Điều gì làm nên một tình yêu đích thực?

-----

Tình yêu thực sự là một sự thấu cảm (compassion), không phải đam mê (passion)

Hình vẽ dưới đây được trích trong The Happiness Hypothesis (Giả thuyết Hạnh phúc), của Jonathan Haidt, một trong những nhà tâm lý học hàng đầu thế giới, và nhằm đưa ra một tuyên bố đơn giản:

"Friendship not passion is the basis of true, lasting love."

Trong bất cứ mối quan hệ lãng mạn nào, đều tồn tại hai trạng thái: đam mê và thấu cảm. Nếu như "yêu từ cái nhìn đầu tiên" là chất xúc tác cho một mối quan hệ kiểu "ta yêu nhau vì sinh lý, không cho yêu là vô lý" thì có nhiều duyên nợ được hình thành từ mối quan hệ bạn bè, đồng nghiệp.

Tình yêu đam mê là chuyến tàu lượn siêu tốc đầy cảm xúc, là ma túy, phóng thích adrenaline. Sự say mê, ham muốn là những dấu hiệu ban đầu của sự hấp dẫn lãng mạn. Nhưng rồi nó cũng mau chóng qua đi khi tâm lý được xác lập và hai đối tượng sẽ trở về tình trạng "bình thường cũ". Cùng lắm là 3 năm như một khẳng định của Frédéric Beigbeder ("L'amour dure trois ans").

Con người là sinh vật của thói quen. Chúng ta quen với ngay cả những lạc thú huy hoàng, những cơn đam mê khắc khoải, những dục tình mãnh liệt. Và vì vậy, trong cuộc sống như trong biểu đồ này, tình yêu do đam mê lên đến đỉnh điểm sớm rồi sau đó phải đối mặt với một chặng đường dài xuống dốc.

Tuy nhiên, hầu hết thời gian, chúng ta nhầm lẫn giữa sự lãng mạn và sự thiếu vắng tình yêu đích thực. Nhưng nếu bạn đã từng nói chuyện với một cặp vợ chồng trên 20 năm sống chung, bạn sẽ có ấn tượng rằng niềm đam mê sẽ giảm bớt đi rất nhiều khi mối lương duyên của họ tiến triển.

Thật vậy, biểu đồ cũng cho thấy điều này. Trong suốt 60 năm, ngọn lửa đam mê có thể giảm sút nhưng nó không bao giờ tắt hẳn. Thay vào đó, nó chuyển thành một vết cháy dài, chậm, ổn định. Mua hoa vào ngày sinh nhật, ngày kỷ niệm đám cưới, không bao giờ là vô ích. Bạn cũng có thể trang điểm một chút trước hôn phối. Có thể ra ngoài ăn (eating out) nhưng chắc chắn sẽ không làm điệu bộ thường xuyên, ăn ngoài trong nhiều ngày. Có lẽ không nên lặp lại điều đó quá thường xuyên và nhất là bất khả.

Đam mê là hướng vào bản thân, vị kỷ, tách khỏi đối tượng trong khi thấu cảm là hướng vào đối tượng, vị nhân, cùng với đối tượng.

Trong sự lụi tàn của đam mê là chỗ vững chắc của thấu cảm, sự tin cậy có kiểm soát và không chủ quan, sự khoan dung cho những lỗi lầm không tránh khỏi của bản năng và cả sự quên có chủ ý.

Thấu cảm là công cụ và là phương tiện cố kết bền chặt của một tình yêu đích thực.