Khai phóng là cái chi chi?

-----

Giáo Dục Khai Phóng

Lần này qua Canada mình ở West Vancouver, thành phố giàu có nhất Canada. Ai đã ở đó thì sẽ biết tại sao. Cảnh đẹp, thời tiết dễ chịu, đồ ăn ngon. Ngày cuối có thời gian, mình đi dọc bờ biển đến cửa biển rồi đi dọc theo bờ sông Capilano, một trong những con sông có nhiều cá hồi lên đẻ nhất ở Bắc Mỹ.

Bên đây sông là khu mua sắm Park Royal tráng lệ, khách sạn Park Royal cổ kính, rồi tiếp nối là những khu dân cư mắc tiền. Cái trail dọc sông rất đẹp với cây cối xanh tươi cả 2 bên. Trên trail thỉnh thoảng gặp những cư dân ở đây chạy bộ trong những bộ đồ thể thao đắc tiền, rất healthy, rất nhàn nhã.

Rồi mình tò mò đi qua đám cây cối che phủ tầm nhìn qua bên kia sông để xem bên kia sông cảnh quan thế nào. Đó là một thế giới hoàn toàn khác. Bên kia sông là khu mobile home nhìn rất xập xệ. Dưới lòng sông là 2 bạn thanh niên đang bắt những con cá hồi di cư sớm trong những hốc đá. Sau khi bắt chuyện thì mình biết, 2 bạn đó là dân Squamish cũng như tất cả cư dân ở khu mobile home đó. Họ là chủ nhân trước đây của toàn bộ vùng đất này. Bây giờ họ sống trong 1 vùng đất nhỏ hơn 0.1% đất của họ trước đây và sống chủ yếu bằng bắt cá hồi trên con sông này.

Quay trở lại trail đi về Park Royal để gặp 1 người bạn, thế giới nghèo nàn của người Squamish biến mất sau hàng cây, mình quay lại với thành phố West Vacouver giàu có nhất Canada. Hai thế giới chỉ cách nhau 1 hàng cây, nhưng không ai nhìn thấy ai. Không như Sài Gòn hoa-lệ, cái giàu và nghèo cứ đan xen vào nhau. Thế giới văn minh mà, cũng giống như trên máy bay, hạng nhất và hạng tiết kiệm lúc nào cũng cách nhau 1 tấm màn không ai nhìn thấy ai.

Hóng chuyện trong Park Royal, mình không nghe ai nói về người Squamish chỉ cách đấy 1 hàng cây. Dường như mọi câu chuyện lại xoay quanh chuyện súng ống và phá thai của … người Mỹ. Rồi một cậu bé tầm lớp 3 nói với mẹ “Con ghét Trump, ông ấy là người xấu”. Bà mẹ hỏi, “sao con nói thế?”. Bé trả lời “thầy cô con nói thế”. Lúc đó mình bất chợt nghĩ, không biết là trong cả cuộc đời của cậu bé ấy từ trước đến giờ mà cho mãi đến mai sau, có bao giờ đọc qua các chính sách của Trump hay quan sát ông ta sống và làm việc như thế nào không? Và cậu ta có bao giờ bước qua khỏi hàng cây đó để nhìn thấy người Squamish?

Bên kia biên giới có 1 trường đại học nổi tiếng. Một người bạn của mình làm giáo sư ở đó. Có lần bạn ấy nói “thà sống trong kinh tế suy thoái như này còn hơn sống dưới thời Trump.” Tôi nói “lúc đấy kinh tế phát triển, tội phạm giảm, hoà bình khắp thế giới sao không thích mà thích như bây giờ lạm phát phi mã, kinh tế đình trệ, tội phạm tăng vọt, khoảng cách giàu nghèo tăng vọt, chiến tranh khắp nơi.” Bạn ấy trả lời “quan trọng là Trump là người xấu”. Tôi bảo “ông đừng tin vào báo chí”. Bạn ấy “tôi không đọc báo chí xem TV 5 năm nay rồi”. Tôi “thế ông sống và làm việc với Trump rồi à? Sao biết ông ấy là người xấu?”. Bạn tôi “người xấu là người xấu, (liệt kê 1 tràng các danh từ chỉ người xấu)”. Thầm nghĩ, chưa bao giờ gặp Trump, không đọc báo xem TV thì biết Trump là người xấu bằng niềm tin à 😃

Nhiều người Việt bây giờ cứ bảo giáo dục VN nhồi sọ, tuyên truyền nên rất hăm hở mang giáo dục “khai phóng” của phương Tây về. Người người “khai phóng” nhà nhà “khai phóng”. Tôi không biết là giáo dục “khai phóng” phương Tây có tốt hơn giáo dục giáo điều ở VN hay không. Nhưng tôi chắc một điều này, nền giáo dục giáo điều ở VN không làm cho người VN từ nhỏ đến lớn ghét chế độ Sài Gòn trước năm 75 bằng nền giáo dục “khai phóng” phương Tây làm cho dân “khai phóng” phương Tây ghét Trump. Mà dân xứ nào đó không liên quan gì đến Mỹ, không biết gì về chính sách hay con người của Trump cũng ghét luôn mới ghê chứ. Ghét bất chấp luôn.

Vậy khai phóng là cái chi chi?

Là bước ra khỏi cái trail đẹp đẽ được thiết kế công phu, đi xuyên qua hàng cây được trồng đầy chủ đích, để biết được sự thật ở hai bên bờ sông Capilano.

Bài trước: Thế là Việt Nam cấm clip của Sơn Tùng