Iran vs Nga

Cấm vận có phải là 1 đòn răn đe hiệu quả với Nga không? Mình từng nghĩ là có, nhưng sau khi biết nhiều hơn về Iran, quốc gia hứng cấm vận của phương Tây với mức độ tương đương Nga hiện tại, thì mình lại phải nghĩ lại…

Kinh nghiệm của Iran có tính hướng dẫn. Trong chục năm qua, nó đã phải trải qua suy thoái, mất giá và lạm phát kinh niên dưới áp lực của các lệnh trừng phạt trên toàn thế giới. Nền kinh tế của nó co cụm. Nhưng nó vẫn chưa sụp đổ. Điều đó phần lớn là nhờ sự kiên cường của các doanh nghiệp sản xuất của Iran, cùng với sự phát triển vượt bậc của Thị trường chứng khoán.

Các lệnh trừng phạt của Mỹ đã trở thành một thực tế ở Iran trong nhiều thập kỷ. Nó bắt đầu vào năm 1979 khi Tổng thống Jimmy Carter áp đặt lệnh cấm nhập khẩu dầu từ Iran và đóng băng tài sản của Iran tại Mỹ sau khi Đại sứ quán Mỹ ở Tehran bị tịch thu. Để thúc ép Iran giải giáp chương trình hạt nhân của mình, một làn sóng trừng phạt quốc tế đã được áp đặt và thắt chặt đều đặn từ năm 2010 đến năm 2012. Các tài sản nước ngoài của ngân hàng trung ương của Iran đã bị đóng băng. Và các ngân hàng thương mại trên toàn thế giới đã bị Mỹ cấm giao dịch với Iran bằng đô la. Và đương nhiên là cấm nhập dầu. Có thể nói, gói trừng phạt Iran không khác Nga là mấy.

Thiệt hại ban đầu thì rất rõ. Xuất khẩu dầu của Iran giảm từ 2,5 triệu thùng / ngày trong năm 2011 xuống còn 1,1 triệu năm 2014. Nền kinh tế của nước này bị suy thoái sâu trong năm 2012 và 2018. Lệnh cấm vận đối với xuất khẩu dầu của Iran đã để lại một lỗ hổng lớn trong tài chính của chính phủ. Thiếu khả năng tiếp cận nguồn dự trữ hoặc nguồn thu đô la đáng tin cậy từ xuất khẩu dầu, các nhà chức trách đã không thể hỗ trợ tỷ giá hối đoái. Kết quả là lạm phát cao xảy ra. Gdp thấp dần đều.

Tuy nhiên, Iran vẫn hồi phục được. Có ba lời giải thích cho khả năng phục hồi của Iran. Thứ nhất, mặc dù các biện pháp trừng phạt đã được mở rộng và được kiểm soát chặt chẽ, nhưng chúng vẫn có thể bị rò rỉ. Iran có thể xuất khẩu vài trăm nghìn thùng dầu mỗi ngày. Phần lớn trong số đó cho Trung Quốc, được đánh dấu là dầu từ Malaysia, Oman hoặc Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (uae). Một số nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu tư nhân sẵn sàng chấp nhận rủi ro để đổi lấy lợi nhuận cao . Và đô la không phải là đơn vị tiền tệ được giao dịch duy nhất: tất nhiên là có đồng nhân dân tệ, mà còn có đồng dirham của uae.

Nguồn thứ hai của khả năng phục hồi là gia tăng sự đa dạng hóa xuất khẩu. Chẳng hạn như khai thác và luyện kim loại, được hưởng lợi từ việc tiếp cận với nguồn năng lượng rẻ và đáng tin cậy. Ngoài ra, Iran có biên giới trên bộ với một số quốc gia đông dân, bao gồm cả Pakistan và Thổ Nhĩ Kỳ. Một phần hoạt động buôn bán trên đất liền của Iran không có giấy tờ và do đó khó bị giám sát.

Yếu tố thứ ba là khả năng tự cung tự cấp. Đồng rial yếu hơn đã khiến hàng hóa nhập khẩu vượt quá tầm với của nhiều người Iran. Nhưng nó đã đem lại lợi ích cho các nhà sản xuất phục vụ thị trường nội địa của 83 triệu dân. Doanh nghiệp sản xuất phất lên nhờ cấm vận!

Thị trường chứng khoán của Iran phản ánh nền kinh tế dẻo dai này. Một số tập đoàn lớn nằm trong danh sách trừng phạt, nhưng hàng trăm công ty nhỏ hơn thì không. Thị trường cổ phiếu bùng nổ vào năm 2020. Các nhà lãnh đạo của Iran đã tự hào ra mặt về một "nền kinh tế kháng chiến".

Đối với người Iran, những ngày tốt đẹp hơn ở phía trước. Và họ đang cười tủm tỉm, vì hoàn toàn có khả năng Mỹ sẽ sớm cho Iran xuất dầu trở lại, để đối phó với Nga :))

Còn đối với người dân Nga, sự thích ứng đau đớn chỉ mới bắt đầu. Nhưng đương nhiên, họ hoàn toàn có thể học được bài học quý báu từ Iran. Có thể là quá sớm để nói trước điều gì, nhưng thế giới đã thấy các dấu hiệu lạ từ Trung Quốc và UAE trục lợi từ cuộc chiến lẫn back up cho Nga trong cuộc chiến cấm vận với phương Tây.

Và 1 điều dễ thấy nữa là gì? Cấm vận sẽ chẳng thể lật ngai vua của những nhà độc tài điên khùng. Khi họ nắm trong tay hệ thống truyền thông, và sự ủng hộ cao của người dân, như Putin nhận được sự ủng hộ đến 70% từ người Nga, thì cấm vận sẽ chỉ khiến cho người Nga đoàn kết hơn nữa xung quanh Putin để chống lại cái mà họ nghĩ là “bè lũ Tây gian ác”!

Nhưng mặt được nhất của việc cấm vận vẫn là, khi bóp nhỏ nền kinh tế Nga còn 1/2 hoặc 1/3 sẽ chặt bớt số tiền Nga có thể chi để hiện đại hoá quân đội. Và nó sẽ giúp châu Âu có thể thở phào trong ngắn hạn!

Và đúng chỉ là ngắn hạn, vì sau Putin hoàn toàn có thể là một Stalin tái sinh lên nắm đầu 1 quốc gia bị phương Tây sỉ nhục và ruồng bỏ…

share from Facebook Son Dang,

Bài trước: Ngoại giao cây tre