TẠI SAO NGUYỄN HỮU CHỈNH VÀ VŨ VĂN NHẬM BỊ GIẾT?


Người xưa viết về Nguyễn Huệ: "Y bắt Nguyễn Hữu Chỉnh như bắt trẻ con, giết Vũ Văn Nhậm như giết con lợn...". SGK Lịch sử đều dạy học sinh về việc này như chuyện đương nhiên, 2 ông kia tất nhiên phải chết. Có thể sách sử sau này của cả 2 miền bị ảnh hưởng nặng bởi cuốn VN Sử lược của Trần Trọng Kim, ông này tuy sống dưới triều Nguyễn nhưng lại bênh vực Tây Sơn rất nhiều. Trong cuốn sách, ông Kim viết khá sơ sài về nguyên nhân cái chết của 2 vị tướng tài kể trên, đại ý là do chuyên quyền, nên phải giết đi. Vậy nguyên nhân sâu xa của 2 cái chết này là thế nào? Việc "chuyên quyền" cụ thể ra sao? Hai ông có thực sự đáng chết hay không?

Cuốn Đại Việt Sử ký tục biên ít được mọi người chú ý, nhưng nó lại là chính sử của nhà hậu Lê, cuốn này mình thấy viết chi tiết nhất về giai đoạn suy tàn của nhà Lê. Ở đây nêu cụ thể về cái chết của NHC.

NHC sau khi giúp Nguyễn Huệ dẹp được chúa Trịnh Tông thì bị NH nghi ngờ, không muốn dùng, nên đang đêm đem quân Tây Sơn về Nam, bỏ lại Chỉnh. Chỉnh sợ quá (vì lo thân cô thế cô, sợ dư đảng của chúa Trịnh giết do không còn quân bảo vệ) nên đuổi theo NH xin cùng về Nam. NH thương tình cho ở lại giữ Nghệ An (là đất vua Lê cắt cho NH để thưởng công diệt Trịnh) cùng Nguyễn Văn Duệ.

Sau đó quả thực dư đảng chúa Trịnh nổi lên vì khoảng trống quyền lực, đưa Trịnh Bồng lên làm chúa. Lê Chiêu Thống mới mật thư mời Chỉnh về triều dẹp Trịnh. Chỉnh lúc đó chiêu mộ được binh mã đem quân về dẹp tan Trịnh Bồng, được phong làm Bằng trung công. Nhưng Lê Chiêu Thống thấy Chỉnh quyền to quá định lập mưu vời Chỉnh vào cung mà đánh thuốc độc giết đi nhưng nội hàn Vũ Trinh can gián mới thôi. Chỉnh biết được chuyện này nên oán vua lắm, cho là người bạc bẽo, bèn xây dinh thự to như phủ chúa trước kia và không triều yết vua nữa. (Theo ĐVSK tục biện)

Phải chăng đây chính là lý do khiến Trần Trọng Kim và nhiều sử gia khác đánh giá là Chỉnh chuyên quyền? Nhưng không có lửa sao có khói?

Sau khi Chỉnh nắm được quyền bính ở Bắc Hà, Nguyễn Huệ mới cho gọi ông vào Phú Xuân để chầu, vì lúc đó Chỉnh vẫn là người của Tây Sơn. Nhưng ông ta từ chối với lý do là Bắc Hà chưa yên nên chưa đi được. Nguyễn Huệ mới cả giận sai Vũ Văn Nhậm đem quân ra đánh Chỉnh.

NHC thua VVN nên phải trốn khỏi Thăng Long. Lê Chiêu Thống chạy cùng với Chỉnh sang Bắc Ninh. Bố con NHC tiếp tục chống nhau với Tây Sơn, kết cục là con trai NHC bị giết, NHC bị bắt sống và bị VVN xé xác. Vua LCT chạy thoát.

Hầu hết các sách sử đều viết, VVN sau khi diệt NHC trở nên kiêu căng ngạo mạn, có ý làm phản. Ngô Văn Sở mới báo cho Nguyễn Huệ biết. Huệ mới thân chinh kéo quân ra Bắc để giết VVN đi. Vậy sự thật là gì?

Cuốn LSVN của Đào Duy Anh và cuốn LS nội chiến của Tạ Chí Đại Trường có viết là VVN là con rể của Nguyễn Nhạc. Mà anh em Tây Sơn đánh nhau ác liệt, nên Nguyễn Huệ vốn không tin tưởng gì VVN, bây giờ Nhậm lại nắm được Bắc Hà thì quá nguy hiểm, nên Huệ muốn giết đi. Cuốn Lê mạt kỷ sự của Nguyễn Duy Chính và LSVN của Đào Duy Anh có chép là Ngô Văn Sở có tư thù với Vũ Văn Nhậm, nên thấy Nhậm lập được công to mới dèm pha với Nguyễn Huệ, để Huệ giết Nhậm đi. Các chi tiết này cuốn VN Sử lược của Trần Trọng Kim đều lược bỏ. Mà đây là cuốn sử thuộc loại phổ thông nhất ở cả 2 miền, khiến cho nhiều người không thể hiểu bản chất được việc Nguyễn Huệ giết 2 tướng tài của mình và coi đó là điều đương nhiên.

Việc Nguyễn Huệ cho giết NHC và VVN cần hiểu bản chất là do ông muốn chiếm giữ đất Bắc Hà nhưng lại không có cớ lật vua, vì thế ông không muốn bên vua Lê có 1 người đủ mạnh khiến nhà Lê có thể trung hưng lần nữa. Vì thế mà NH xuống tay giết NHC và VVN. Việc giết Chỉnh thì có cớ tương đối hợp lý, là vì Chỉnh làm phản, tự ý theo vua Lê (thực ra Chỉnh cũng chưa làm gì trái đạo, chưa đánh lại Nguyễn Huệ) và chính Nguyễn Huệ cũng không tin dùng NHC trong khi Chỉnh có công to trong việc Tây Sơn diệt được Trịnh Tông, nên ông ta làm phản là dễ hiểu. Còn việc giết VVN thì đúng là chưa có cớ gì hợp lý, chỉ vì tư thù mà muốn trừ hậu họa, VV Nhậm đã làm phản gì đâu.

Còn Lê Chiêu Thống, rõ ràng ông đã nhận thấy Tây Sơn là giặc, nên khi VVN đánh ra Thăng Long, ông thà theo NHC chứ không chịu theo Tây Sơn và cuối cùng là cho người đi cầu viện nhà Thanh, để lại vết nhục muôn đời và tạo cớ để Nguyễn Huệ chấm dứt triều hậu Lê. Nếu Tây Sơn không lăm le chiếm Bắc Hà thì LCT cũng chả việc gì phải bỏ Thăng Long mà chạy.

6 Comments

Tin liên quan

    Tài chính

    Trung Quốc