kinh điển "Chiến Hạm Potemkin". Bộ phim này thì hầu hết những người miền Bắc thế hệ 193x đến 196x đều biết. Nó là một bộ phim rất đẳng cấp của đạo diễn Sergei Eisenstein (rất lừng danh) do hãng Mosfilm sản xuất (ai sống ở thời bao cấp đều rất ghi nhớ tên hãng phim này.) Nó là phim câm, và là phim tuyên truyền, nhưng về mặt điện ảnh nó là kinh điển. Ai chưa xem có thể xem trên youtube với tên Battleship Potemkin.

"Cầu thang Odessa" là phân cảnh lính cossack đi ngựa bắn xuống dân thường ở cầu thang (to như cầu thang quảng trường). Trong đó có cảnh xe nôi bị buông tay lao tự do xuống các bậc, trẻ em bị bắn, mẹ bế con trên tay. Cảnh này kinh điển đến mức nó được dùng lại ở nhiều phim khác; trong đó có cảnh cảnh sát bắn nhau dữ dội với băng đảng Al Capone ở cầu thang ga xe lửa Chicago trong bộ phim Untouchables. Trong đó anh cảnh sát trẻ do Andy Garcia thủ vai vừa phải bắn súng vừa phải cứu cái xe nôi đang trôi tự do trên các bậc cầu thang. Phim Untouchables, của Brian De Palma, đến lượt nó cũng là kinh điển. Cảnh bắn nhau ở nhà ga Chicago được tái hiện trong phim "Thần Bài" của Hồng Công có Châu Nhuận Phát đóng. Tay súng trong phim này là một sát thủ người Việt.

Potemkin là bộ trưởng của Nga, là người tình của nữ hoàng Nga, và là người chịu trách nhiệm bình định và tái thiết Crimea khi vùng đất này Đế quốc Nga lấy về từ Đế quốc Ottoman. Khi nữ hoàng Nga đi thăm phương Nam, tức Crimea, Potemkin sợ quá bèn lập ra các làng giả (nông dân, nhà cửa, gia súc giàu có sung túc) để diễn cho nữ hoàng xem khi bà này "cưỡi tàu thủy xem hoa". Đến đêm nữ hoàng nghỉ, lại dọn làng đi xuống hạ lưu, hôm sau cho nữ hoàng xem tiếp. Làng Potemkin (Potemkin Village) trở thành một thành ngữ chỉ việc báo cáo láo, che lấp sự thật tồi tệ bằng tô hồng giả mạo.

Putin được cho là vẫn thông minh, tỉnh táo, có lý trí; nhưng hành vi chiến tranh lại như là hoang tưởng. Điều này rất khó hiểu. Người ta (đúng hơn là người Tây) phán đoán là ông này bị cấp dưới lừa, báo cáo láo, vì 20 năm hiện đại hóa quân đội Nga, tiền đi vào các du thuyền và lâu đài ở châu Âu hết. Cuộc chiến tranh mà Putin phát động ở Ukraine (hóa ra) là cuộc chiến tranh Potemkin War.

Sở dĩ nhắc đến Odessa là vì phân tích của Tây đang cho là Nga sẽ chuyển hướng sang miền Nam, bởi miền Nam Ukraine thì Nga đang có lợi thế quân sự, dễ đánh hơn (vì đã có sẵn Crimea, quân cảng Sevastopole). Nhất là chiếm được miền duyên hải phía Nam của Ukraine thì chiếm hết các cảng lớn và quan trọng của nước này, trong đó có Cảng Odessa. Từ đó sẽ dễ dàng chiếm bờ đông sông Dnieper và từ từ chiếm được cả Ukraine. (Thay vì dồn sức chiếm Kyiv) như hiện nay.