BI KỊCH CỦA HAI VỢ CHỒNG ORPHEUS - EURYDICE

-----

Tôi đã ngắm bức tranh này bao nhiêu lần không chán. Lần nào cũng không khỏi khâm phục người họa sĩ tài hoa và dâng trong lòng cảm xúc về câu chuyện buồn.

Đây chỉ là một bức tranh màu nước khổ nhỏ, của họa sĩ người Anh Edward Burne-Jones (1833-1898), trong series tranh trang trí cho một bộ đại dương cầm, hoàn thành khoảng năm 1880.

Bức tranh liên quan đến câu chuyện của chàng nhạc sĩ tài hoa Orpheus và người vợ yêu Eurydice trong thần thoại Hy Lạp.

Orpheus là người có khả năng gảy đàn tuyệt vời làm mê hoặc cả các vị thần thì thôi không kể ở đây. Chuyện là vợ chàng, nàng Eurydice, bị rắn cắn và chết trong đau đớn, không thuốc nào chữa được. Chàng quá đau khổ không chịu đựng nổi, đã quyết tâm tìm xuống địa ngục khẩn cầu thần cai quản địa ngục là Hades hãy cho nàng được trở về với mình.

Thần Hades vốn đã yêu quý Orpheus vì mến mộ tài năng của chàng, lại động lòng trước nỗi đau đớn khôn cùng khi mất người vợ yêu, đã đồng ý cho Orpheus đưa vợ chàng về lại Trần gian. Nhưng với một điều kiện, là trong địa ngục tối om, thần Hades giao nàng Eurydice cho chàng dắt đi, lần hồi theo lối ra về nơi dương thế, thì hai vợ chồng phải tuyệt đối yên lặng, và chàng không được quay lại nhìn nàng chừng nào chưa ra khỏi Âm thế. Nếu quay lại nhìn nàng thì vợ chàng sẽ bị bắt lại mãi mãi.

Orpheus dẫn vợ lần mò trong bóng tối tiến dần về nơi Dương thế. Ánh sáng le lói xa xăm đã hiện ra cuối đường hầm. Nhưng càng đi, chàng càng tự hỏi không biết Hades có lừa mình không, hay thần có chút nhầm lẫn thì sao. Nếu chẳng may về lại Dương gian, người phụ nữ chàng cứu khỏi nơi Cửu tuyền không phải là người vợ yêu dấu của chàng thì sao? Thế thì còn cơ hội nào để cứu người vợ bé bỏng thật sự của mình nữa? Hay mình sẽ phải sống với một người phụ nữ xa lạ nào đó? Hoặc nếu phát hiện ra có sự nhầm lẫn, biết đâu chàng còn cơ hội nói lại với thần Hades? Chàng cứ vừa đi vừa dằn vặt suy nghĩ đầy hoài nghi.

Cuối cùng, không kiềm chế nổi, khi đã ra gần tới cửa Âm thế, dưới ánh sáng le lói nhạt nhoà, chàng quyết định nhìn lại để giải tỏa nỗi hoài nghi nặng chĩu trong lòng! Người vợ chàng đang dắt trong tay, yên lặng trong suốt cuộc hành trình, hẳn vô cùng hồi hộp lo sợ chồng mình nhìn lại. Nhưng cuối cùng chàng đã làm vậy! Đó là khoảnh khắc định mệnh nghiệt ngã khi Orpheus nhận ra đó chính là người vợ yêu dấu của mình, cũng là lúc nàng tuột khỏi tay chàng về lại nơi Cửu tuyền đen thẳm vĩnh viễn!

Bức tranh khổ nhỏ thôi, có lẽ chỉ lọt trong một cái đĩa, mà lột tả được toàn bộ tâm trạng khác nhau của hai người đang mò mẫm trong ánh sáng nhạt nhoà mờ ảo. Người đi trước đầy hoại nghi muốn gặng hỏi, cúi đầu bước đi mà lòng nặng chĩu, bước chân càng ngày càng do dự nặng nề hơn. Và thần thái chàng cho người xem thấy khoảnh khắc chàng quyết định đã tới. Người vợ đi sau nín lặng mà hãi hùng, biết rõ nỗi hoài nghi ngày càng dâng cao trong lòng chồng mình qua nhịp điệu ngày càng chậm lại của cuộc hành trình, chỉ thầm khẩn cầu chàng cứ thẳng tiến, đừng quay lại, giữ vững niềm tin vào thần Hades mà đi ra đến cửa Địa Ngục. Toàn thân nàng đang run rẩy toát lên niềm lo âu ấy.

Ôi, gió Địa Ngục vẫn thổi mãi trong lòng người chồng đau khổ sau khi ngoái đầu nhìn lại, nhận ra đúng vợ mình, cũng là bàng hoàng hiểu đó là phút mất nàng vĩnh viễn. Và người xem tranh, thấy như trong xa xăm văng vẳng tiếng khóc than tê tái của người vợ bị hút mãi vào trong bóng tối vô cùng.